IELTS-dən Duolingo-ya: Dil imtahanlarında dəyişən təhsil trendi
Son illər Azərbaycanda xaricdə təhsil almaq istəyən gənclər arasında Duolingo English Test-ə (DET) marağın sürətlə artdığını müşahidə edirik. Əvvəllər əsas seçim kimi yalnız IELTS və TOEFL imtahanları nəzərdən keçirilirdisə, bu gün Duolingo English Test daha çevik, əlçatan və müasir alternativ kimi ön plana çıxır. Bu yüksəliş təsadüfi deyil və qlobal təhsildə baş verən dəyişikliklərin birbaşa nəticəsidir.
Duolingo English Test-in əsas üstünlüklərindən biri onun tam rəqəmsal formatda, ev şəraitində verilməsidir. İmtahanın mərkəzə getmədən, kamera və təhlükəsizlik qaydalarına uyğun şəkildə onlayn keçirilməsi xüsusilə regionlarda yaşayan gənclər üçün böyük rahatlıq yaradır. Bu yanaşma təkcə logistikanı asanlaşdırmır, eyni zamanda imtahan stressini də əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Artıq üç ildən çoxdur ki, Duolingo English Test üzrə namizədlərin hazırlanması ilə birbaşa məşğul olan instructor kimi bu imtahanın strukturuna, qiymətləndirmə mexanizmlərinə və real tələblərinə yaxından bələdəm. Ingla School Baku olaraq Duolingo mərkəzi ilə rəsmi tərəfdaşlığımız çərçivəsində imtahanın ən son formatları, rəsmi demo materialları və qiymətləndirmə meyarları ilə işləyirik. Bu isə hazırlıq prosesində subyektiv yanaşmadan deyil, birbaşa rəsmi mənbələrə əsaslanaraq nəticə əldə etməyə imkan verir.
Qiymət məsələsi də DET-in populyarlığını artıran əsas faktorlardandır. Digər beynəlxalq imtahanlarla müqayisədə daha münasib olması bir çox ailə üçün real seçim imkanı yaradır. Bu, xüsusilə xaricdə təhsil planı quran, lakin yüksək imtahan xərcləri səbəbilə çətinlik yaşayan ailələr üçün əhəmiyyətlidir.
Duolingo English Test-in fərqləndirici cəhətlərindən biri onun adaptiv sistemlə işləməsidir. İmtahan zamanı suallar namizədin cavablarına uyğun olaraq çətinləşir və ya sadələşir. Bu sistem əzbər biliyi deyil, real dil bacarığını ölçür. Namizədin oxuma, dinləmə, yazma və danışma bacarıqları inteqrasiya olunmuş şəkildə qiymətləndirilir. Xüsusilə spontan danışıq və sürətli düşünmə qabiliyyəti ön plana çıxır ki, bu da real akademik mühitdə tələb olunan bacarıqlara daha yaxındır.
Azərbaycanda hələ də bəzi valideyn və tələbələr arasında Duolingo English Test-ə qarşı fərqli münasibət mövcuddur. Bunun əsas səbəbi uzun illər formalaşmış “IELTS daha prestijlidir” düşüncə tərzidir. Halbuki bu gün minlərlə universitet, xüsusilə ABŞ, Kanada və Avropada bir çox ali təhsil müəssisəsi Duolingo English Test nəticələrini rəsmi şəkildə qəbul edir. Problem imtahanın etibarlılığında deyil, onun düzgün tanıdılmamasındadır.
Digər mühüm məqam ondan ibarətdir ki, Duolingo English Test hazırlığı klassik test yanaşmasından fərqlənir. Bu imtahan şablon esse və əzbərlənmiş cavablarla yüksək nəticə əldə etməyə imkan vermir. Bu isə müəllimlər və tədris mərkəzləri üçün ciddi mesajdır: dil öyrətmədən yalnız test texnikası keçmək artıq kifayət etmir. Kommunikativ yanaşma, real danışıq bacarığı və söz ehtiyatının aktiv istifadəsi əsas şərtə çevrilir.
Müəllim gözü ilə baxdıqda, Duolingo English Test təhsildə keyfiyyət məsələsini daha açıq şəkildə ortaya qoyur. Dilini real ünsiyyətdə istifadə edə bilməyən şagird bu imtahanda çətinlik yaşayır. Bu isə həm şagird, həm valideyn, həm də tədris müəssisələri üçün düşünməyə əsas yaradır: məqsəd yalnız sertifikat almaqdır, yoxsa dili həqiqətən bilmək?
Yaxın gələcəkdə rəqəmsal və çevik qiymətləndirmə sistemlərinin daha da genişlənəcəyi gözlənilir. Duolingo English Test bu dəyişimin ilk nümunələrindən biridir. Yaxın illərdə Azərbaycanda da bu imtahana marağın artacağı və onun IELTS-lə yanaşı əsas seçimlərdən birinə çevriləcəyi istisna deyil.
Nəticə etibarilə, məsələ imtahanın adında deyil. Əsas məqsəd tələbənin xaricdə akademik mühitdə özünü rahat ifadə edə bilməsi, dərslərdə və gündəlik həyatda dili aktiv şəkildə istifadə etməsidir. Duolingo English Test bu bacarığı ölçən və müasir təhsilin tələblərinə cavab verən effektiv vasitələrdən biridir.
Əzizə Fətullayeva, İngla School Baku təhsil mərkəzinin icraçı direktoru
14:33 28.12.2025
Oxunuş sayı: 2333
