Şirməmməd Hüseynovun siyasi icmallarında intellektual dərinlik

Şirməmməd Hüseynov, Azərbaycan jurnalistika tarixində özünəməxsus yeri olan görkəmli alim, media tədqiqatçısı və pedaqoqdur. Onun xüsusilə siyasi icmalları, dərin intellektual səviyyəsi, hərtərəfli təhlili və aktual problemlərin qaldırılması ilə seçilir. Şirməmməd Hüseynov, sovet dövrünün görkəmli siyasi icmalçılarından biri kimi, jurnalistika tarixində yalnız informativ yanaşması ilə deyil, eyni zamanda analitik yanaşması və intellektual zənginliyi ilə fərqlənirdi. Çıxışlarında, icmallarında müşahidə edilən dərin təhlil və məntiqi yanaşma, onu təkcə sovet jurnalistikasının sıravi bir iştirakçısı deyil, həm də nəzəriyyəçi və analitik kimi tanıtdırmışdır.

Tam mübaliğəsiz vurğulamaq olar ki, Şirməmməd Hüseynovun siyasi icmalları sovet dövrü Azərbaycanında siyasi düşüncəsinin inkişafına ciddi təsir göstərirdi. Bu icmallar dərin təhlil, orijinal baxışlar və aktual problemlərin qaldırılması ilə seçilirdi. Təsadüfi deyil ki, müstəqillik illərində də ustadımızın qələmə aldığı əsərləri Azərbaycan jurnalistikası və siyasi düşüncə tarixinin öyrənilməsi üçün mühüm mənbələr olaraq qalmaqdadır.

Şirməmməd müəllim tarix, fəlsəfə, politologiya və əlbəttə ki, jurnalistika sahələrində dərin biliyə malik idi. Bu, ona siyasi hadisələri tarixi proseslər və qlobal meyillərlə əlaqələndirərək kompleks təhlil aparmağa imkan verirdi. O, eyni zamanda dünyada baş verən siyasi prosesləri sadələşdirilmiş qiymətləndirmələrə meylli deyildi. Bunda isə onun özünün də dediyi kimi, riyazi-məntiqi yanaşması olduqca əhəmiyyətli rol oynayırdı. O, siyasi hadisələri diqqətlə təhlil edir, onların ziddiyyətlərini və gizli motivlərini aşkarlayırdı. Tənqidi yanaşması ona hadisələrin dərin səbəblərini görməyə imkan verirdi. Şirməmməd müəllimi həmin dövrün konyuktur siyasi icmalçılarından fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri də məhz bu idi. O, dünya siyasətindəki prosesləri şərh edərək, beynəlxalq məsələlərə dair analizlərində, qlobal proseslərə münasibətini tamaşaçılara izah etməkdə peşəkar yanaşması ilə seçilirdi. Öz yanaşmalarında tarixi təhlil, sosiologiya və kulturologiya metodlarını uğurla birləşdirirdi. Belə çoxfənnli yanaşma ona siyasi vəziyyətə daha dolğun və obyektiv qiymət verməyə imkan verirdi.

Şirməmməd müəllim müxtəlif siyasi sistemlərin müqayisəli təhlilini aparırdı, onların güclü və zəif tərəflərini müəyyən edirdi. Bu, ona Azərbaycan siyasi sisteminin inkişaf perspektivləri barədə nəticələr çıxarmağa imkan verirdi. O, müasir siyasi hadisələri həmişə tarixi kontekstdə nəzərdən keçirirdı ki, bu da onların səbəblərini və mümkün nəticələrini daha yaxşı başa düşməyə şərait yaradırdı. Müxtəlif siyasi sistemlərin və proseslərin müqayisəsi müəllimimizin əsas təhlil metodlarından biri idi. Bu, ona ümumi qanunauyğunluqları və siyasi sistemlərin inkişaf xüsusiyyətlərini müəyyən etməyə imkan verirdi.

Şirməmməd müəllim oz icmallarında siyasi sistemi qarşılıqlı əlaqəli bütün elementlərin olduğu mürəkkəb bir sistem kimi nəzərdən keçirirdı. Belə sistemli yanaşma ilə o, siyasi prosesləri daha dərin təhlil edərək təqdim edirdi. O, sovet dövrünün aparıcı siyasi icmalçılarından biri kimi, Azərbaycan jurnalistikasında və siyasi analiz sahəsində dərin iz qoymuş bir şəxsiyyət idi. Bununla da, yalnız bir jurnalist və siyasi şərhçi deyil, eyni zamanda tarixçi, pedaqoq və ictimai xadim kimi də tanınırdı. Onun fəaliyyəti Azərbaycan mətbuatı və sovet dövrünün ideoloji çərçivəsindəki siyasi jurnalistikanın inkişafına ciddi töhfə vermişdir.

Şirməmməd Hüseynov sadəcə alim deyil, ölkəsinin taleyi üçün dərindən narahat olan həqiqi düşünür idi. Onun siyasi icmalları sadəcə faktlar üzərində fikir yürütmək deyil, cəmiyyətdə baş verən mürəkkəb prosesləri anlamaq və onların həlli yollarını təklif etmək cəhdidir. O, sovet dövrünün ideoloji məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, çıxışlarında analitik dərinliyi qorumağa çalışırdı. Onun analizləri elmi və jurnalistikanın vəhdətini əks etdirirdi. Hərçənd ki, sovet dövrünün media mühiti sərt senzura ilə müşayiət olunurdu, müəllimimiz tamaşaçılara dərin və analitik təhlillər təqdim edərək, bu çərçivədə yaratdığı məzmunla fərqlənirdi.

Ustad müəllimimizin siyasi icmalları yalnız sovet dövrünün tələblərinə cavab vermək üçün yazılmış məqalələr deyil, həm də dərin təhlil, elmi yanaşma və maarifçilik prinsipləri ilə zəngin olan intellektual əsərlər idi. Onun yazılarında müşahidə edilən intellektual dərinlik, jurnalistikanın informativlikdən daha artıq bir dəyərə sahib olduğunu göstərir. O, yalnız mətbuat tariximizin görkəmli tədqiqatçısı kimi deyil, eyni zamanda dövrünün çərçivələrini aşaraq, Azərbaycan jurnalistikasında analitik yanaşmanın əhəmiyyətini vurğulayan və hətta bu istiqamətdə bir yol açan şəxsiyyət kimi tarixə düşmüşdür.

Vüqar Zifəroğlu

Şirməmməd Hüseynovun tələbəsi

Jurnalistika fakültəsinin dekanı