Aİ-Türkiyə münasibətlərində yeni dövr başlayır?
Türkiyə ilə Avropa İttifaqı (Aİ) arasında Yüksək Səviyyəli İqtisadi Dialoq Toplantısı bu gün Brüsseldə keçirilir. Altı ildən sonra ilk dəfə baş tutan bu görüş, İttifaqın Türkiyəyə 2019-cu ildən bəri tətbiq etdiyi məhdudiyyətlərin yumşaldılması istiqamətində mühüm addım kimi qiymətləndirilir.
Crossmedia.az xəbər verir ki, bu barədə BBC məlumat yayıb.
Aİ-nin Türkiyəyə tətbiq etdiyi məhdudiyyətlər
Xatırladaq ki, Aİ 15 iyul 2019-cu ildə Kipr sahillərindəki qazma işlərinə görə Türkiyəyə qarşı bəzi tədbirlər görüb. Bunlar arasında:
İqtisadiyyat, enerji və nəqliyyat sahələrində yüksək səviyyəli dialoqun dayandırılması
Ortaq Şuranın keçirilməməsi qərarı
İştirak öncəsi maliyyə yardımlarına məhdudiyyətlərin qoyulması
Avropa İnvestisiya Bankının Türkiyəyə kredit fəaliyyətlərini gözdən keçirməsi
Əhatəli Hava Daşımacılığı Müqaviləsi müzakirələrinin dayandırılması olub.
Lakin 2024-cü ilin əvvəlindən beynəlxalq vəziyyətdə baş verən dəyişikliklər fonunda Aİ, Türkiyə ilə əlaqələri tədricən normallaşdırmağa başlayıb. Xüsusilə ticarət sahəsində yeni dialoq mexanizmləri tətbiq edilib və bəzi məhdudiyyətlərin yüngülləşdirilməsi müzakirəyə çıxarılıb. Bununla belə, prosesin tam yekunlaşmadığı bildirilir.
Diplomatik gərginlik: Genişlənmə komissarının mövqeyi
Məlumata görə, Avropa Komissiyasının Genişlənmə və Qonşuluq Siyasəti üzrə Komissarı Marta Kos 11-13 aprel tarixlərində keçiriləcək Antalya Diplomatiya Forumuna qatılmamaq qərarı verib və Türkiyə Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan ilə görüşünü ləğv edib. Lakin Yüksək Səviyyəli İqtisadi Dialoq Toplantısına qatılmaq qərarını dəyişdirməyib.
Kos bildirib ki, Türkiyə, namizəd ölkə və Avropa Şurasının üzvü kimi demokratik prinsiplərə və dəyərlərə sadiq qalmalıdır. O, vurğulayıb:
"Bir namizəd ölkədə demokratiya təhdid altındaykən insan hüquqları mövzusunda danışıqlar aparıla bilməz".
Türkiyənin gözləntiləri və mesajı
Toplantıda makroiqtisadi vəziyyət, rəqabət qabiliyyəti və struktur islahatları müzakirə olunacaq. Türkiyənin Aİ-dən əsas gözləntiləri:
Gömrük Birliyinin yenilənməsi
Türkiyə vətəndaşları üçün viza rejiminin sadələşdirilməsi
Türkiyənin maliyyə naziri Mehmet Şimşək, toplantıda "Aİ ilə daha güclü və strateji əməkdaşlığa hazırıq" mesajını verəcəyi gözlənilir. O, toplantının altı ildən sonra yenidən keçirilməsini Türkiyə-Aİ əlaqələrinin canlanması baxımından əhəmiyyətli bir addım kimi qiymətləndirib.
Şimşək, həmçinin bildirib ki, Gömrük Birliyinin dövlət satınalmaları, xidmətlər və kənd təsərrüfatı sahələrini əhatə edəcək şəkildə yenilənməsi, iş adamları və tələbələr üçün viza asanlığı təmin edilməsi və üçüncü ölkələrdə ortaq layihələrin inkişaf etdirilməsi Türkiyə-Aİ əməkdaşlığı üçün böyük imkanlar yaradır.
Aİ-Türkiyə ticarət münasibətləri
Türkiyə ixracatının təxminən 42%-ni Aİ ölkələrinə edir. İttifaq Türkiyənin birinci, Türkiyə isə Aİ-nin beşinci ticarət tərəfdaşıdır. Tərəflər arasındakı ticarət həcmi 218 milyard dollar təşkil edir.
Qeyd edək ki, bu görüş, gələcəkdə iqtisadi və siyasi münasibətlərin hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyinə dair vacib siqnal hesab olunur.
Fatimə Məmmədova
14:29 04.04.2025
Oxunuş sayı: 1087
