“Əhalinin media savadlılığının artırılması təlimlərin intensivliyi artırılmalıdır”- RƏY
“Report” İnformasiya Agentliyinin redaktoru Samirə Abdullayevanın adından Rusiya mobil nömrəsi ilə “Telegram” sosial şəbəkəsində saxta profil açılaraq bir sıra məlumatlar yayılıb.
Saxta profildə guya “Report” İnformasiya Agentliyin saytında dərc olunan materiallar yayılıb və Samirə Abdullayevanın adından saxta bəyanat paylaşılıb.
Agentlikdən bildirilib ki, Samira Abdullayevaya məxsus sosial şəbəkə hesabları Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mobil rabitə operatoruna aid nömrə vasitəsilə açılıb və saxta profilin ona heç bir aidiyyatı yoxdur.
Qeyd olunub ki, saxta profildə yayılan məlumatlar həqiqəti əks etdirmir. Agentliyin istehsal etdiyi xəbər və məqalələr Report.az rəsmi saytında və sosial media hesablarında yerləşdirilir. “Report” İnformasiya Agentliyi oxucuları yalnız rəsmi saytda olan xəbərləri istifadə etməyə çağırır.
Müasir dövrdə informasiya müharibəsi real silahlı qarşıdurmalar qədər təhlükəli və təsirli vasitəyə çevrilib. Xüsusilə Rusiya kimi informasiya manipulyasiyasını dövlət siyasətinə çevirən aktorlar üçün saxta profillər, dezinformasiya kampaniyaları və sosial media üzərindən həyata keçirilən psixoloji təsir əməliyyatları geniş yayılmış praktikalardır. Belə hallar bir tərəfdən media orqanlarının nüfuzuna zərər vurur, digər tərəfdən isə ictimai rəyi çaşdıraraq cəmiyyətdə çaşqınlıq və etimadsızlıq yaradır. Bu cür hibrid hücumlar fonunda Rusiyanın informasiya siyasətinin məqsədləri və onların qarşısını almaq üçün görüləcək əsas tədbirlər ciddi müzakirə mövzusuna çevrilməlidir.
Mövzu ilə bağlı Bakı Dövlət Universitetinin Yeni media və kommunikasiya nəzəriyyələri kafedrasının müdiri Xatirə Hüseynova Crossmedia.az-a açıqlama verib: “Saxta profillər və sosial media üzərindən aparılan informasiya müharibəsi günümüzdə çox yayılmış və təsirli manipulyasiya üsuludur. Bu prosesin bir sıra məqsədlərini vurğulamaq vacibdir. Əvvəla, ictimai rəyə təsir - saxta profillər vasitəsilə müəyyən baxış bucağı süni şəkildə tirajlanır və ya qarşı tərəfin mövqeyi gözdən salınır. Hashtag kampaniyaları, “troll orduları”nın vasitəsilə biryönlü narativlər yaradılır. İctimayyəti çaşdırmaq üçün saxta profillər vasitəsilə yalan xəbərlər, saxta videolar, təhrif olunmuş sitatlar yayımlanır. Əsas məqsəd təxribat yaratmaq və insanların informasiyaya olan inamını sarsıtmaqdır.Digər tərəfdən də son zamanlar müəyyən qüvvələrin saxta profillər vasitəsilə cəmiyyətin fərqli qrupları arasında gərginlik yaratmaq meylini müşahidə edirik. Milliyyətçi, dini və siyasi mövzularda təxribat xarakterli paylaşımlarla çox vaxt mövcud qarşıdurmalar qəsdən qızışdırılır. Bunun üçün məqsədli şəkildə botlar və avtomatlaşdırılmış hesablardan istifadə olunur. Şəkilli, bəzən işlək və etibarlı görünən saxta profillərlə insanlar aldadılır. Hətta tanınmış şəxslərin adından yaradılan saxta profillər internet məkanında dolaşmaqdadır”.
Müsahibimizin fikrincə, bu cür saxta profillər və informasiya müharibəsinin qarşısını almaq üçün media orqanları, dövlət qurumları və ictimaiyyət birgə fəaliyyət göstərməlidir: “Media orqanları tam ciddi olaraq istənilən informasiyanı yaymazdan öncə faktların yoxlanmasını (fact-checking) təmin etməlidir. Hər bir xəbərin doğruluğu rəsmi mənbələrdən dəqiqləşdirilməli, şübhəli məlumat dərhal araşdırılmalıdır. Xüsusilə gənc jurnalistlərə üzümü tutmaq istərdim ki, etik jurnalistika standartları qorunmalıdır. Peşə fəaliyyətimizi yerinə yetirərkən sensasiya naminə paylaşım deyil, dəqiq və balanslı informasiya verməyə çalışmalıyıq. Media qurumları saxta şəkil və videoları, feyk kontenti tanıyan texnologiyalardan - süni intellektdən istifadə etməlidir. Sosial media platformalarında saxta profillərin avtomatik aşkarlanması və silinməsi istiqamətində işlər aparılmalıdır. Bu tədbirlər şəbəkənin çirklənməsinin qarşısını tam ala bilməsə də müəyyən səmərəli nəticələr əldə etmək olar. Bu baxımdan kibertəhlükə, dezinformasiya və bot şəbəkələrinə qarşı hüquqi mexanizmlərin gücləndirilməsi də faydalı ola bilər.
Eyni zamanda rəqəmsal maarifləndirmə proqramlarının həyata keçirilməsi - əhalinin media savadlılığının artırılması üçün yerlərdə müxtəlif təlimlərin, kursların intensivliyi artırılmalıdır. Zamanımız rəqəmsal yayım zamanıdır. Hər bir vətəndaş bu prosesdə öz məsuliyyətini dərk edib yalan məlumatların yayılmasında vasitəyə çevrilməkdən yayınmalıdır”.
Ayhan
18:56 04.07.2025
Oxunuş sayı: 1855
