Elm və təhsil

Elmin gəncləşməsi üçün hansı addımlar atılmalıdır?- AÇIQLAMA

Elm və Təhsil naziri Emin Əmrullayev Doktorantların və Gənc Tədqiqatçıların XXVII Respublika Elmi Konfransında çıxışı zamanı Azərbaycan elminin gəncləşdirilməsinə olan ehtiyacı vurğulayıb. Nazir akademik dürüstlüyün əhəmiyyətini önə çəkərək qeyd edib ki, hazırda 280-dən çox azərbaycanlı dünyanın aparıcı universitetlərində doktorantura təhsili alır və bu rəqəmin daha da artması üçün maliyyə dəstəyi genişləndirilir. Eyni zamanda, təhsil sistemi üzərində daha ciddi nəzarət və korreksiyalar ilə elmi dərəcə alanların sayını artırmağın əsas prioritetlərdən olduğu bildirilib.

Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az saytına açıqlama verən fəlsəfə doktoru, sosioloq Hüseyn İbrahimov bildirib ki, cənab nazirin elmin gəncləşdirilməsi ilə bağlı çağırışları vacib və zəruri addımlardır:

“Bu təşəbbüslərə bu gün daha çox ehtiyac duyulur. Elmin xüsusilə “Elmlər doktoru” səviyyəsindən sonrakı mərhələsinin aradan qaldırılması ilə bağlı müzakirələr aparılır ki, bu da elmin sürətli gəncləşməsinə səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, magistr dərəcəsinin bir elmi dərəcə olaraq qəbul edilməsi məsələsi də mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Magistr diplomu elmi dərəcə kimi dövlət sənədi hesab olunarsa, bu, magistr müdafiə sistemlərində elmi aktuallığın artmasına gətirib çıxaracaq”.

H. İbrahimov doktorantura və müdafiə prosesindəki problemlərdən də söz açıb:

“Mövcud vəziyyətdə doktorantura mərhələsində müəyyən texniki və təşkilati məsələlər elmi işlərin müdafiəsini ləngidir. Məsələn, elmi mövzular təsdiqləndikdən sonra müdafiə edilir, lakin daha sonra Ali Attestasiya Komissiyası həmin mövzunun aktuallığını qəbul etməyə bilər. Bu cür hallar müdafiə edən şəxsin motivasiyasını azaldır.
Bu problemin həlli üçün koordinasiya şuraları ilə Ali Attestasiya Komissiyasının ekspert şuraları arasında sıx əlaqə qurulmalıdır. Mövzuların təsdiqi zamanı onların aktuallığı qarşılıqlı razılaşma əsasında müəyyən edilməlidir. Elmin gəncləşdirilməsi istiqamətində Phd dərəcəsinə sahib olan gənclərin akademik vəzifələrdə irəliləməsinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Təəssüf ki, elm sahəsində gənclərin idarəetmə prosesində iştirakı çox azdır. Uzun illər eyni şəxslərin şöbələri idarə etməsi, gənclərin elmə olan marağını azaldır və onların elmi idarəetmədə iştirak etmək həvəsini öldürür. Gənclərin elmə marağını artırmaq üçün stimullaşdırıcı tədbirlər həyata keçirilməlidir. Məsələn, Rusiyada elmlər namizədlərinə elmi rəhbər olmaq imkanı verilir. Lakin bizdə əsasən yalnız “Elmlər doktoru” elmi rəhbər olaraq çıxış edir. Namizədlik dərəcəsinə sahib alimlərin rəhbər olaraq tanınması elmə həvəsli olan gənclər üçün bir motivasiya ola bilər”.

Alim islahatların vacibliyini də vurğulayıb:

“Bütün bu məsələlər nəzərə alınaraq, akademiyada islahatların həm humanitar, həm də dəqiq elmlər sahəsində həyata keçirilməsi vacibdir. Mövzuların təsdiqi, elmi dərəcələrin verilməsi və idarəetmə məsələləri sistemli şəkildə təkmilləşdirilməlidir”.

Gülay Məmmədova