Rusiya-Ukrayna müharibəsi beynəlxalq geosiyasətə necə təsir etdi? - "Xaos yarana bilər"
Bu gün Rusiya - Ukrayna müharibəsinin üçüncü ili tamam olur. ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə danışıqlar gündəmdə olsa da, savaş davam edir. Döyüşlərin nə zaman sona çatacağını kimsə dəqiq deyə bilməz. Nəticəni proqnozlaşdırmaq da asan deyil. Hər halda müharibənin sonu ilə bağlı müxtəlif versiyalar var.
Dəqiq olan budur ki, davam edən müharibə dünyadakı geosiyasi müstəviyə əsaslı təsir edib.
Professor, siyasi elmlər doktoru Sabir Məmmədli davam edən müharibənin nəticələri barədə fikirlərini Crossmedia.az-la bölüşüb: " Rusiya-Ukrayna müharibəsi dünya inkişafının bir çox problemini və kiçik ölkələrin bir-birindən nə qədər asılı olduğunu açıq şəkildə ortaya qoyub. Bu müharibə eyni zamanda müxtəlif ideoloji dəyərlərdən çox, mədəni dəyərlərin toqquşmasını və dünyaya baxış məsələlərini üzə çıxardı".
Müharibənin əslində böyük bir sual olduğunu qeyd edən professor qlobal dünyada beynəlxalq hüquq və qanunların vacibliyinə diqqət çəkib: "İkinci Dünya müharibəsindən sonra müəyyən mənada oturuşmuş bir təhlükəsizlik sistemi mövcud idi. Lakin Rusiya Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsini və Təhlükəsizlik Şurasının qaydalarını pozaraq Ukraynaya qarşı müharibəyə başladı. Bu müharibə beynəlxalq sistemin nə qədər kövrək olduğunu göstərdi. Rusiya dünya ictimaiyyətinin qarşısında qınandı, sanksiyalar tətbiq olundu, Ukraynaya isə yardım göstərildi. Həmçinin, Avropa liderləri bu məsələdə sərhədlərin toxunulmazlığı prinsipinə xüsusilə diqqət yetirirlər. Çünki bu prinsipin pozulması dünyada xaos yarada bilər".
Professorun sözlərinə görə, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin sərhədlərin toxunulmazlığına dair yaranan suallar digər məsələləri gündəmə gətirir: "Qrenlandiya, Kanada, Yaxın Şərq, Tayvan və Afrikada sərhədlərin toxunulmazlığı məsələsi gündəmdədir. Bu prinsiplərin pozulması dünya siyasətində böyük problemlərə səbəb ola bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, böyük dövlətlərin nüvə silahları mövcuddur. Bu, təhlükəli tendensiya yaradır".
S.Məmmədli dünya siyasətində yeni qaydaların hazırlanmasının vacibliyini və BMT-nin strukturunda mövcud zəiflikləri də qeyd edib: "ATƏT bu müharibənin təsiri ilə artıq siyasi səhnədə yoxdur. Ümumiyyətlə, müharibənin geosiyasi nəticələri kifayət qədər ağırdır. Dayanıqlı beynəlxalq münasibətlər və təhlükəsizlik sisteminə ehtiyac var".
Fatimə Məmmədova
16:15 24.02.2025
Oxunuş sayı: 1313
