“Kazinoların fəaliyyəti Azərbaycan iqtisadiyyatına 1 milyard manatdan çox gəlir gətirə bilər” - Professor
"DÜNYA İQTİSADİYYATI VƏ AZƏRBAYCAN"
Dünyanın bir çox ölkəsində leqal kazino biznesi çoxdan müasir iqtisadiyyatın bir hissəsinə çevrilib - əhəmiyyətli vergi gəlirlərinin mənbəyi, turizm sektorunun hərəkətverici qüvvəsi və infrastrukturun inkişafı üçün stimul olub. Sinqapur, Gürcüstan, Monako, Malta, Çexiya və Litva kimi dövlətlər kazinoları öz maliyyə sistemlərinə uğurla inteqrasiya edərək, bu sahəni şəffaf, yüksək tənzimlənən və gəlirli bir sektora çeviriblər.
Dünya təcrübəsi göstərir ki, düzgün tənzimləmə ilə kazinolar təkcə iqtisadiyyatın böyüməsinə kömək etmir, həm də “kölgə qumar” biznesinə qarşı effektiv mübarizə aparmağa, cinayət gəlirlərinin yuyulmasını məhdudlaşdırmağa və həssas vətəndaş kateqoriyalarını qorumağa yardım göstərir. Bu nümunələr fonunda Azərbaycanda kazino fəaliyyətinin leqallaşdırılması ideyası daha praqmatik xarakter alır: iqtisadiyyatın modernləşdirilməsi, gəlirlərin diversifikasiyası və maliyyə şəffaflığının artırılması aləti kimi.
Bu gün Azərbaycanda kazino biznesi rəsmi olaraq qadağandır. Lakin bununla qeyri-qanuni oyun klublarının və onlayn kazinoların hüquqi sahədən kənarda fəaliyyət göstərməsi aradan qalxmır. Bu cür fəaliyyət iqtisadi təhlükəsizliyə ciddi təhdid yaradır, cinayət gəlirlərinin yuyulmasına kömək edir və əhəmiyyətli maliyyə axınlarını rəsmi dövriyyədən kənarda qoyur.
Dünya təcrübəsi göstərir ki, ciddi dövlət tənzimlənməsi ilə kazinoların leqallaşdırılması qeyri-qanuni fəaliyyəti minimuma endirməyə və maliyyə axınlarına nəzarəti təmin etməyə imkan verir. Şəffaf və nəzarət olunan mühitin yaradılması effektiv lisenziyalaşdırma, monitorinq sistemlərinin tətbiqi, çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə (AML/CFT) tələblərinə riayət edilməsi hesabına mümkündür. Litva və Çexiya kimi Avropa ölkələrində rəqəmsal nəzarət uğurla tətbiq olunur: hər “stavka” vergi orqanları ilə əlaqəli onlayn sistemdə qeydə alınır.
Milli Məclisin dörd çağırış deputatı, iqtisad elmləri doktoru, professor Rüfət Quliyev Azərbaycanda kazinoların fəaliyyəti ilə bağlı Crossmedia.az-a danışıb.
Onun sözlərinə görə, son 6-7 ayda cəmiyyətdə bu mövzuda böyük fikir mübadiləsi aparılır: "Kazinoların açılması məsələsində cəmiyyətin bir qismi buna “yox” cavabını verir. Lakin bu məsələni daha geniş, sivil yanaşma ilə müzakirə etmək lazımdır. Azərbaycan inkişaf yolunu sivil qaydada müəyyənləşdirib və öz iqtisadi, maliyyə və texnoloji inkişafını əsasən Avropa və Qərb ölkələrinə bənzətmək niyyətindədir. Bu isə normal haldır: Azərbaycan Avropa standartlarına uyğun inkişaf yolunu seçib və bu, tamamilə normaldır".
