"Azərbaycanın COP29 tədbirində həm ev sahibi, həm də iştirakçı kimi çıxış etməsi, ölkənin qlobal iqlim siyasətində mövqeyini gücləndirərək beynəlxalq aləmdə nüfuzunu artırmaq üçün mühüm bir fürsətdir. Bu platforma Azərbaycanın yaşıl texnologiyalar, bərpa olunan enerji və davamlı inkişaf sahələrində potensialını nümayiş etdirməsinə və regional liderlik mövqeyini möhkəmləndirməsinə imkan yaradacaq. Azərbaycanın bu tədbirdəki rolu, həm iqlim diplomatiyasında, həm də beynəlxalq əməkdaşlıqda yeni tərəfdaşlıqlar qurmaq üçün strateji bir addımdır".
Bunu Crossmedia.az-a açıqlamasında Pakistanın Ortaq Gələcək Araşdırma Mərkəzinin (PRCCSF) İcraçı Direktoru Xalid Teymur Əkrəm bildirdi. X.T. Əkrəm mövzu ilə bağlı bu və ya digər suallarımızı da cavablandırdı.
Qeyd etdi ki, Azərbaycanın günəş, külək və bioenerji sahələrində böyük potensialı var və bu tədbir bu sahələrə xarici investisiyalar cəlb etmək üçün dəyərli bir fürsət təqdim edir. Üstəlik, Azərbaycanın COP29-un uğurlu təşkilindəki liderliyi onun müxtəlif beynəlxalq tərəfdaşlar arasında körpü rolunu təsdiq edə bilər və qlobal forumlarda təsirini daha da gücləndirə bilər.
X.T.Əkrəm qeyd etdi ki, bu tədbir vasitəsilə Azərbaycan bioçeşidliliyin qorunması və iqlim təşəbbüslərində əldə etdiyi nailiyyətləri nümayiş etdirərək, iqtisadi artımla ekoloji məsuliyyəti balanslaşdırmaq qabiliyyətinə malik bir ölkə kimi beynəlxalq reputasiyasını artırmağa imkan qazanır.
COP29 həm də Azərbaycan üçün iqlim maliyyəsi sahəsində ədalətli yanaşmanı müdafiə etmək imkanı yarada bilər ki, bu da iqlim həssaslığı ilə üzləşən bir çox ölkə üçün kritik bir mövzudur. Eyni zamanda bu müzakirələri fəal şəkildə dəstəkləməklə Azərbaycan, ədalət və iqlim təsirləri ilə mübarizə aparan ölkələrə dəstək üçün çağırış edərək, sadiq bir qlobal tərəfdaş kimi mövqeyini gücləndirə bilər.
- Bəzi Qərb ölkələrinin, xüsusilə Fransanın, Ermənistanla xristian həmrəyliyi nümayiş etdirməsi Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh sazişinin hələ də imzalanmamasında hansı rolu oynayır? Bu mövqe regionda sülh və sabitlik prosesinə maneçilik törədə bilərmi? Əgər belədirsə, bunun nəticələri nələr ola bilər?
- Hesab ediəm ki, bəzi Qərb ölkələrinin, xüsusən də Fransanın Ermənistanı dəstəkləyərək xristian həmrəyliyini nümayiş etdirməsi humanitar narahatlıqdan daha çox, dini təsirdən strateji şəkildə istifadə olunmaqla, siyasi və iqtisadi maraqları güdmək məqsədini daşıyır.
Ermənistanla sıx əlaqə qurmaqla, bu ölkələr Cənubi Qafqaz regionunda daha böyük təsir göstərməyi hədəfləyirlər. Çünki bura Avropa ilə Asiyanı birləşdirən mühüm enerji və ticarət marşrutlarının keçdiyi strateji bir ərazidir.
X.T. Əkrəm dedi ki, Fransanın Ermənistanı açıq şəkildə dəstəkləməsi, xüsusən də Azərbaycanla sülh prosesinin hələ də həll olunmadığı həssas dövrdə, regional gərginliyi artırmaq riski daşıyır və bu, həqiqi sülhün bərqərar olmasına maneə törədə bilər.
- Pakistan və Azərbaycan arasındakı dostluq münasibətlərinin inkişafı və hərbi əməkdaşlıq sahəsində əldə olunan nailiyyətlər barədə nə düşünürsünüz? Bu əməkdaşlıq regionda sabitlik və təhlükəsizlik üçün hansı potensial faydaları və ya riskləri özündə ehtiva edə bilər?
