Şuşa-Azərbaycanın yeni diplomatik mərkəzi

Qarabağın tacı sayılan Şuşa artıq təkcə musiqi və poeziyanın beşiyi deyil. Bu şəhər müasir Azərbaycanın diplomatik simvoluna çevrilir. Tarix boyu səsli-küylü sarayların deyil, sənətkarların nəfəsi ilə böyüyən Şuşa indi dövlətlərin, prezidentlərin, böyük siyasətin görüş məkanıdır. Bu, sadəcə məkan dəyişikliyi deyil, Azərbaycan diplomatiyasının öz ruhuna qayıdışı, milli kimliyinin dərin qatlarından boy verən yeni mərhələdir.

Paytaxt Bakının parıltılı zal və saraylarında görünən protokol indi Şuşanın daş küçələrində, qədim qala divarlarının arasında yaşanır. Burada səslənən dövlət himnləri, düzülən fəxri qarovul, qırmızı xalçanın üstündən addımlayan qonaqlar Şuşanın tarixini yeni anlamlarla doldurur. Sanki şəhərin hər daşı, hər küçəsi bu səhnələrə şahidlik edərək Azərbaycan dövlətçiliyinin qürur kitabəsinə çevrilir.

Şuşanın azad edilməsi yalnız Qarabağın, yalnız Azərbaycanın deyil, bütün regionun və dünya siyasi mənzərəsinin dəyişməsinə səbəb oldu. Bu şəhər 200 il ərzində əsarət altında qalmış bir tarix qapısını araladı, milli qüruru, mədəni irsi və dövlətçilik ənənələrini yenidən işıqlandırdı.

Azərbaycan, bu zəfərlə, təkcə ərazi bütövlüyünü bərpa etmədi, həm də dünya birliyinə yeni bir səhifə açdı. Tarixi ədalət və qələbənin birgə simvolu kimi Şuşa, sadəcə bir şəhər deyil – o, Azərbaycanın dirçəlişinin və gücünün işarəsidir. Qədim qala divarları, dar küçələr, musiqi və poeziyanın səsləndiyi meydanlar artıq yalnız keçmişin şahidi deyil, gələcəyin işığında dünyanın diqqət mərkəzinə çevrilir.

Bu azadlıqla Azərbaycan yalnız regional güc kimi deyil, qlobal miqyasda nüfuzlu, qərar qəbul edən bir aktor kimi dünyaya təqdim olunur. Hər bir addım, hər bir tədbir, hər bir dünya liderinin Şuşaya səfəri, Azərbaycanın siyasi mədəniyyətini, diplomatik strategiyasını və tarixi irsini bir daha nümayiş etdirir. Şuşa indi həm mədəniyyət, həm diplomatiya, həm də milli qürur mərkəzidir – bütün dünyaya Azərbaycanın yeni səhifəsini açan simvoldur.

Şuşanın diplomatik paytaxt kimi formalaşması

Ənənəvi olaraq dövlət başçılarının qarşılanması, yüksək səviyyəli görüşlər və beynəlxalq protokol tədbirləri paytaxtlarda keçirilirdi. Amma Azərbaycan bu qaydanı dəyişdi. Şuşanın dirçəlişi ilə birlikdə diplomatiyamız da yeni nəfəs aldı. Bu şəhərdə keçirilən hər bir rəsmi mərasim sadəcə diplomatik görüş deyil, həm də Azərbaycanın tarixi ədalətinin, qələbəsinin rəmzidir.

Şuşada qonaqları qarşılayan fəxri qarovul dəstəsi, səslənən dövlət himnləri, qırmızı xalça üzərində atılan addımlar artıq ən yüksək protokol qaydalarının yalnız Bakıda deyil, həm də Qarabağın ürəyində həyata keçirildiyini göstərir. Bu, Azərbaycanın suverenliyinin ən gözəl təsdiqidir.

Bura gələn hər bir dövlət başçısı, hər bir xarici qonaq sadəcə bir tədbirə qatılmır – onlar tarixə şahidlik edirlər. Qarabağ atlarının şousu, muğam axşamları, qədim məhəllələrdə təşkil olunan mədəni proqramlar diplomatiyanı mədəniyyətlə birləşdirərək Şuşanı dünyanın diqqət mərkəzinə çevirir. Diplomatiya burada artıq kağız üzərində imzalanan sənədlərlə məhdudlaşmır – o, musiqi ilə, poeziya ilə, milli qürurla birləşir.

Şuşanın yeni diplomatik mərkəzə çevrilməsi ideyası əslində Bakıda keçirilən müzakirələrdən doğan ən təsirli nəticələrdən biridir. Bakı – tarixi missiyasını yerinə yetirən paytaxt, Şuşa isə milli ruhun zirvəsi kimi yeni və fərqli bir simvol qazanır. Diplomatiya yalnız rəsmi sənədlərlə, protokol qaydaları ilə məhdudlaşmır. O, həm də məkanın ruhundan, tarixin nəfəsindən güc alır.

Şuşada keçirilən dövlət tədbirlərində himnlərin səslənməsi, qırmızı xalça mərasimləri, fəxri qarovulun düzülməsi, Qarabağ atlarının möhtəşəm şousu sadəcə protokol elementləri deyil, milli mədəniyyətin diplomatik dilə çevrilmiş formasıdır. Burada ənənə ilə müasirlik əl-ələ verərək Azərbaycan diplomatiyasına unikal bir üslub qazandırır.

Ən əsası, Şuşada keçirilən tədbirlər dünya liderlərinə bir mesajdır: Azərbaycan öz milli mədəniyyətini diplomatiyanın mərkəzinə qoyaraq yeni bir siyasi mədəniyyət yaradır. Bu, sadəcə siyasi deyil, həm də mənəvi gücün nümayişidir.

