Teatra münasibət: Fərqli nəsillərdən müxtəlif baxışlar - SORĞU

Teatr insanlıq tarixinin ən qədim və dəyərli sənət növlərindən biridir. O, sadəcə bir səhnədə oynanılan tamaşa deyil, insan ruhunun, duyğularının, ictimai problemlərin və dərin fəlsəfi sualların səhnəyə daşındığı canlı bir sənət formasıdır. Hələ qədim yunanlardan bu günümüzə qədər teatr cəmiyyətlərdə həm maarifləndirici, həm əyləndirici, həm də düşündürücü bir gücə sahib olub. Mədəniyyətin aynası sayılan teatr, hər dövrün zövqünü, qayğısını və ruhunu özündə yaşadır.

Lakin bu gün teatrın cəmiyyətimizdəki yeri və ona olan münasibət müxtəlif baxışlardan, həyat tərzlərindən və nəslin dünyagörüşündən asılı olaraq dəyişir. Bəziləri üçün teatr hələ də yüksək zövqün, dərin düşüncənin və intellektual istirahətin ünvanıdır. Digərləri üçün isə bu sənət növü, təəssüf ki, maraq dairəsindən uzaq qalıb və gündəlik həyatın sürətli axını içində unudulmağa doğru gedir.

Bu tendensiyanı daha yaxından araşdırmaq, teatrın bugünkü nəbzini tutmaq üçün Crossmedia.az heyəti olaraq Bakı küçələrinə üz tutduq. Fərqli yaş qruplarından olan insanlarla söhbət etdik, onların teatrla bağlı düşüncələrini, xatirələrini və maraq səviyyələrini öyrənməyə çalışdıq. Aldığımız cavablar bəzən ümidverici, bəzən isə düşündürücü idi. Bu reportajda cəmiyyətin teatra olan münasibətini daha yaxından sizə çatdırmağa çalışacağıq.

Raqibə Zakirova: (müəllimə)

“Qızım, mənim üçün teatr çox dəyərli bir yerdir. Bu il artıq 5 dəfə teatra getmişəm. Ən çox dram və musiqili tamaşaları izləməyi sevirəm. Onlar mənim üçün bir məktəb kimidir, çox şey öyrədir.

Adətən məşhur aktyorların oynadığı tamaşalara üstünlük verirəm. Bəzən isə tamaşa haqqında əvvəlcədən heç nə oxumuram, istəyirəm sürpriz olsun.

Amma bu gün bəzi gənclər teatra o qədər də maraq göstərmirlər. Çünki bəzi tamaşalarda işlənən mövzular artıq onların dilində deyil, onları maraqlandırmır”.

Aygün  Mustafayeva: (BDU tələbəsi):

“Teatra şəxsi marağım hər zaman olub. Hətta deyə bilərəm ki, teatr mənim üçün sadəcə bir əyləncə deyil, həm də ruhumun qidasıdır. Səhnədə canlanan obrazlar, canlı ifalar və aktyorların hissləri birbaşa tamaşaçıya ötürüldükdə bu, mənə çox təsir edir.

Lakin universitet tələbəsi olduğum üçün bu marağımı hər zaman reallaşdırmaq mümkün olmur. Dərslərin sıxlığı, seminarlar, layihələr və xüsusilə imtahan dövrləri teatr seanslarına vaxt ayırmağı çətinləşdirir. Bəzən bir tamaşa haqqında eşidirəm, çox istərdim gedim, amma həmin gün dərsim olur və ya imtahana hazırlaşmalı oluram.

Teatra müntəzəm getmək mənim üçün həm istirahət, həm də şəxsi inkişaf vasitəsidir. Fürsət düşdükcə tamaşalara qatılmağa çalışıram. Düşünürəm ki, tələbələr üçün bu kimi mədəni tədbirlərə daha çox vaxt və şərait yaradılsa, gənclərin teatra marağı da artar”.

Nanə Yaqublu: (tarix müəllimi)

“Mən teatrı həqiqətən çox sevirəm. Orada olmaq, aktyorların canlı oyununu izləmək mənə çox xoş hisslər bəxş edir. Ən son “Bir, iki – bizimki” adlı eksperimental tamaşaya baxmışam. Tamaşa həm maraqlı, həm də əyləncəli idi. Bu, mənim üçün fərqli bir təcrübə oldu.

Teatra daha tez-tez getmək istəyirəm, amma universitetdə dərslərin çoxluğu və zaman azlığı buna imkan vermir. İldə 1-2 dəfə getmək şansı tapıram. Vaxtım olduqca çalışıram tamaşalara qatılım.

Ən çox komediya janrına üstünlük verirəm. Gülmək və gündəlik stresdən uzaqlaşmaq üçün belə tamaşalar mənə daha uyğun gəlir. Teatrda özümü mədəni və rahat bir mühitdə hiss edirəm”.

İnci Muradova: (müəllimə)

“Teatr mənim üçün yalnız bir əyləncə növü deyil ,həm də düşünmək, hiss etmək və öyrənmək üçün bir vasitədir. Son bir ildə 3–5 dəfə teatr tamaşasına baxmışam. Adətən həftə sonları vaxt tapıb gedirəm, çünki dərslər səbəbindən həftə içi zamanım az olur.

