Paşinyanın dəmir yolu təklifi: Reallıq, yoxsa niyyət? - AÇIQLAMA 

Ermənistan Azərbaycana 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi səbəbindən dayandırılmış dəmir yolu əlaqəsini bərpa etməyi təklif edib. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan “Armenpress”ə verdiyi müsahibədə, hər iki tərəf üçün məqbul həll yolunun tapıldığını və bunun yazılı formada Bakıya təqdim edildiyini bildirib. Azərbaycanın bu təklifə münasibəti necə olacaq? Təklifin reallaşması üçün hansı əsas siyasi və təhlükəsizlik məsələləri həll olunmalıdır?
Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az saytına açıqlama verən politoloq Yusif Bağırzadə bildirib ki, Ermənistan baş nazirinin “dəmir yolu əlaqəsinin necə bərpa olunacağı ilə bağlı həm Ermənistan, həm də Azərbaycan üçün tamamilə məqbul olan həll yolu tapmışıq” bəyanatında başa düşülməyən məqamlar var:

“Birincisi, Azərbaycan üçün nəyin tamamilə məqbul olduğunu müəyyənləşdirmək Ermənistan tərəfinin vəzifəsi deyil. İkincisi, əgər bununla bağlı Azərbaycan tərəfinə təklif indi göndərilirsə və müsbət cavab alınacağına ümid edilirsə, demək ki, bununla bağlı hələ heç bir müzakirə aparılmayıb. Bu səbəbdən, Paşinyanın təklifin Azərbaycan üçün tamamilə məqbul olması ilə bağlı fikir bildirməsi düzgün deyil. Məlumdur ki, Ermənistan Türkiyə ilə Gümrü-Qars dəmir yolu vasitəsilə sərhədi keçmək üçün texniki tələblərin birgə qiymətləndirilməsi ilə bağlı razılığa gəlib. İndi isə Azərbaycanla dəmir yolunun bərpasına nail olmaqla Ermənistan Fars körfəzi ilə Qara, Xəzər və Aralıq dənizləri arasında əlaqəni təmin etməyə çalışır. Bu, təbii olaraq, Ermənistanı düşdüyü dalan vəziyyətdən çıxarmağa yönəlmiş bir cəhddir”.

Politoloq bildirib ki, ölkəmizin kommunikasiyaların bərpası ilə bağlı mövqeyi bəllidir:

“Zəngəzur dəhlizinin açılması və kommunikasiya əlaqələrində “Azərbaycandan Azərbaycana” prinsipi tətbiq olunmalıdır. Yəni, Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvanı birləşdirən yolda hərəkət edən yüklərin və sərnişinlərin hər hansı gömrük yoxlaması və rüsum olmadan keçidini təmin etmək istəyirik. Bu təmin edilərsə, təbii ki, dəmir yolu əlaqəsi də bərpa olunacaq.
Odur ki, Ermənistan tərəfinin yalnız dəmir yolu ilə bağlı təkliflə çıxış etməkdənsə, ümumilikdə nəqliyyat xətlərinin bərpasına dair təkliflərə cavab verməsi daha düzgün olardı”.

Y. Bağırzadə yalnız dəmir yolu ilə bağlı təklif irəli sürməyin kifayət olmadığını qeyd edib:

“Bunun üçün əməli addımların atılması vacibdir. Paşinyan deyir ki, Azərbaycan tərəfindən müsbət reaksiya olarsa, qısa müddətdə müqavilə imzalanaraq dəmir yolunun tikintisinə başlamaq lazımdır. Azərbaycan isə istər avtomobil, istərsə də dəmir yolu tikintisi ilə bağlı işlərə çoxdan başlayıb və bu yolların uzunluğu Ermənistan ərazisindən keçən yoldan dəfələrlə çoxdur. Ermənistanın isə cəmi 40-45 kilometrlik məsafədə işləri görməsi kifayətdir. Lakin illər ərzində bu istiqamətdə bir daş belə yerindən tərpətməyən Ermənistan indi hansısa təkliflə çıxış edir. Təbii ki, Azərbaycan tərəfi göndərilən təklifə rəsmi səviyyədə cavab verəcək. Əgər bu təklif həqiqətən də bizim maraqlarımıza cavab verirsə, müsbət cavablandırılacaq. Lakin düşünürəm ki, bizim üçün məqbul olan nəqliyyat əlaqələrinin ayrı-ayrı komponentlərinin blokadan çıxarılması deyil, məsələnin birdəfəlik və kompleks şəkildə həllidir”.

Gülay Məmmədova