Nəhəng qara dəlik oyandı: Alimlər ilk dəfə belə bir hadisəyə şahid oldu
Yer kürəsindən təxminən 300 milyon işıq ili uzaqlıqda yerləşən superkütləli qara dəlik, tarixdə qeydə alınan ən güclü X-şüa partlamalarından birini yaradaraq alimləri heyrətə gətirib.
Crossmedia.az xəbər verir ki, Yunanıstanın Naftemporiki xəbər portalının məlumatına görə, indiyə qədər aktiv olmayan bu qara dəlik, “yarım-periodik partlamalar” (QPE) adlanan parlaq və qısa ömürlü hadisələrlə yenidən aktiv fazaya keçib. Bu partlamalar, qara dəliyin ətrafındakı maddəni udması ilə baş verir və onun oyanışını göstərir.
Alimlər, galaktikasının mərkəzində yerləşən və “aktiv qalaktik nüvə” (AGN) kimi tanınan bu kosmik obyektə “Ansky” adını veriblər. Ansky-nin aktivliyi ilk dəfə 2019-cu ilin sonlarında NASA-nın Swift X-şüa kosmos teleskopu tərəfindən aşkar edilib.
2024-cü ilin fevralında gökbilimçilər, Ansky-nin mütəmadi fasilələrlə partladığını müşahidə etməyə başlayıblar. Bu isə alimlər üçün nadir bir fürsət yaradıb. Superkütləli bir qara dəliyin real vaxtda partlamasını izləmək imkanı.
“Tipik partlamalardan yüz qat güclü enerji yayır”
Massachusetts Texnologiya İnstitutundan (MIT) tədqiqat qrupunun üzvü Conin Çakraborti bildirib:
“Ansky-dən gələn X-şüa partlamaları, klassik QPE-lərdən on qat daha böyük və on qat daha parlaqdır. Hər bir partlama, digər müşahidə etdiklərimizlə müqayisədə yüz qat daha çox enerji yayır.”
Çakraborti əlavə edib ki, Ansky-nin partlamaları təxminən 4,5 gün davam edən dövrlərlə baş verir. Bu isə indiyə qədər qeydə alınan ən uzun dövrlərdən biridir: “Bu hadisə modellərimizi ciddi şəkildə sınağa çəkir və X-şüa parlamalarının necə baş verdiyinə dair mövcud nəzəriyyələrə meydan oxuyur”.
Mədinə Cəlilova
20:45 12.04.2025
Oxunuş sayı: 1522
