Siyasilərlə Laçında: Ezamiyyə vərəqimdə Qərbi Azərbaycan da yazılacaq- Reportaj

Hava alatoran, sərin və təmizdir. Çiyin çantamla təyin edilmiş əraziyə - Su İdman Sarayının qarşısına doğru addımlayıram. Yol yoldaşlarımın çoxu artıq gəlib. Əksəriyyətini üzdən tanıyıram. Şəxsi münasibətim olan adamlar da var. Yolumuz Laçınadır.

Belə ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının təşkilatçılığı ilə ölkədə fəaliyyət göstərən siyasi partiya nümayəndələri, politoloq və siyasi şərhçilər, həmçinin internet televiziya kanalları rəhbərləri, qəzet redaktorlarının işğaldan azad olunmuş torpaqlardakı bərpa- quruculuq işləri ilə tanışlıqları davam etdirilir. Əvvəllər də dəfələlər belə səfərlər olub. Bu da onlardan biridir.

Ləngimədən avtobuslara minirik. Partiya funksionerləri bir, jurnalistlər  və politoloqlar isə digər avtobusdadır.  Hər kəs bilir ki, yol uzaqdır. Ona görə də vaxt itirmək olmaz.

Demək olar, hər kəs bir – birini tanıyır. Odur ki, ünsiyyət yaratmaq, söhbətə başlamaq çətin olmur. Zatən bir – birimizi tanımamış olsa idik belə, söhbətsiz, müzakirəsiz mümkün olmayacaqdı. Uzun yolunku ancaq danışmaqdır.

Xüsusilə nəzərə alsaq ki, həm jurnalistlərin, həm də siyasətçilərin işi danışmaqdır, deməli, söhbət etmək təəccüblü nə isə yoxdur. Əvvəl hər kəs yanındakı yoldaşı, asta səs tonu ilə danışmağa başlayır. Lakin çox keçmir ki, müzakirələr güclənir. Əsas mövzu İran Prezidenti Məsud Pezeşkianın ötənlərdə Bakıya səfəri, Azərbaycan lideri İlham Əliyevlə görüşü və səsləndirdiyi şeiri. Səfərin perspektivini, səslənən şeiri hərə bir cür yozur, qiyməltəndirir. Əlbəttə, dəqiq bir sz demək çətindir. Onsuz da siyasət ehtimallar üzərində qurulub.

Yol qət etdikcə hava da tədricən işıqlaşır. Təxminən iki saatdan sonra Salyana çatır və çay süfrəsi arxasına otururuq. Jurnalistlər fürsətdən istifadə edib partiya nümayəndələrinə yaxınlaşır, rəylər öyrənirlər. Təbii ki, mən də. Əvvəlcə Milli Məclisin deputatı, Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə ilə danışıram. Deyir ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərə səfərlər siyasi həmrəyliyin təzahürüdür. Onun fikrincə, belə səfərlər təkcə işğaldan azad olunmuş əraziləri ziyarət məqsədi daşımır, həm də Azərbaycanın yeni dövr siyasi həyatında formalaşan həmrəylik mühitinin təzahürüdür. Parlamentarinin fikrincə, Laçına təşkil olunan bu səfərlər həm dövlətlə cəmiyyət, həm də müxtəlif siyasi qütblər arasında dialoqun möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm rol oynayır: "30 ilə yaxın müddətdə torpaqların işğal altında qalması xalqın ən böyük ağrısı olub. Ən böyük istəyimiz və hədəfimiz bu torpaqları azad görmək idi. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsində əldə etdiyimiz zəfərdən sonra ilk arzumuz Vətən torpaqlarını ziyarət etmək oldu. Lakin minalar, yararsız yollar və digər infrastruktur problemləri buna imkan vermirdi. Artıq bərpa prosesi mərhələli şəkildə həyata keçirilir və bu səfərlər reallaşır”.

          Çay  süfrəsi həm də siyasi xadimlərin özlərinin bir – biriləri ilə dialoqu üçün fürsət olur. Bu, bəlkə də, siyasi dialoq mühitinin ən elmentar təzahürü kimi qiymətləndirilə bilər. Ağ Partiya sədri Tural Abbaslı ilə ReAL başqanı Natiq Cəfərlini görürəm. Nə isə barədə ciddi danışır. Hərdən bir də gülürlər. Deyəsən, bir ara bu iki partiya arasında münasibətlər kəskinləşmişdi. Amma düzələnə oxşayır. Təki elə olsun…

İyirmi dəqiqədən sonra yolumuza davam edirik. Bayaqkı söhbətlər yenidən başlanır. “Bakı- Xəbər” qəzetinin baş redaktoru Aydın Quliyevlə “Yeni Azərbaycan” nəşrinin baş redaktoru Alqış  Həsənoğlu çox ciddi müzakirələr aparırlar. Sanki debatdadırlar.

