Ana dilimizin qorunması siyasi-mənəvi məsələdir
Dünyada elə dəyərlər var ki, illər keçsə də, tarixin ən sərt sınaqlarından da sağ çıxır, əksinə, daha da cilalanır, millətin yaddaşını, ruhunu, kimliyini əbədi yaşadır. Bizim üçün belə müqəddəs dəyərlərin başında ana dilimiz – Azərbaycan dili dayanır. Ulu Öndər Heydər Əliyevin dərin hikmətlə dediyi kimi: “Xalqı xalq edən, milləti millət edən onun ana dilidir.”
1
Avqust tarixində qeyd etdiyimiz Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü isə
bu müqəddəs dəyərə sayğının, milli irsə sadiqliyin və gələcək nəsillərə vəsiyyətimizin
ən gözəl rəmzidir. Dilimiz həm də tarixin daşlaşmış sətirlərindən gələn
qürurumuzdur. XX əsrin ortalarında, xüsusilə də 70-ci illərin sonlarından
başlayaraq SSRİ-də milli dillərin sıxışdırılması prosesi daha da gücləndi. Ana
dilimiz üçün süni maneələr yaradılır, milli özünüdərkin təməllərinə toxunulur,
hətta milli respublikaların rəhbərləri də bu mövzuda danışmaqdan çəkinirdilər.
Belə bir dövrdə Ulu Öndər Heydər Əliyev cəsarətlə və ardıcıl mövqeyi ilə
dilimizə sahib çıxdı. SSRİ Konstitusiyası layihəsinin müzakirələri zamanı Ulu
Öndər açıq şəkildə vurğuladı ki, ana dilində təhsil hüququ qorunmalı, dil dövlət
səviyyəsində tanınmalıdır. Məhz onun siyasi iradəsi ilə 1978-ci ildə Azərbaycan
SSR Konstitusiyasının 73-cü maddəsində “Azərbaycan SSR-in dövlət dili Azərbaycan
dilidir” müddəası qəbul edildi. Bu, o dövr üçün həm siyasi cəsarət, həm də
milli qürurun bərpası demək idi. Dövlət dili statusunun hüquqi qələbəsi isə Müstəqillik dövründə özünü tam göstərdi. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi statusu
daha möhkəmləndirildi. 1995-ci ildə qəbul olunan müstəqil Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyasının 21-ci maddəsində dövlət dilinin Azərbaycan
dili olması təsbit edildi. Bu, həm milli kimliyimizin, həm də dövlət müstəqilliyimizin
təsdiqi idi. Sonrakı illərdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə imzalanmış
mühüm sənədlər – “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında”
2001-ci il 18 iyun tarixli Fərman, Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili
gününün təsis edilməsi haqqında” 2001-ci il 9 avqust tarixli Fərman – dilimizin
qorunmasında, inkişafında və cəmiyyətdə hakim mövqe tutmasında həlledici rol
oynadı. Ulu Öndər bu barədə deyirdi: “Biz fəxr edirik ki, müstəqil Azərbaycan
Respublikasının dövlət dili olan Azərbaycan dili böyük inkişaf yolu keçərək lüğət
tərkibini zənginləşdirmiş, qrammatik quruluşunu cilalamış və dünya dilləri içərisində
öz layiqli yerini tutmuşdur.” Ulu Öndərin siyasi kursunun davamı kimi bu gün cənab
Prezident İlham Əliyev dilimizin dövlət dili kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirir,
müasir dövrün çağırışlarına uyğun şəkildə inkişafını təmin edir. 2004-cü ildən
latın qrafikasının tam tətbiqi, Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri, “Azərbaycan
dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə
dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı” (2013), “Azərbaycan dilinin
saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi
haqqında” Fərman (2018), Dövlət Dil Komissiyası yanında Monitorinq Mərkəzinin
yaradılması mühüm addımlar canlı bir tarixdir. Bütün bunlar göstərir ki, ana
dilimiz yalnız ötən günlərin deyil, həm də gələcəyimizin rəmzidir. Cənab
Prezident İlham Əliyevin sözləri ilə desək: “Azərbaycan dili o qədər zəngindir
ki, heç bir xarici kəlməyə ehtiyac yoxdur. Biz Azərbaycan dilinin saflığını təmin
etməliyik.” Dilimizin cazibəsi poeziya qədər
saf, musiqi qədər ahəngdardır. Azərbaycan dili yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil.
Bu dil musiqimizdə, ədəbiyyatımızda, dövlətçilik tariximizdə yaşayıb, milli
ruhumuzu formalaşdırıb. Ədəbiyyatımızın qüdrətindən tutmuş aşıq sənətinə,
muğamımıza qədər hər yerdə ana dilimizin sehri var. Ulu Öndər deyirdi: “Bizim
Azərbaycan dili şeir dilidir.” Məhz bu dilin ahəngi ilə xalqımız dərin fikirlərini,
sevincini, dərdini, ümidini ifadə edib. Ona görə də Azərbaycan dili günü yalnız
bir təqvim günü deyil – milli yaddaşımızın, milli varlığımızın canlı qalması
üçün bir çağırışdır. Dünyada informasiya texnologiyalarının, xarici təsirlərin
sürətlə yayıldığı bir dövrdə ana dilimizi qorumaq daha böyük məsuliyyət tələb
edir. Dövlət proqramları, qanunlar, fərmanlar yalnız hüquqi çərçivədir. Ən
böyük məsuliyyət isə hər birimizin üzərindədir: uşaqlarımıza düzgün və saf Azərbaycan
dili öyrətmək, nitq mədəniyyətinə diqqət yetirmək, dilimizin dəyərini, zənginliyini
yaşatmaq. Bu, həm də milli-mənəvi borcumuzdur. Çünki dilimiz itərsə, tariximiz,
ədəbiyyatımız, milli yaddaşımız da unudular. Bu gün 1 Avqust – Azərbaycan əlifbası
və Azərbaycan dili günü münasibətilə hər birimiz bir daha düşünək: Ana dilimiz
bizə ulu babalarımızın əmanətidir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin dediyi kimi: “Biz
indi müstəqil dövlət kimi, azad xalq kimi öz ana dilimizlə, Azərbaycan dili ilə
fəxr edirik.” Bu fəxri qorumaq, sabaha ötürmək isə hər birimizin vicdan
borcudur.
Gülər
Sultanzadə
YAP
Yasamal rayon təşkilatının fəal üzvü
12:38 31.07.2025
Oxunuş sayı: 13052
