Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, İran, İsrail təmasları – bölgədə diplomatik dinamika var
Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev, 2025-ci ilin fevral ayında Türkiyəyə səfər edərək, bu ölkənin Prezident Administrasiyasının Kommunikasiya İdarəsinin rəhbəri Fəxrəddin Altunla media əməkdaşlığını müzakirə edib.
Səfər Azərbaycan ilə Türkiyə arasındakı strateji tərəfdaşlığın gücləndirilməsi məqsədini daşıyıb. Bundan əvvəl fevralın 24-də Rusiyanın Xarici İşlər naziri Sergey Lavrov Türkiyəyə səfər edərək Türkiyənin Xarici İşlər naziri Hakan Fidan ilə ticarət, enerji və Suriya məsələlərini müzakirə edib. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin sülh yolu ilə həlli məsələsi də gündəmə gəlib. Eyni zamanda, Azərbaycanın Baş naziri Əli Əsədov fevralın 17-də Tehrana səfər edərək İran Prezidenti Məsud Pezeşkianla Azərbaycan-İran əlaqələrinin inkişafı və Xəzər İqtisadi Forumunun əhəmiyyəti ilə bağlı müzakirə aparıb. Fevralın 19-da isə Hikmət Hacıyev İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüşərək Azərbaycan və İsrail arasındakı əməkdaşlıq və regional məsələləri müzakirə edib.
Bu qarşılıqlı səfərlər və təmaslar səfəri göstərir ki, regionda siyasi, diplomatik dinamika müşahidə olunur.
Politoloq Elxan Şahinoğlu müşahidə olunan dinamika ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verib: "Amerikanın yeni administrasiyasının təklifləri Cənubi Qafqazda müəyyən təsirlər yarada bilər. İranla bağlı siyasətdə konturlar görünür. ABŞ İranla bir sövdələşmədən danışsa da, İsrail İranın hərbi müəssisələrinə zərbə endirilməsinin tərəfdarıdır və bunun Cənubi Qafqaza təsiri ola bilər. Bu mövzuları müzakirə etmək məqsədilə Azərbaycan rəsmiləri müxtəlif ölkələrə səfərlər edirlər. Əli Əsədovun səfəri isə Xəzər İqtisadi Forumuna qatılmaq üçün idi, yəni bu, ayrıca bir səfər deyildi. Lakin Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyevin İran, İsrail və Türkiyəyə etdiyi səfərlər bu bölgədə baş verən sıx siyasi hadisələrlə əlaqədardır".
Politoloq bildirib ki, koordinasiyanın gücləndirilməsinə ehtiyac var. İranın mühafizəkar dairələri anti-Azərbaycan siyasətini davam etdirsə də, Azərbaycan İranın yeni prezidenti ilə normal münasibətlər qurmaq istəyir. Azərbaycanın səfərlərə dəvət olunması və bu məsələlərin Tehranda müzakirə edilməsi bunun sübutudur. Elxan Şahinoğlu daha sonra əlavə edib: "İsraildəki müzakirələrdə isə İsraillə tərəfdaşlığımızın artması müzakirə edilib. Bu məsələlərdə Amerika ilə dialoq da gündəmdə ola bilər, çünki Tramp bir çox dövlətlə qarşıdurma yaratmış olsa da, ən yaxın müttəfiqi İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu olub. Hikmət Hacıyevin İsrailə ikinci səfərində Netanyahu ilə görüşərək fikir mübadiləsi aparılıb. Ola bilsin ki, ABŞ administrasiyası ilə dialoqda Netanyahu körpü rolunu oynaya bilər. Netanyahunun Azərbaycanda və bölgədə oynadığı rolu yüksək qiymətləndiririk".
Ekspert qeyd edib ki, Türkiyə ilə əlaqələrin də gücləndirilməsinə ehtiyac var: "Türkiyə bizim strateji müttəfiqimizdir və Şuşa Bəyannaməsindən irəli gələrək bu məsləhətləşmələr həyata keçirilib. Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda, İranla bağlı vəziyyət, Yaxın Şərqdəki gərginlik və Suriya mövzusu da müzakirə ediləcək mövzulardır. Artıq biz Suriyada fəaliyyətimizi bərpa etdik və bu kimi məsələlərdə Ankarada müzakirələr aparılır".
Politoloq vurğulayıb ki, Trampın Yaxın Şərq, xüsusən də İranla bağlı mövqeyi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan xalqı heç bir vaxt İranla İsrail arasında seçim etməz: "Azərbaycan bütün qonşuları ilə, o cümlədən İranla normal münasibətlərdə olmaq tərəfdarıdır. Bu, o demək deyil ki, biz İrana qarşı hansısa ölkə ilə tərəfdaş olmalıyıq. Bu, bizim müstəqil seçimimizdir. İranın mühafizəkar dairələri Azərbaycana təzyiq edirlər, çünki biz İsraillə sıx əlaqələr qururuq. Biz dəfələrlə İrana bildirmişik ki, Azərbaycan üçüncü ölkələrlə münasibətini İrana qarşı yönəltmir. Biz seçim qarşısında qala bilmərik, amma müəyyən təzyiqlər arta bilər".
"Əgər İsrail İranın hərbi obyektlərinə zərbə endirərsə, İranın reaksiyasını proqnozlaşdırmaq lazımdır. İranın Baş Qərargah rəisi Məhəmməd Hüseyn Baqeri İsrailin İranı hədəf alması halında, bu hərəkətlərin bölgə ölkələri, o cümlədən Azərbaycan üçün ciddi problem yaradacağını qeyd edib. İranın Səudiyyə Ərəbistanı kimi ABŞ ilə sıx əlaqələri olan və Azərbaycanın İsraillə əlaqələri olan ölkələri nəzərdə tutduğu ehtimal edilir. Bu baxımdan, Türkiyə ilə koordinasiyanın daha da gücləndirilməsinə ehtiyac var. Əgər Rusiyanın və ya İranın Azərbaycana qarşı təxribatları olarsa, qarşılarında Azərbaycan və Türkiyə ittifaqını görəcəklər" - deyən Elxan Şahinoğlu fikirini yekunlaşdırıb.
Xumar Əhmədova
22:14 27.02.2025
Oxunuş sayı: 1455
