Meksikanın qanlı savaşları: Kartellər, qorxu və insanlıqdankənar vəhşilik
Meksikada narkotik kartellərinin fəaliyyəti artıq gündəlik həyatın qorxulu bir hissəsinə çevrilib. 2006-cı ildən başlayaraq hökumət kartellərə qarşı genişmiqyaslı mübarizə aparır. ABŞ isə Meksikaya milyardlarla dollar yardım göstərərək sərhəd təhlükəsizliyini gücləndirməyə, hüquq-mühafizə sistemini modernləşdirməyə çalışıb.
Lakin nəticə acıdır: hər il on minlərlə insan qətllər, baş kəsmə və zorakılıqla həyatını itirir. Bu, siyasətçilərdən, jurnalistlərdən, tələbələrdən tutmuş sıradan vətəndaşlara qədər hamını əhatə edir.
Kartellərin gücü və qorxusu Meksika şəhərlərində görünməz bir diktatura kimi yayılır. Onlar rüşvət, zorakılıq, insan qaçaqmalçılığı, silah və narkotik ticarəti ilə məşğuldur.
Sinaloa və Jalisco Yeni Nəsil (CJNG) kimi kartellər beynəlxalq bazarlarda fentanyl, heroin, metamfetamin və kokain ticarətində dominantdır.
Psixoloji terrorun simvolu
2006-cı ilin sentyabrında Michoacan-ın Uruapan şəhərində Sol y Sombra əyləncə məkanında baş verən hadisə Meksika kartellərinin vəhşilik strategiyasını dünya üçün açıq göstərdi:
Silahlı hücumçular içəridəki beş şəxsin başını kəsib meydana atdı.
Onlar səhnəyə yazılı mesaj qoyaraq La Familia Michoacana adlı kartelin yaranışını elan etdilər.
Hadisə zamanı partiyadakı insanlar dəhşət içində baxışlarını hücumçuların üzərinə dikmişdi.
Bu hadisə, kartellərin yalnız qanla yox, həm də psixoloji terror vasitəsilə hakimiyyətini göstərdiyini nümayiş etdirdi.
Bildirilib ki, 1990-cı illərdə kartellər belə vəhşiliklər törətmirdi; baş kəsmə indi Meksikada kartellər üçün güc və qorxu nümayişi vasitəsidir.
Vəhşilik üsullarının kökləri
İnsanların vəhşicəsinə qətli Meksika kartellərində yalnız sərt bir mesaj deyil, həm də tarixi kökləri olan bir üsuldur:
Orta Amerika hərbi təcrübəsi – Meksikadakı Zeta karteli Guatemala-da ordunun xüsusi təlim keçmiş Kaibiles birliyi ilə əməkdaşlıq edib. Bu birlik 1960-1996-cı illərdəki kirli müharibədə müxtəlif vəhşilik üsullarından istifadə edirdi.
Dini və mədəni təsirlər – La Santa Muerte məzhəbi və Aztek-Maya fədakarlıq adətləri kartellərin ölüm ayinlərində ilham mənbəyidir.
Qorxu siyasəti , amansız işgəncə və digər qətl üsulları kartellərin həm rəqiblərinə, həm də dövlət orqanlarına gözdağı vermə strategiyasıdır.
Sadəcə son 10 gündə Meksikada 81 başı kəsilmiş cəsəd tapılıb. Nuevo Laredo 14, Chapala gölü 18, Monterrey ətrafı isə 49 başsız cəsəd ilə dolub. Bu rəqəmlər qorxu və kaosu gündəlik reallığa çevirir.
Kartellərin gücü və siyasətə təsiri
Kartellərin gücü həm daxili, həm də beynəlxalq səviyyədə artır:
Onlar hakimiyyət orqanlarını rüşvətlə aldatmaqla milyonlarla insanın həyatını təhlükəyə atır.
2024-cü ilin seçkilərində 30-dan çox namizəd öldürülüb, kartellərin siyasətə təsirini göstərir.
1990-cı illərdə PRI dövründə kartellər geniş korrupsiya şəbəkəsi quraraq Meksikada özlərinə əlverişli bazar yaratmışdı.
ABŞ bazarında 2007-ci ilə qədər kokainin 90%-i Meksika kartelləri vasitəsilə daşınırdı.
İnsan hüquqları və terror strategiyası
Kartellərin şiddəti təkcə fiziki deyil, həm də psixoloji terror yaradır:
Hökumət vətəndaşları qorumaqda çətinlik çəkir.
Baş kəsmə və qətl üsulları terrorizmin bir forması kimi qiymətləndirilir.
Alejandro Poire bildirir: “Bu hərəkətlər sivil əhali və rəsmi qurumlarda qorxu toxumu səpmək üçün nəzərdə tutulub.”
Ruiz isə əlavə edir: “Kartellərin mesajı açıqdır: Mərhəmət göstərməyəcəyik və gücümüzü qoruyacağıq”.
Beləliklə, qorxu və qan ilə dolu bir real həyat
Meksikada kartellərin şiddəti artıq gündəlik həyatın ayrılmaz bir hissəsidir.Baş kəsmə və qətllər yalnız kartellərin rəqiblərinə deyil, hər bir vətəndaşa mesajdır.
Kartellərin gücü hökumətin və beynəlxalq dəstəyin təsirini azaltmış, ölkədə qorxu və psixoloji terror yayılmışdır.
Meksikanın narkotik müharibəsi yalnız qan və pulla ölçülmür; hər kəs hər an həyatını itirmə təhlükəsi ilə yaşayır.
Fatimə Məmmədova
02:40 28.12.2025
Oxunuş sayı: 1351