“Yeni Müsavat” media qrupunun rəhbəri Rauf Arifoğlu da bizimlədir. Arada bir pəncərədən yolu çəkir. O, jurnalist fəaliyyətində yeniliklərə açıq, texnologiyanın imkanlarından istifadə etməyi bacaran media kapitanlarındandır. Ola bilsin,”Yeni Müsavat”ın belə çox uğur qazanmasının bir səbəbi də budur. Axı yaşadığımız informasiya cəmiyyəti həm də informasiya kommunikasiya texnologiyalarından istifadəni tələb edir.

...Qarabağ ərazisinə daxil oluruq. Növbə ilə bir neçə post keçirik. Çoxdandır Qarabağda olmurdum. Bərpa quruculuq işləri, maşallah, sürətlə davam edir. Uzaqdan Azərbayan bayraqları, ordumuzun postları görünür. Bir az yuxarıda erməni bayrağı aydın sezilir. İki post arasında məsafə çox deyil. Əlbəttə, hərbçilər bir – birilərini görürlər. Hətta mümkündür ki, qarşı tərəf bizi də izləyir. Qoy, izləsin. Qoy, görsün ki, indi biz torpaqlarımıza istədiyimiz kimi gedib – gələ bilirik. Erməni postundakı müşahidəçilər, görəsən, üzümüzdəki sevinci də gördümü? Görmədisə də, yəqin ki, hiss etdi: həm sevinci, həm cəsurluğu, həm də təmkini.

Yolumuza davam edirik. Laçında ilk baş çəkdiyimiz ünvan Zabuxçay su anbarı olur. Prezident Administrasiyasının Siyasi partiyalar və qanunvericilik hakimiyyəti ilə əlaqələr şöbəsinin müdiri Ədalət Vəliyev Laçın şəhərində iştirakçılar qarşısında çıxış edərək ötən dövr ərzində Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə ölkədə davamlı şəkildə təşviq olunan həmrəylik mühitinin strateji əhəmiyyəti və mövcud istiqamətdə görülmüş işlər haqqında geniş məlumat verir. Ölkədə həmrəylik mühitinin qorunmasında siyasi partiyaların müstəsna əhəmiyyətini vurğulayan Administrasiya rəsmisi qeyd edir ki, Azərbaycan Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan şanlı Qələbə bütün dünya azərbaycanlılarının qürur mənbəyidir. Vətənpərvər qüvvələri birləşdirən əsas amilin milli maraqlar və dövlətçilik mövqeyi olduğunu bildirən Ədalət Vəliyev bildirir ki, Laçının timsalında işğaldan azad olunmuş bütün ərazilərdə aparılan bərpa-quruculuq işlərinin səviyyəsi haqqında təsəvvürlər formalaşa bilər. İşğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və inkişafı müasir Azərbaycan tarixinin ən qürurlu səhifələrindən olduğunu bildirən Administrasiya rəsmisi mövcud istiqamətdə Prezident İlham Əliyev tərəfindən təsdiqlənmiş müvafiq dövlət proqramlarından da söhbət açıb.

Suverenliyin tam bərpasının Azərbaycan tarixinin mahiyyət və keyfiyyət etibarilə yeni inkişaf mərhələsi olduğunu xüsusi vurğulayan Ədalət Vəliyev diqqətə çatdırır ki, ölkəmizdə yaşanan milli həmrəylik mühiti sabitlik və dayanıqlı inkişafın zəmanətidir.

Jurnalistlərlə yanaşı partiya funksionerləri də administrasiya rəsmisini diqqətlə dinləyir. Çünki hər kəs başa düşür ki, bu ölkədə daxili siyasi durumun inkişafında, o cümlədən iqtidar- müxalifət dialoqunun təmin olunmasında adı çəkilən şöbənnin fəaliyyətinin müstəsna əhəmiyyəti car. Belə ki, 2020-ci ildə Prezident İlham Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə yaradılan və elə o zamandan Ədalət Vəliyevin rəhbərlik etdiyi şöbənin əsas missiyasi daxildə sağlam siyasi mühitin formalaşmasına töhfə vermək, iqtidarla müxalifət arasındakı dialoqu gücləndirməkdir. Müxalifət liderləri özləri də etiraf edirlər ki, bu səylər nəticə verir.

