Hərbi ekspertdən müharibə anonsu: "Azərbaycan gözləməməlidir ki..." -MÜSAHİBƏ

Ermənistan son zamanlar hərbi təxribatlarını intensivləşdirib. Ermənistan Silahlı Qüvvələri Azərbayan ordusunun mövqelərini müxtəlif istiqamətlərdən atəşə tutmaqla yanaşı, həm də pilotsuz uçuş aparatları vasitəsilə kəşfiyyat uçuşları həyata keçirirlər. Bundan başqa, Ermənistanın sürətlə silahlanmasına dair məlumatlar da var. Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan isə Monteneqro baş nazirinin xarici və Avropa məsələləri üzrə müavini Filip İvanoviçini qəbul edərkən ölkəsinin sülhə sadiq olduğunu bildirib. Çox zaman olduğu kimi yenə də Ermənistanın əməli ilə sözü üst- üstə düşmür. Sual yaranır, Ermənistan silahla sülhə xidmət etmək barədə düşünür? Bəlkə də, bu, ermənisayağı sülhdür...

Hərbi ekspert Şair Ramaldanov Ermənistanın davam edən hərbi provokasiyaları barədə Crossmedia.az-a müsahibə verib. 

- Ermənistanın son zamanlar intensivləşən hərbi sabotajlarını necə qiymətləndirirsiniz?

- Maraqlıdır ki, hərbi təxribatlar adətən müəyyən siyasi proseslərlə üst- üstə düşür. Məsələ burasındadır ki, indi tərəflər arasında danışıqlar gedir. Sülh sazişi mətninin hazır olması barədə məlumat var. Belə bir vaxtda təxribatlar diqqət çəkir. Görünür, danışıqlar  sadəcə Ermənistanın beynəlxalq səviyyədə imicini formalaşdırmaq üçündür. Guya sülh müqaviləsinin imzalanmasında maraqlıdırlar. Lakin reallıqda başqa mənzərə görürük. Reallıqda Ermənistan silahlanır və bunu Azərbaycanın hansısa mümkün hücumu ilə əlaqələndirir. Halbuki Azərbaycan dəfələrlə Ermənistanın torpaqlarında gözü olmadığını və onun ərazi bütövlüyünü tanıdığını bəyan edib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də bu mövqeyi açıq şəkildə ifadə edib. Türkiyə də Azərbaycanla sülh müqaviləsinin bağlanması və Zəngəzur dəhlizinin açılması şərti ilə Ermənistanla münasibətləri inkişaf etdirməyə və hətta sərhədlərin açılmasına razılıq verdiyini bildirib. Amma İrəvan bunu bilə- bilə silahlanmağa davam edir. Onu silahlandıran güclər var. 

- Yəni demək istəyirsiniz ki, Ermənistan kənardan idarə olunur?

- Əlbəttə. Ermənistanın müstəqilliyi heç vaxt tam olmayıb. Hakimiyyətə kim gəlirsə-gəlsin, həmişə müəyyən havadarların sifarişini yerinə yetirib.

- Bəs məqsəd nədir?

 - Bugünkü sifariş Ermənistanın coğrafi mövqeyi ilə bağlıdır. Əlbəttə ki, Zəngəzur dəhlizi və Orta Dəhliz kimi böyük logistik layihələrin bu regiondan keçməsi məsələsi müəyyən güclərin diqqətindədir. Bu  layihələrdən kənarda qalmaq istəməyən dövlətlər var Yəni, həm Rusiya, həm də İrana qarşı olan qüvvələr bu prosesdə iştirak edir və onlar Ermənistanın fəaliyyət istiqamətini müəyyən edir.

- Ermənistanın təxribatları və silahlanması nə ilə nəticələnə bilər?

- Bu gün Ermənistanı silahlandıran qüvvələrin əməlləri tamamilə əsassızdır. Azərbaycan dövlət başçısı bu məsələdə Ermənistan hakimiyyətini ciddi şəkildə xəbərdar edib.  Digər tərəfdən, cənab İlham Əliyev Ermənistanın silahlanmasının həm regionda, həm də burada yaşayan azərbaycanlılar üçün hansı təhlükələri yarada biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Bu, bir anons kimi də qəbul edilə bilər. Ermənistanın havadarları hansı bəhanə ilə onu silahlandırmalıdırlar? Hansı səbəbi əsas gətirməlidirlər? Guya Azərbaycandan Ermənistana bir təhlükə var? Onlar Azərbaycanın gücünü və inkişafını bəhanə edərək Ermənistanın silahlanmasını əsaslandırmağa çalışırlar. Həmin havadarların əsas məqsədi Rusiyanı bu regiondan çıxarmaqdır. Təbii ki, bunun üçün Ermənistan silahlandırılmalıdır. Ermənistanın silahlanması isə havadarların silahları vasitəsilə həyata keçirilir və bu silahlar onların maraqlarına xidmət edir. Onlar nə Ermənistanı, nə də onun hakimiyyətini düşünürlər.

- Hazırkı proseslərə Qərbin İrana olan münasibəti necə təsir edir?