Ən çox dram janrını sevirəm, emosional təsiri və həyat reallığını əks etdirməsi məni cəlb edir. Tamaşa seçərkən əsasən sosial şəbəkələrdə qarşıma çıxan paylaşımlara baxıram. Maraq oyadan bir fraqment və ya dost tövsiyəsi mənim üçün kifayət edir.

Ən çox getdiyim teatr Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrıdır. Oradakı mühit və aktyor heyəti hər zaman məndə xoş təəssürat yaradır. Hesab edirəm ki, teatr gənclərin dünya görüşünün formalaşmasında mühüm rol oynayır”.

Bəxtiyar Meşiyev: (mühəndis)

“Mən teatrı sevirəm, amma işim çox olduğuna görə il ərzində yalnız 1-2 dəfə gedə bilirəm. Daha tez-tez getmək istərdim, amma vaxt imkan vermir. Əsasən həftə sonları teatra getməyə çalışıram.

Ən çox dram janrını sevirəm. Düşünürəm ki, bu tamaşalarda insanın daxili aləmini, emosiyalarını və həyatdakı mübarizələrini daha dərindən izləmək mümkündür. Tamaşa seçəndə maraqlı mövzu və rejissor işi mənim üçün vacibdir. Tamaşaya getməzdən əvvəl aktyor və rejissor heyəti ilə bağlı məlumat toplamağa çalışıram.

Son dəfə “Əli və Nino” tamaşasına baxmışam və çox bəyənmişəm. Azərbaycanın tarixini fərqli tərzdə təqdim etməsi məni təsirləndirdi”.

Zəhra Əzizli: (Bakı Slavyan Universtetinin tələbəsi)

“Son bir il ərzində 3-5 dəfə teatra getmişəm. Dərslərimin sıx olduğu üçün teatra əsasən həftə sonları gedirəm. Ən sevdiyim teatr forması musiqili janrdır, xüsusilə opera. Bu sahəyə şəxsi marağım uşaq yaşlarımdan başlayıb.

Son baxdığım tamaşa “Cinayət və Cəza” idi. Əsəri əvvəldən oxumuşdum və səhnədə necə təqdim olunacağını görmək maraqlı idi. Tamaşalara getməzdən əvvəl bəzən heç bir araşdırma aparmıram – sürpriz olsun deyə. Amma elə tamaşalar da olub ki, onlar haqqında əvvəlcədən məlumatım olub.

Məncə, teatr hər kəs üçün cəlbedici ola bilər. Tamaşalarda verilən əsaslı fikirlər bizə həm də gözəl məsləhətlər verir”.

Namiq İslamzadə (yaşam koçu):

“Son bir il ərzində 6 dəfədən çox teatra getmişəm. Ən son “Sənsiz” tamaşasına baxmışam. Vaxtım olduqca teatra getməyə çalışıram. Komediya janrını daha çox sevirəm. Bu sahəyə olan şəxsi marağım, teatrla daha sıx əlaqədə olmağıma səbəb olur.

Lakin bilet qiymətləri çox zaman məhdudlaşdırıcı olur. Xüsusilə "Azdrama"da biletlər kifayət qədər bahadır. Tamaşaya getməzdən əvvəl adətən araşdırma aparmıram, sürprizlər xoşuma gəlir.

Ən çox getdiyim teatrlar Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı və Milli Gənc Tamaşaçılar Teatrıdır.

Gənclərin teatr sevgisi haqqında desəm, düşünürəm ki, maraq istənilən səviyyədə deyil. Çünki bir çox gənc teatrı köhnəlmiş və darıxdırıcı hesab edir. Halbuki onlar bilmirlər ki, teatrda sevə biləcəkləri və əylənə biləcəkləri çox nüans var.

5–6 il əvvəl teatra maraq daha az idi, lakin son illərdə bu sahəyə diqqət artıb. Yenə də tamaşaçılar arasında əsasən orta və yaşlı nəsil üstünlük təşkil edir.

Bir narazılığım da tamaşalarda xarici ədəbiyyata həddən artıq üstünlük verilməsidir. Halbuki milli ədəbiyyatımızda səhnəyə çıxmağa layiq çox gözəl əsərlər var. Onlar tamaşaçılara təqdim olunmur. Əgər bu sahəyə diqqət artırılsa, teatr daha çox insan üçün maraqlı olar”.

Müsahiblərimizin fikirlərindən aydın olur ki, teatr hələ də cəmiyyətin diqqət mərkəzindədir. Lakin müasir dövrün sürətli ritmi, yüksək bilet qiymətləri və bəzi hallarda repertuarın gənclərə uyğun olmaması onları teatrdan bir qədər uzaq sala bilir.

Buna baxmayaraq, teatra olan şəxsi maraq, müasir səhnə yanaşmaları və tətbiq edilən güzəştlər bu sənət növünü cəmiyyətin bütün təbəqələrinə yaxınlaşdırmağa davam edir. Gənclərin teatra olan marağını artırmaq üçün daha çevik, yenilənən və interaktiv teatr mühiti vacib görünür.

Fidan Xəlilova