-Pakistan və Azərbaycan arasında dərinləşən hərbi əməkdaşlıq regional sabitlik və təhlükəsizlik üçün böyük vəd verir. İqtisadi, müdafiə və diplomatik sahələrdə möhkəm təməl üzərində qurulan bu əlaqələr, hər iki ölkənin birgə təlimlər, resursların paylaşılması və strateji tərəfdaşlıqlar vasitəsilə müdafiə əməkdaşlığını daha da gücləndirməsinə gətirib çıxarır. Bu konteksdə Azərbaycanın müdafiə potensialını dəstəkləmək öhdəliyini təsdiqləyən 1.6 milyard dollarlıq JF-17 Thunder Block III döyüş təyyarələri üçün silah anlaşması kimi yüksək səviyyəli təşəbbüslər həyata keçirilib.
Bundan əlavə, Azərbaycanın və Türkiyənin iştirakı ilə keçmiş birgə hərbi təlimlər, Pakistan və Azərbaycan arasında artan etimadı və əməliyyat koordinasiyasını vurğulayaraq, onların regional sülhə və hazırlığa sadiqliyini nümayiş etdirir. Bu əməkdaşlıq həm Cənubi Qafqaz, həm də Cənubi Asiyada mürəkkəb təhlükəsizlik problemləri ilə üzləşən regionlarda sabitliyin təmin edilməsi istiqamətində hər iki ölkənin öhdəliyinə uyğundur.
Çünki bu tərəfdaşlıq təkcə hər iki ölkənin müdafiə hazırlığını gücləndirmir, həm də geniş beynəlxalq ictimaiyyətə həmrəylik və dəstək mesajı göndərir. Eyni zamanda Pakistan və Azərbaycan regional sülhü möhkəmləndirən kollektiv təhlükəsizlik çərçivəsinə töhfə verir. Hesab edirəm ki, bu əməkdaşlıq yolu, gələcək sülh quruculuğu təşəbbüsləri və ortaq təhdidlərə qarşı birgə dayanıqlıq üçün stabil bir platforma təmin edə bilər və nəticədə daha təhlükəsiz, firavan bir regionun formalaşmasına şərait yarada bilər.
- Gələcəkdə Pakistan və Azərbaycan arasında iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində əməkdaşlıq gözlənilirmi? Hər iki ölkənin iqlim dəyişikliklərinə qarşı birgə fəaliyyət göstərməsi hansı müsbət təsirləri yarada bilər və bu əməkdaşlıq üçün hansı addımlar atılmalıdır?
-Pakistan və Azərbaycan iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə əməkdaşlıq edəcək, birgə iqlim dayanıqlığını artırmaq üçün ortaq həssaslıqlarından istifadə edəcəklər. Hər iki ölkə COP29-u təkcə iqlim problemlərini səsləndirmək üçün deyil, həm də ədalətli həll yolları tapmaq və dayanıqlı inkişaf üçün beynəlxalq dəstəyi səfərbər etmək baxımından mühüm bir platforma kimi qəbul edir. Pakistanın COP29-da aktiv rolu onun səmərəli iqlim tədbirlərinə olan bağlılığını göstərir və Azərbaycanın bu əməkdaşlığı bu mövqeyi daha da gücləndirəcək.
Pakistan və Azərbaycan təmiz enerji, dayanıqlı kənd təsərrüfatı və meşələrin bərpası sahələrində innovativ strategiyalar həyata keçirəcək. Bu təşəbbüslər həm təcili iqlim risklərinin aradan qaldırılmasına, həm də uzunmüddətli ekoloji faydaların təmin edilməsinə yönəlib. Bundan əlavə, COP29-da ortaq iqlim şəffaflığı hesabatının təqdim edilməsi təklif olunan təşəbbüs, birgə məsuliyyət və şəffaflığa sadiqliyi göstərir, bu da onların iqlim tədbirlərinə bağlılığını daha da möhkəmləndirir.
Sonda Xalid Teymur Əkrəm bildirdi ki, bu tərəfdaşlıq dayanıqlılıq, ədalət və qarşılıqlı fayda vurğulayan irəliləyişə yönəlik bir vizyonu təcəssüm etdirir. Birgə layihələri həyata keçirərkən, hər iki ölkə ekoloji dayanıqlığı yaxşılaşdırmaq və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün güclü bir təməl qurmaq imkanı qazanacaq.
Əsli TELMANQIZI