Məsələn, ReAl partiyasının sədri Natiq Cəfərli mənimlə söhbətində deyir ki, belə səfərlər özü də iqtidar – müxalifət dialoqu baxımından xüsusi əhəmiyyətə malikdir: “Ən azından bir- birimizi görə, suallarımızı verə bilərik. İqtidar- müxalifət münasibətləri düşmənlik yox, əməkdaşlıq müstəvisində olmalıdır. Həmişə bunu arzulamışıq. Dialoq çərçivəsində belə mühit yaratmaq mümkün olur. Həmçinin səfərlər zamanı görülən işlərlə tanış ola bilirik. Hesabatlılıq xarakterli çıxışlar olur. Belə çıxışlar ictimaiyyəti bilgiləndirmək kifayət qədər əhəmiyyətlidir".

Səfər iştirakçılarına Zabuxçay su anbarı barədə məlumat verildikdən sonra Bəylik kəndinə gedirik. Kənddə aparılan yenidənqurma işləri ilə tanış oluruq. Yaradılan şərait, o cümlədən tikilən evlər o qədər gözəldir ki, çoxumuz heyrətimizi gizlədə bilərik. Kiçikyaşlı bir uşaq evlərinin kənarında topla oynayır. Avtobus yanında keçəndə ona əl edirəm. Gülür. Vaxtı ilə ermənilərin dağıdıb – taladığı doğma Laçında indi bu hissləri kçirmək o qədər gözəldir ki...

Nahar fasiləsi üçün restoranlardan birinə gedirik. Müzakirələr burada da səngimir. Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Mirmahmud Mirəlioğlu danışır: “Şəxsən mən həmişə Qarabağın, o cümlədən Laçının azad olunacağına inanmışam. Ümidim əsla ölmədi...”

Uzaqdan Ağ Partiya başqanı Tural Abbaslını görürəm. Salamlaşırıq. Nahardan sonra ona da yaxınlaşıb fikirlrəini öyrənirəm. Deyir ki, artıq iqtidar- müxalifət münaaibətlərinin yeni forması meydana çıxır: “90- cı illərdə əsası qoyulmuş iqtidar- müxalifət düşmənliyi aradan qalxır. Yəni iqtidar- müxalifət münasibətlərinin yeni forması meydana çıxır. Əlbəttə, səfərlərin, dialoqların yeni siyasi konfiqurasiyanın formalaşmasında xüsusi rolu var. Belə səfərlər həm də milli məsələlərdə, o cümlədən Qarabağ məsələsində iqtidarla müxalifət arasında fikir ayrılığının olmamasına dair həm beynəlxalq, həm də daxili auditoriyaya verilmiş mesajdır”.

Rauf Arifoğlu ele hey çəkiliş aparır, bəzən də onunla birlikdə gələn əməkdaşlarına müvafiq tapşırıqlar verir. Bu, diqqətimi çəkir. “Ayna- Zerkolo” qəzetinin təsisçisi, tanınan qələm sahibi Elçin Şıxlı isə adəti üzrə daha sakit və təmkinlidir. Az danışmağa üstünlük verir. Amma əminəm ki, güclü müşahidə aparır.

Seyrangah ərazisində şəhərində panoraması ilə tanış oluruq. Buradan Laçın çox gzəl görünür. Eyni ilə nağıllardakı kimi...Bəlkə də, Laçını elə “nağıl şəhər” adlandırmaq olar.

“LaCinema” kinoteatrında da oluruq.  Laçın rayonunda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Məsim Məmmədov çıxış edir və bizə görülən son işlər barədə məlumat verir.

O, bildirir ki, dörd il aparılan əziyyətli işin nəticəsində Laçın hava limamının inşası başa çatıb: "2020- ci ildən etibarən genişmiqyaslı yenidənqurma planı hazırlanıb. Biz bu planın nəticəsini görürük. Bu gün Laçında  89 fərdi evin, 28 çoxmənzilli binada mənzilin, 26 qeyri- yaşayış yerinin bərpa və tikintisi davam edir. 626 fərdi ev, 138 çoxmənzilli binada mənzil, 87 qeyri- yaşayış yeri tam hazırdır".

