Küçə, prospekt və meydan adlarında dəyişiklik ola bilər - Açıqlama
İnzibati ərazi vahidlərinin və şəhərsalma obyektlərinin – prospekt, küçə, meydan və digər tərkib hissələrinin – adlandırılması yalnız inzibati məsələ deyil, həm də mədəniyyət, dil və vətəndaş iştirakçılığı baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Hazırda qüvvədə olan qanuna əsasən, bu adların verilməsi və dəyişdirilməsi prosesində əsasən həmin ərazinin əhalisinin rəyi nəzərə alınır. Lakin Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsi tərəfindən müzakirəyə çıxarılan “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” qanuna təklif edilən dəyişiklikdə, bu prosesdə həmçinin dövlət dilinin normalarına uyğunluğun təmin edilməsi nəzərdə tutulur. Bu dəyişiklik vətəndaş iştirakçılığını qoruyaraq, adlandırma prosesində milli dil və mədəni dəyərlərin dəstəklənməsini təmin etməyi hədəfləyir.
Mövzu ilə bağlı Azərbaycanda Atatürk Mərkəzinin müdiri, akademik Nizami Cəfərov Crossmedia.az-a açıqlamasında bildirib ki, prospekt, küçə və meydan adları çox nadir hallarda dəyişdirilir.
“Müəyyən dövrlərdə məsələn, çoxsaylı Lenin meydanları, Lenin küçələri, Fəhlə prospekti vardı. Bu bir epoxa idi, keçdi, sonra dəyişdirildi".
Akademik vurğulayıb ki, küçə, prospekt və meydan adlarının dəyişdirilməsindən və ya dəyişdirilməməsindən asılı olmayaraq, bu adlar düzgün yazılmalıdır. “Bu adlar adətən insan adlarıdır, əksər hallarda tanınmış şəxsiyyətlərin adlarıdır, yaxud müəyyən hadisənin, önəmli bir günün adı, ya da böyük və tanınmış şəhər və yerlərin adlarıdır. Faktik olaraq bu adlar artıq mövcuddur və biz nə küçə, nə prospekt, nə də meydan adını tamamilə yenidən qoymuruq. Bu, mövcud adın prospekt, küçə, meydan adı kimi tətbiqidir".
O, misal olaraq bildirib: “Mikayıl Müşfiq tanınmış böyük şairimizdir, onun adına küçə, meydan, prospekt veririk. Tanınmış başqa bir tarixi şəxsiyyətin, ictimai-siyasi xadimin adını veririk. Bu adlar prinsipcə dəyişmir, olduğu kimi qalır; sadəcə coğrafi obyektlərə tətbiq olunur. Məsələn, Göy-göl meydanı və ya Təbriz küçəsi. Azərbaycandan bir qədər kənarda və ya elə Azərbaycan daxilində bir küçəyə də bu adlar verilə bilər".
Professor həmçinin dil qaydalarına diqqət çəkib: “Burada söhbət adların düzgün yazılıb-yazılmamasından gedir. Bəzən adam adı kimi səhv yazılır, küçə, meydan, prospekt adı kimi də səhv yazılır. Məsələn, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev küçəsi — bəyi birləşdirirlər, amma düzgün forması ‘Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev küçəsidir’. Bu adların, soyadların, familiyaların ayrı yazılmasında bəzi qüsurlar var və yazıda da, şifahi nitqdə də dil qaydası pozuntuları mövcuddur".
Nizami Cəfərov əlavə edib ki, orta məktəb dərsliklərində düzgün yazılış və tələffüz xüsusiyyətləri tədris olunur və bu məsələlər artıq uzun illər diqqətdə saxlanılır.
Mehriban Yariyeva
13:12 19.09.2025
Oxunuş sayı: 1089