- Ermənistanın cənub qonşusuna qarşı da sanksiyalar var. Əsas məsələ İranın nüvə silahına sahib olmasının qarşısının alınmasıdır.  Qərbin Rusiya və İranla bağlı planları özünü Ermənistana münasibətdə göstərir. Ermənistanı guya dəstəkləyən, əslində isə onu düşünməyən güclər sülh sazişinin  bağlanmasının qarşısını almaq və bölgədə gərginliyi daim qoruyub saxlamaq istəyirlər. Onlar bunu təxribat xarakterli addımlarla, o cümlədən atəşkəsi pozmaqla, sərhədə yaxın mövqelərdə fortifikasiya qurğularını quraşdırmaqla və digər yollarla həyata keçirirlər. Bu, böyük bir planın tərkib hissəsidir.

Təbii ki, Ermənistanın hərbi, siyasi və iqtisadi gücünü nəzərə alsaq, onun təkbaşına silahlanmağa və eyni zamanda sosial problemlərini həll etməyə imkanı yoxdur. Deməli, burada Ermənistanı maliyyələşdirən maraqlı tərəflər var. Ukrayna maliyyələşdirən bu gün onun sərvətlərinı göz dikiblər. Kiyev kimsəni maraqlandırmır. Eyni məsələ Ermənistana da aiddir. İrəvan sadəcə istifadə olunur.  Təbii ki, Ermənistan Azərbaycanı atəşkəsin pozulmasında günahlandırır. Lakin açıq-aydın görünür ki, atəşkəsin pozulması və Ermənistanın havadarlarının siyasəti konkret hədəflərə xidmət edir.

- Növbəti mühaharibə ehtimalı nə qədər realdır?

- Azərbaycan lideri bu barədə fikirlərini dəfələrlə səsləndirib. Əlbəttə, Prezidentin səsləndirdiyi fikirlər sadəcə bəyanat deyil, konkret mesajlardır. Bu mesajlar həm də xəbərdarlıq xarakterlidir. Düşünmürəm ki, Azərbaycan dövləti  qonşusunun silahlandığını görə-görə və sabah həmin silahın bizə yönələcəyini bilə-bilə gözləməlidir. Yəni Azərbaycan gözləməməlidir ki, Ermənistan nə vaxt silahlanacaq, nə vaxt Azərbaycana qarşı işğal niyyətli addımlar atacaq və ya təxribatlar törədəcək.

- Bəs sülh istiqamətindəki danışıqlar?

- Ermənistan hələ də Azərbaycanın əsas tələbini yerinə yetirməyib, konstitusiyasına müvafiq dəyişikliyi etməyib, Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından əl çəkməyib. Bu, o deməkdir ki, ortada gizli niyyətlər var. Görünür, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təxribat və işğal məqsədləri var. Əks halda onlar artıq Konstitusiyada müvafiq dəyişiklikləri etməli idilər. Bu nöqteyi- nəzərdən deməliyik ki, Azərbaycan Prezidentinin xəbərdarlıqları əbəs deyil. Rəsmi İrəvan "qırmızı xətti" keçmək üzrədir. Əgər Ermənistan yenə də Azərbaycan Prezidentinin verdiyi mesajları düzgün qiymətləndirməsə, konstruktiv mövqe tutaraq siyasətində və qanunvericiliyində dəyişiklik etməsə, bu, Azərbaycanı müvafiq addımları atmağa məcbur edəcək. Sülh sazişinin iki yolu var: ya danışıqlar, ya da məcburetmə. Müşahidə və təhlillər aparılıb, perspektivlər öyrənilib. Belə olan halda istisna etmirəm ki, Azərbaycan dövləti təhlükəni dəf etmək üçün müvafiq addımlar ata bilər.

 Ola bilər ki, Azərbaycan tərəfi Ermənistan tərəfindən gələn təhlükəni dəf etmək üçün müəyyən addımlar atsın və hətta təhlükəsizlik zonası yaratsın. Ermənistanın hazırkı siyasəti onu göstərir ki, o, Azərbaycana qarşı nə vaxtsa irimiqyaslı təxribata əl ata bilər. Müəyyən planların hazırlanması mümkündür. Avropa İttifaqının müşahidə missiyasının mütəxəssisləri də bu prosesdə iştirak edirlər. 

-  Zəngəzur dəhlizinin taleyi necə olacaq?

- 2020-ci ildə Rusiyanın vasitəçiliyi imzalanan bəyannamədə  Zəngəzur dəhlizinin hüquqi statusu təsbit olunub. Azərbaycanın bu dəhlizi açmaq və onu Naxçıvanla birləşdirmək üçün hüquqi əsası var. Biz oturub Ermənistanı gözləməli deyilik ki, nə vaxt gələcək və bu addımı atacaq. Hər şey vaxtında və məqamında edilməlidir. Ermənistan hələ silahlanma prosesinin başlanğıcındadır. Azərbaycanı mümkün təhlükələri real qiymətləndirəcək. Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, Zəngəzur dəhlizi bizim üçün prioritet istiqamətdir. Ölkə liderinin sözləri ilə desək, dəhliz Ermənistan istəsə də, istəməsə də açılacaq.

Kənan Novruzov,

Zəhra Məmmədova