Türkiyəli ekspertdən Cənubi Qafqaz baxışı: “Rusiya asanlıqla Ermənistana da müdaxilə edə bilər”
Dünyada çox ciddi siyasi proseslər baş verir. Fərqli bölgələrdə ya toqquşma gedir, ya da yeni gərginliyə hazırlıq. Belə olan vəziyyətdə üçüncü dünya müharibəsinin gündəmə gəlməsi və müzakirə edilməsi heç də əsassız deyil. Hər halda görünən odur ki, dünyanın siyasi xəritəsi yenidən cızılır.
Türkiyəli hərbi ekspert, müharibə qazisi Abdullah Ünay fərqli regionlarda davam edən gərginliklə bağlı Crossmedia.az-ın suallarını cavablandırıb:
“Ermənistan yeni müharibəyə təhrik ediləcək”
- Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasına kimlər və niyə mane olur?
- Belə bir sülh sazişini hər kəsdən əvvəl Rusiya istəmir. Ermənistan Rusiya ilə eyni trayektoriyadadır. Azərbaycan isə türk dövlətidir. Bu gün Moskva ilə Ankara arasında münasibətlər yaxşıdır. Amma pisləşəndə Rusiya Ermənistanı yenidən Azərbaycana hücuma təhrik edəcək. Onların bu riyakarlığını sabah uşaqları, birigün də nəvələri davam etdirərər...
- Bu il sülh sazişinin imzalanması mümkündür?
- Biz, əlbəttə, sülh istəyirik. Amma Ermənistan baş naziri Avropa ölkələrini yanına çəkir. Onun sülh yox, intiqam istədiyi gün kimi aydındır.
- Sizcə, Ermənistan, həqiqətən, Rusiyadan uzaqlaşır, ya görünənlər sadəcə oyundur?
- Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsi vaxtı Rusiyadan kömək istədi. Moskva İrəvanın istədiyi cavabı vermədi. Dedi ki, müharibə sizin torpaqlarınızda getmir, incimə. Bu mənada tərəflər arasında münasibətlər qismən pisləşə bilər. Amma Ermənistan tamamilə Rusiyadan uzaqlaşmaq iqtidarında deyil. Çünki Ermənistan sərhədlərini Rusiya sərhədçiləri qoruyur.
“Ermənistan bunu bacarsa, Avropa ölkəsi olacaq”
- Ermənistanın Avropa İttifaqına üzvlük iddiasının arxasında nə dayanır?
- Ermənistan bunu bacarsa, Avropa ölkəsi olacaq. İqtisadi və siyasi baxımdan güclənəcək. Hər kəs başa düşür ki, bu, bizim üçün yaxşı olmayacaq.
- Ermənistanın gələcəkdə Ukraynanın taleyini yaşaya biləcəyini iddia edənlər var...
- Nəzərə almaq lazımdır ki, həm Ermənistan, həm də Ukrayna keçmiş sovet imperiyasından ayrılmış dövlətlərdir. Odur ki, Ermənistan dediyiniz kimi, Ukraynanın taleyini yaşaya bilər. Rusiya asanlıqla Ermənistana da müdaxilə edə bilər. Xatırladım, 2022-ci ildə Qazaxıstanda hökumətə qarşı mitinqlər keçirildi. Rusiya ölkəyə müdaxilə etdi. Niyə, hansı haqla? Məgər Qazaxıstan Rusiya ərazisidir?
“Krım bizim canımızdır”
- Yeri gəlmişkən, Rusiya- Ukrayna müharibəsinin nəticəsi barədə nə düşünürsünüz?
- Mən Krım köçkünü bir ailənin nəvəsiyəm, tataram. Krım bizim canımızdır. Rusiya referendum keçirdi, ardınca işğal elədi. Biz bir gün ədalətin bərpa olunacağına və Rusiyanın Krımdan çıxacağına ümid edirik. Krım azmış kimi, Rusiya indi də Ukraynanı işğal edir, dağıdır. Dünya səssizcə izləyir.
- Rusiyanın Yaxın Şərqdəki mövqeyinin zəifləməsi Ukrayna ilə müharibəyə necə təsir edəcək?
- Rusiya Yaxın Şərqdə və Avropada hörmətini itirib. İdman yarışlarından kənarlaşdırılıb. Rəsmi Moskvaya qarşı sanksiyalar tətbiq edilir. Avropa təbii qaz ixracını dayandırıb. ABŞ Yaxın Şəqdə söz sahibinə çevrildi və Rusiya ilə Ukrayna arasında sülh səylərinə başladı. ABŞ-da da görür, başa düşürlər ki, Rusiyanın siyasəti zəifləyib. Lakin müharibə davam edir. Hazırda üfüqdə razılıq görünmür.
- Türkiyə- Suriya münasibətləri bundan sonra necə inkişaf edəcək? Münasibətlərin yeni mərhələsi Türkiyənin terrorla mübarizəsinə necə təsir edəcək?
- Türkiyənin Suriya və İraqla münasibətləri yaxşılaşmağa doğru gedir. Türkiyə Suriyanın bərpasına dəstək göstərir. Terrorla mübarizəyə dair razılıqlar əldə olunur. Ordunun uğurlu əməliyyatları nəticəsində Fırah Nehrindən şərqindəki terrorçular hər gün azalır. Türkiyə sərhədləri daxili isə terrorçulardan təmizlənib. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Suriyanın demokratik dövlətə çevrilməsi üçün əlindən gələni edir.
“Türkiyə - İsrail müharibəsi qaçılmaz ola bilər”
- Sizcə, İsrail ilə Fələstinin HƏMAS hərəkatı arasında gərginlik nə qədər çəkinəcək? Döyüşlər nə ilə nəticələnəcək?
- Bu gərginliyə ancaq İsrailin 1967-ci il sərhədlərinə qayıtması ilə son qoyula bilər. İsrail çəkilmədikcə HƏMAS və Fələstin ölkələrini müdafiə etməyə davam edəcək. Oranın əsl sahibləri fələstinlilərdirlər. Yəhudilər ABŞ ilə birlikdə bölgəni qan gölünə çevirib.
- Türkiyə İsrail ilə birbaşa toqquşmaya gedə bilər?
- Müharibə olmaz. İsrail Türkiyənin hərbi gücünü bilir. Amma bıçaq sümüyə dayananda müharibə qaçılmaz ola bilər. Yəni bu məsələ qeyri –müəyyən olaraq qalır.
Kənan Novruzov
15:05 17.02.2025
Oxunuş sayı: 17924