O bildirib ki, Azərbaycanda kazinoların fəaliyyəti uzun illər qadağan olunub: "Bu, obyektiv və subyektiv səbəblərlə bağlı olub. İndi isə kazinolar ölkənin hər yerində deyil, yalnız xüsusi təyin olunmuş zonalarda fəaliyyət göstərəcək. Hazırda Milli Məclisdə bu məsələ ilə bağlı intensiv müzakirələr gedir. Deputatlar da bu məsələyə müsbət yanaşırlar. "Sea Breeze" zonasında iki, üç, hətta dörd kazinonun fəaliyyətə başlaması baş versə, bu, ölkəyə gələn turistlərin sayını artıracaq. Bu artım isə ölkədə aviareyslərin sayının çoxalması, nəqliyyat və taksi xidmətlərinin genişlənməsi, kafe və restoran sektorunun canlanması ilə nəticələnəcək. Turistlər yalnız kazinoda qalmaqla kifayətlənməyəcəklər, onlar şəhərdə gəzintiyə çıxacaq, Bakının müxtəlif yerlərinə səfərlər edəcəklər.
Siyasətçi bildirib ki, kazinoların fəaliyyət göstərməsi otellərin doluluq səviyyəsini artıracaq və nəticə etibarilə yeni otellərin tikilməsinə də səbəb olacaq: "Bir kazino zalında təxminən 200 nəfər işlə təmin olunur. Burada xidmət göstərən işçilərdən – süpürgəçidən barmenə qədər – hər kəs kifayət qədər yüksək maaş alacaq. Bu sahədə ümumilikdə 2000-2500 nəfərin işlə təmin olunacağı gözlənilir. Gürcüstanda kazinoların fəaliyyətindən əldə olunan illik gəlir təxminən 500 milyon dollara bərabər olub. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan da bu sahədən böyük maliyyə gəliri əldə edə bilər. "Sea Breeze"-dəki kazinolar fəaliyyətə başladıqdan sonra Azərbaycanın büdcəsinə 1 milyard manatdan çox vəsait daxil ola bilər".
O vurğulayıb ki, bəzi hesabatlara əsasən, "Sea Breeze"-də kazinoların işə başlamasından sonra Azərbaycan büdcəsinə 1 milyard manatdan çox vəsait daxil ola bilər: “1 milyard az pul deyil. Bu büdcəyə çox ciddi təsir edəcək. Əlavə olaraq, infrastrukturun və turizmin inkişafı baxımından da bu, müsbət bir rəqəmdir. Kazinoların fəaliyyəti dövlət tərəfindən xüsusi nəzarət altında aparılmalıdır. Hazırda Bakıda və rayonlarda gizli qumar oyunları keçirilir və bu polis orqanları bu halları aşkarlayır. Belə halların qarşısını almağın yolu isə leqal fəaliyyətə şərait yaratmaqdan keçir. Bu cür oyunlara aludə olan insanlar “igromaniya” xəstəliyindən əziyyət çəkirlər. Dövlət mərc oyunları üçün müəyyən hüquqi mexanizmlər yaradıb, lakin bu insanlar daha çox adrenalin axtardıqları üçün gizli yollara əl atırlar.
Professor əlavə edib ki, kazinoların fəaliyyətinə qarşı çıxanların əsas narahatlığı insanların əmlaklarını, pullarını itirməsi, bunun isə kasıblığa və bəzən cinayətlərə yol açması ilə bağlıdır: "Qanunvericilikdə belə maddələr ola bilər ki, azərbaycanlıların kazinolara girişinə məhdudiyyət qoyulsun və yalnız diplomatik pasportu olan şəxslər və ya xüsusi qeydiyyatdan keçmiş insanlar ora buraxılsın. Bəzi ölkələrdə kazinoları tam qadağan etməyə çalışıblar, amma bu, alınmayıb. Məsələn, ABŞ-da 1930-cu illərdə spirtli içkilər tam qadağan edilmişdi, lakin nəticədə qeyri-qanuni istehsal və satış genişləndi. Sonda Konqres bu qadağanı ləğv etdi. Artıq Azərbaycanda cəmiyyət formalaşıb və insanlar məsuliyyətlə seçim etməyi bacarırlar. O əlavə edib ki, siqaret və spirtli içkilərlə bağlı da müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq olunur – məsələn, ictimai yerlərdə siqaret çəkmək qadağandır, reklamlar məhdudlaşdırılıb. Bu yanaşma kazinolar üçün də tətbiq edilə bilər. Magistral yolumuz doğrudur. Bu yolla davam etməliyik. Narazı qalan insanlar da fikirlərini bildirsinlər, biz bu narahatlıqları gələcəkdə ayrıca müzakirə edərik".
Fatimə Nəbiyeva
11:32 23.06.2025
Oxunuş sayı: 14920