Şuşanın diplomatik mərkəz kimi möhkəmlənməsində ən böyük rol, əlbəttə, burada keçirilən möhtəşəm beynəlxalq tədbirlər və dünya liderlərinin səfərləri oldu. Şəhər təkcə Azərbaycanın deyil, bütün Türk dünyasının ortaq mənəvi paytaxtına çevrildi.

Türk Dövlətləri Təşkilatının dövlət başçılarının Şuşada toplaşması təsadüfi deyildi. Bu görüş sadəcə siyasi məsləhətləşmə yox, həm də tarixi bir mesaj idi: Türk dünyasının ürəyi Qarabağda döyünür. Şuşa sanki türk dövlətlərinin ortaq evinə çevrildi, qədim qala divarları isə bu böyük birliyin şahidi oldu.

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Şuşaya ziyarəti də xüsusi simvolizm daşıyırdı. Türkiyə ilə Azərbaycanın "bir millət, iki dövlət" şüarı bu şəhərdə konkret dövlətçilik hadisəsinə çevrildi. Şuşada Ərdoğanın atdığı addımlar türk dünyasına yeni bir yol xəritəsi açdı.

Eyni zamanda, Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun səfərləri Şuşanın Orta Asiya ilə Qafqaz arasında bir diplomatik körpü rolunu möhkəmləndirdi. Bu şəhər artıq regionların deyil, qitələrin görüş nöqtəsinə çevrildi.

Macarıstan Baş naziri Viktor Orbanın Şuşaya gəlişi isə başqa bir mənzərə yaratdı. Avropanın siyasi liderlərindən birinin Qarabağın incisi olan bu şəhərdə olması, Azərbaycanın diplomatiyasının artıq qlobal miqyasda qəbul olunduğunu göstərdi.

Şuşada keçirilən bu səfərlər və tədbirlər bir gerçəyi təsdiqlədi: bu qədim şəhər sadəcə bir mədəniyyət mərkəzi deyil, həm də yeni bir beynəlxalq diplomatik məkan, türk və dünya liderlərinin üz tutduğu ortaq meydandır.

Şuşa artıq yalnız Azərbaycanın deyil, bütün Türk dünyasının ortaq mənəvi və diplomatik mərkəzi kimi qəbul edilir. Bu şəhərin qədim divarları, tarixi məscidləri, qala bürcləri sadəcə keçmişin xatirəsi deyil, gələcəyin simvoludur. Burada keçirilən hər bir tədbir, qəbul olunan hər bir qonaq, atılan hər bir addım Azərbaycanın siyasi mədəniyyətinin köklərini dünyaya nümayiş etdirir.

Türk dünyasının liderlərinin Şuşada toplaşması, fikir mübadiləsi aparması və ortaq qərarlar qəbul etməsi, şəhərin yeni diplomatik statusunu möhkəmləndirir. Burada yalnız protokol qaydaları deyil, həm də milli mədəniyyət, tarix və qürur birləşir. Qarabağ atlarının şousu, milli musiqi və muğam axşamları, həmçinin digər mədəni tədbirlər, diplomatiyanın yalnız kağız üzərində olmadığını göstərir. O, həm də hiss və ruh üzərində qurulur.

Şuşa eyni zamanda Azərbaycanın siyasi mədəniyyətini öz kökləri üzərində inşa etdiyini nümayiş etdirir. Bu şəhərdə keçirilən tədbirlər, qəbul olunan qərarlar və dünya liderlərinin iştirakı Azərbaycanın yalnız regional deyil, qlobal miqyasda nüfuzunun artdığını simvolizə edir. Burada hər bir detal – həm protokol, həm də mədəniyyət elementi – Azərbaycanın dövlətçilik məktəbini formalaşdırır və gələcək nəsillərə bir miras olaraq ötürülür.

Şuşa indi yalnız Qarabağın incisi deyil, Azərbaycanın yeni diplomatik simvoludur. Tarixi küçələr, qədim qala divarları, möhtəşəm mədəni tədbirlər və protokol mərasimləri – bütün bunlar şəhərin yalnız bir məkan olmadığını, həm də bir ruh, bir mesaj daşıdığını göstərir.

Azərbaycan bu addımlarla göstərir ki, diplomatiya yalnız kağız üzərində imzalanan sənədlərdən ibarət deyil. Diplomatiya həm də tarixdən, mədəniyyətdən, mənəviyyatdan, qürurdan doğur. Şuşa dünyanın diqqətini özünə cəlb edərək həm Türk dünyasının, həm də qlobal siyasətin diqqət mərkəzinə çevrilir. Burada keçirilən hər bir tədbir, qəbul olunan hər bir qonaq Azərbaycanın siyasi mədəniyyətinin və dövlətçilik gücünün bir ifadəsidir.

Şuşanın bu rolu, həmçinin Azərbaycanın gələcəyə baxan siyasətinin rəmzidir. Tarixi köklər üzərində inşa edilən diplomatik mərkəz, elmi və mədəni tədbirlər vasitəsilə ölkəmizin nüfuzunu artırır, qlobal aləmdə Azərbaycanın mövqeyini möhkəmləndirir. Bu şəhər artıq sadəcə bir yer deyil – o, Azərbaycanın qürurudur, Türk dünyasının ortaq mənəvi və diplomatik meydanıdır, gələcəyin simvoludur.

Rauf Məmmədov
Cross Media Təhlil Mərkəzinin analitiki, fəlsəfə doktoru