Kolonoskopiya nədir? Necə və nə zaman aparılır?
Bağırsaq xərçəngi müayinəsi, polip aşkarlanması və iltihabi bağırsaq xəstəliklərinin qiymətləndirilməsi məqsədilə tətbiq edilən kolonoskopiya, yoğun bağırsağın daxili səthinin yoxlanılması üçün aparılan əhəmiyyətli bir endoskopik prosedurdur. Bəs kolonoskopiya nədir, necə aparılır və nə üçün vacibdir? Budur kolonoskopiya ilə bağlı ətraflı məlumatlar…
Crossmedia.az xəbər verir ki, Bu barədə CNN Türk məlumat verib.
Kolonoskopiya nədir?
Kolonoskopiya — yoğun bağırsaq və düz bağırsağın daxili səthini araşdırmaq üçün istifadə olunan endoskopik bir müayinə üsuludur. Bu metod bağırsaq xərçənginin erkən aşkarlanması, poliplərin müəyyən edilməsi, iltihabi bağırsaq xəstəliklərinin təqibi və səbəbi bilinməyən qarın ağrısı və ya rektal qanaxma kimi simptomların araşdırılmasında mühüm rol oynayır. Kolonoskopiya bağırsaq sağlamlığının qorunmasında və mümkün xəstəliklərin erkən diaqnozunda əvəzsiz vasitədir.
Kolonoskopiya nə üçün aparılır?
Kolonoskopiya həzm sistemi sağlamlığını təhdid edə biləcək bir sıra halları aşkar etmək və müalicə etmək üçün həyata keçirilir. Aşağıdakı məqsədlərlə tətbiq oluna bilər:
• Bağırsaq xərçəngi müayinəsi: Xüsusilə risk qrupunda olan insanlarda kolon xərçəngi üçün mütəmadi müayinələr önəmlidir.
• Polip aşkarlanması və çıxarılması: Poliplərin erkən mərhələdə tapılıb çıxarılması xərçəng inkişafının qarşısını ala bilər.
• İltihabi bağırsaq xəstəliklərinin təqibi: Crohn xəstəliyi və ya ülseratif kolit kimi xəstəliklərin vəziyyəti izlənə bilər.
• Aydınlaşdırılmamış qarın ağrısı və rektal qanaxma: Şikayətlərin səbəblərinin araşdırılması üçün istifadə olunur.
Kolonoskopiya nə zaman aparılmalıdır?
Aşağıdakı hallarda kolonoskopiya tövsiyə olunur:
• 45 yaşdan etibarən müntəzəm müayinələr
• Ailədə bağırsaq xərçəngi keçmişi və ya genetik meyillilik
• Qarın ağrısı, arıqlama və ya nəcis analizində gizli qan aşkarlanması
• Bağırsaq vərdişlərində qəfil dəyişikliklər
Kolonoskopiya necə aparılır?
Bu prosedur adətən yüngül sedasiya altında və minimum narahatlıqla həyata keçirilir. “Kolonoskop” adlanan elastik bir boru anal dəlikdən daxil edilərək bağırsaq boyunca irəlilədilir və daxili səth kamera vasitəsilə görüntülənir. Lazım olduqda biopsiya götürülə və ya poliplər çıxarıla bilər.
Kolonoskopiyadan əvvəl hazırlıq
Müayinədən öncə bağırsaqların tamamilə təmizlənməsi vacibdir. Həkimin təyin etdiyi pəhriz və bağırsaq təmizləyici mayelərlə bağırsaqlar boşaldılır. Adətən prosedurdan 3–5 gün əvvəl aşağı lifli və asan həzm olunan qidalarla qidalanmaq tövsiyə olunur.
Kolonoskopiyadan sonra bərpa prosesi
Müayinədən sonra sedasiyanın təsiri keçənə qədər istirahət edilməlidir. Qidalanmaya yüngül yeməklərlə başlanmalı və bol maye qəbul olunmalıdır. Prosedurdan sonra qaz və köp kimi narahatlıqlar müvəqqəti ola bilər, bu zaman qısa gəzintilər faydalı ola bilər. Əgər biopsiya götürülübsə, həkimin tövsiyə etdiyi xüsusi pəhrizə əməl edilməlidir.
Nəticə olaraq, kolonoskopiya erkən diaqnoz və müalicə üçün ən təsirli üsullardan biridir və sağlamlıq baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Əgər hər hansı bir narahatedici əlamət müşahidə olunursa, dərhal mütəxəssis həkimə müraciət edilməlidir.
Nigar Rəhimova
17:36 10.06.2025
Oxunuş sayı: 1020
