Nüfuzlu "Times" qəzeti AZAL-ın qəzaya uğrayan təyyarəsinin ekipajının qəhrəmanlığından yazdı
Böyük Britaniyanın "The Times" qəzetində 25 dekabr 2024-cü ildə qəzaya uğrayan "Azərbaycan Hava Yolları"na məxsus Embraer 190 təyyarəsinin ekipaj üzvlərinin qəhrəmanlığına həsr olunmuş məqalə dərc edilib.
Crossmedia.az məqaləni tərcümə edib:
"8243 reysi ilə bağlı faciəvi qəza Milad səhərində baş verdi və yüksək gərginlik fonunda cərəyan edirdi. Ekipaj komandiri İqor İvanoviç Kşnyaki – hələ sovet aviasiyasından təcrübəsi olan veteran pilot – misli görünməmiş böhranla üzləşdi. Təyyarə Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemləri tərəfindən atılan iki raketlə vuruldu və ciddi zədələndi. Təyyarə ağır vəziyyətdə olsa da, Kşnyakinin peşəkarlığı və təmkinli davranışı nəticəsində 27 sərnişin və 2 ekipaj üzvünün həyatı xilas edildi. Təəssüf ki, komandir və ikinci pilot qəza enişindən sağ çıxmadılar.
Təyyarədə 62 sərnişin və 5 ekipaj üzvü var idi. O, Bakıdan Qroznıya uçurdu. Lakin Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemləri Ukrayna PUA-larının hücumlarından qorunmaq məqsədilə GPS siqnallarını blokladı. Ekipaj təhlükədən xəbərsiz idi və məhdud görünürlük şəraitində eniş etməyə çalışırdı. Nəticədə, onlar Bakı istiqamətinə geri dönmək qərarına gəldilər. Elə bu zaman faciə baş verdi. Səhər saat 9:13-də güclü partlayış baş verdi, ardından ikinci bir partlayış eşidildi. Təyyarənin əsas idarəetmə sistemləri, o cümlədən yüksəklik sükanı, sükanlar və qanad lövhəcikləri sıradan çıxdı.
Pilotlar İqor İvanoviç Kşnyakin və Aleksandr Georgiyeviç Kalyaninov təyyarəyə nəzarəti itirməmək üçün çətin mübarizə apardılar. Avtopilot söndüyü və idarəetmə qolları işləmədiyi üçün onlar mühərrikin itələmə gücünü tənzimləməklə təyyarəni havada saxlamağa çalışdılar. Ekipajın misilsiz səyi sayəsində onlar 1 saatdan çox havada qala bildilər və təyyarəni təhlükəsiz yerə endirməyə cəhd etdilər.
Pilotlar əvvəlcə Rusiyadakı yaxın hava limanlarını nəzərdən keçirdilər, lakin hava şəraitini qiymətləndirərək Aktauya (Qazaxıstan) uçmağa qərar verdilər. Təyyarədə vəziyyət getdikcə gərginləşirdi. Baş bələdçi Zülfüqar Əsədov raket qəlpələrindən yaralandı. O, hadisə ilə bağlı "The Times" müxbiri ilə danışarkən bildirdi: "Biz sərnişinləri sakitləşdirməyə çalışırdıq. Ön tərəfə keçmək istəyərkən təyyarənin xaricindən vurulan güclü bir zərbə nəticəsində qolum zədələndi. Sanki kimsə qılıncla vurmuşdu".
Pilotlar mühərrik gücündən istifadə edərək təyyarəni idarə etməyə davam etdilər. Kabi̇n təzyiqi̇ni̇n düşməsi səbəbindən bi̇r neçə sərni̇şin huşunu i̇ti̇rdi̇. Ən təhlükəsiz variant kimi Aktauya uçmaq qərarı verildi. Təyyarə enişə hazırlaşarkən yerə üç mil qalmış nəzarəti itirdi. Sağ qanad yerə toxundu və təyyarə havada çevrildi. Ancaq sərnişinlərin əksəriyyəti təyyarənin arxa hissəsində yerləşdiyindən onlar sağ qala bildilər. Bələdçilər sərnişinlərin təyyarənin dağıntıları arasından çıxmasına kömək etdilər.
İlkin araşdırma nəticələrinə görə, qəzanın səbəbi hava hücumundan müdafiə raketlərinin partlaması olub. Qazaxıstanın rəsmi hesabatında "xarici obyektlərin təsiri" ifadəsi işlədilsə də, gövdədə aşkar edilən qəlpə izləri raket zərbəsini sübut edirdi. Bu səbəbdən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bəyan etdi ki, təyyarə Rusiya tərəfindən vurulub.
8243 reysi faciəsi 1989-cu ildə ABŞ-da baş verən United Airlines 232 qəzası ilə müqayisə edilir. Həmin hadisədə də pilotlar mühərrik gücündən istifadə edərək təyyarəni idarə etməyə çalışmışdılar. İqor İvanoviç Kşnyakinin qəhrəmanlığı Azərbaycanın yüksək dövlət mükafatı – Milli Qəhrəman adı ilə təltif olundu. Eyni zamanda, Aleksandr Georgiyeviç Kalyaninov və bələdçi Hökumə Əliyeva da bu ada layiq görüldülər.
"Ekipajın qeyri-adi bacarığı və fədakarlığı sayəsində onlar mümkün olmayanı bacardılar. Sağ qalan sərnişinlər və ekipaj üzvləri üçün pilotların qəhrəmanlığı heç vaxt unudulmayacaq." - The Times yazır.
Məhəmməd Vəliyev
13:10 16.02.2025
Oxunuş sayı: 6500