Heydər Əliyev küçəsində aparılan yenidənqurma işləri ilə də tanış oluruq. Fürsətdən istifadə edib Milli Məclisin deputatı, Milli Qurtuluş Partiyasının sədri Fazil Mustafa ilə danışıram. Bildirir ki, siyasi mövqeyindən asılı olmayaraq vətən hamı üçün eynidir: “Görürük ki, vətən torpağı boş qalmır. Burada insanın üzünün qırışı açılır. Çox qısa müddətdə belə miqyasda bərpa işləri görmək böyük fədakarlıq tələb edir. İşğaldan azad olunmuş hər bölgə öz sfesifikasına uyğun canlandırılır. Bu, bizi sevindirir. Çünki biz uzun müddət məhz belə Azərbaycanı görməyi arzulamışıq”.

Siyasilər o qədər həvəslə danışırlar ki...Hiss edirəm, Laçında gördükləri onları çox sevindirir. Xatırlayıram: 2020-ci ildəki Vətən müharibəsi dövründə və ondan sonra bir neçə dəfə ən taleyüklü məsələlərdə cüzi istisna olmaqla siyasi partiya rəhbərləri eyni mövqedən çıxış etmişdilər. Məhz bunun nəticəsində ölkədə siyasi həmrəylik təmin olunmuşdu. Əlbəttə, zaman- zaman milli məsələlərlə bağlı əldə olunan nəticələrdə bu məqamın da xüsusi rolu var.

Növbəti ünvanımız “Hoçazfilm” kinopovilyonu olur. Yaradılan şərait barədə məlumat verilir. Gördüklərimiz bizi o qədər təəccübləndirir ki, çoxu foto çəkir. Burada çay, kofe içir. Sonra yolumuza davam edirik. “Zerti Aqro-Sənaye Parkı”nda fəaliyyət göstərən müəssisələrlə də tanış oluruq. Milli Məclisin deputatı, Milli Cəbhə Partiyasının sədri Razi Nurullayevə yaxınlaşıram. Nə üçün yaxınlaşdığımı anlayır və elə özü danışmağa başlayır: “Belə səfərlər, əlbəttə, çox əhəmiyyətlidir. Görülən işlərə şahidlik etmək siyasətçilərin baxışlarına da təsir edir. Eyni zamanda iqtidarla müxalifət arasında inam yaranır. Sözsüz ki, prosesləri televiziyadan izləməklə hadisə yerində görmək arasında çox fərq var. Şahidlik etdiklərimiz bizi sevindirir. Qarabağın işğaldan azad olunmasının üzərindən cəmi beş il keçməsinə baxmayaraq bu qədər iş görülməsi böyük məharət tələb edir”.

Açıqlama verdikdən sonra da zarafla soruşur: -

-      Fotomu da çəkəcəksən?”. “Bəli” deyirəm.

-      Gözlə, elə yerdə dayanım ki, səliqəli düşsün.

Ümumiyyətlə, Razi Nurullayev fəal deputatlardan, partiya sədrlərindən biri olmaqla yanaşı, həm də maraqlı, mətbuata açıq müsahibdir.Təəssüf ki, ondan fərqli olaraq mətbuatdan qaçan, suallarımıza cavab vermək istəməyə və bunu xüsusi məharət kimi anlayan siyasilərimiz də var...

Sonuncu dayanacağımız “Aydınoğlu” mebel istehsal müəssisəsi olur. Ustaların işləri ilə tanış olur, “Yorulmayasan” deyirik...

Sonra da”Yolçu yolunda gərək” prinsipi ilə Bakıya yola düşürük. Avtobusda olanda bu günlərdə Qərbi Azərbaycan İcmasının növbəti tədbirlərinin baş tutacağını öyrənirəm. Qəfil düşünürəm: “Bəlkə də, haçansa elə bu heyətlə Qərbi Azərbaycana da getdik”. Restorandakı söhbəti xatırlayıram: Biz Qarabağa otuz ildən sonra ümid və inamımız sayəsində qayıtdıq. Odur ki, nəinki ümid edir, həm də inaıram: Ezamiyyə vərəqimin üstündə Qərbi Azərbaycanın şəhərləri də yazılacaq...

Kənan Novruzov