19 maddəlik plan açıqlandı: Sənəd Rusiya, yoxsa Ukrayna üçün sərfəlidir?
Rusiya–Ukrayna münaqişəsi artıq yeni bir mərhələyə qədəm qoyub. Uzun müddətdir çıxılmaz görünən hərbi-siyasi qarşıdurma ilk dəfədir ki, real diplomatik konturlara sahib olur. ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlarda həm Moskvanın, həm də Kiyevin mövqelərində yumşalma hiss olunur və bu da yaxın perspektivdə konkret razılaşma sənədinin ortaya çıxacağı ehtimalını gücləndirir. Son günlər baş verən intensiv diplomatik trafikin, pərdəarxası təmasların və qarşılıqlı siyasi mesajların hamısı onu göstərir ki, tərəflər illərdir davam edən müharibəyə son qoyacaq çərçivə razılaşmasına həmişəkindən daha yaxındırlar. Lakin prosesin mahiyyətini və kimin nə əldə etdiyini anlamaq üçün həm ABŞ-ın siyasi iradəsi, həm tərəflərin mövcud situasiyaya adaptasiya cəhdləri, həm də yeni sülh sənədinin konturları diqqətlə izlənməlidir.
Mövzu ilə bağlı politoloq Elşad Mirbəşiroğlu Crossmedia.az-a açıqlama verib: “ABŞ prezidenti Donald Tramp son açıqlamasında Rusiya və Ukrayna arasında razılaşmanın “yaxın zamanda əldə olunacağını” bildirib və artıq prosesdə müəyyən dinamikanın hiss olunduğunu görürük. Ümumiyyətlə, oktyabr ayından etibarən sülh sənədi üzərində intensiv iş aparılır. Açıqlanan məlumatlara görə, bu prosesdə həm Rusiya, həm də Ukrayna nümayəndələri iştirak edib. Hətta Rusiyanı Kirill Dmitriyev, Ukraynanı isə Təhlükəsizlik Şurasının katibi təmsil edib. Bu müddət ərzində tərəflər sənədin məzmunu üzərində işləyiblər və nəticədə ABŞ 28 maddədən ibarət layihəni ictimaiyyətə təqdim edib. Rusiya rəsmən bu sənədi almadığını bildirsə də, Kremlin açıqlamalarında razılıq siqnalları sezilir. Prezident Putin və mətbuat katibi Peskov müxtəlif ifadələrlə sənədə müsbət yanaşmanı dolayı yolla ifadə ediblər".
Politoloq həmçinin qeyd edib ki, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski isə hələlik konkret mövqe açıqlamayıb: "O, sənədi Avropadakı müttəfiqləri ilə müzakirə edəcəyini bildirib və artıq Cenevrədə ABŞ və Ukrayna nümayəndələri arasında görüş keçirilib. Bununla belə, 28 maddədən yalnız 19-nun yenidən işlənmiş formada sənədə daxil olduğu açıqlanıb və maddələrin detalları ictimaiyyətə təqdim olunmur. Əvvəlki 28 maddəlik variantdan məlum olduğu kimi, sənəd mahiyyət etibarilə Ukraynanın faktiki kapitulyasiya sənədinə imza atmasını nəzərdə tuturdu. Burada Ukraynanın NATO-ya qəbul edilməməsi, ordunun sayının məhdudlaşdırılması, tərəflərin hazırkı mövqelərdə qalması, Krım və Donbasın Rusiyanın nəzarətində olan ərazilər kimi tanınması kimi müddəalar vardı. Ukrayna rəsmiləri bunu qəbul edilməz adlandırsa da, Zelenskinin kəskin etirazı müşahidə olunmadı. Digər tərəfdən, eyni dövrdə ABŞ Zelenskiyə qarşı böyük həcmdə korrupsiya — 48 milyard dolların mənimsənilməsi ittihamını gündəmə gətirdi. Bütün bu proseslərin eyni anda baş verməsi göstərir ki, sülh planının tezliklə imzaladılması istiqamətində ciddi təzyiq mövcuddur. Tramp planın noyabrın 27-dək imzalanacağını da açıqlamışdı və Zelenskinin ABŞ-a səfərə hazırlaşması da proseslərin sürətləndiyini göstərir".
Mirbəşiroğlu son olaraq qeyd edib ki, ABŞ-ın sülh planında gələcəkdə Rusiyaya qarşı sanksiyaların aradan qaldırılması və iki ölkə arasında yeni iqtisadi münasibətlərin qurulması kimi məqamlar da yer alır: "Bu isə ABŞ–Rusiya münasibətlərinin normallaşdırılması istiqamətində uzun müddətdir pərdəarxası danışıqların aparıldığını göstərir. Bu danışıqlarda əsas fiqurlardan biri də məhz Kirill Dmitriyevdir. Ümumən proses sürətlənib və sülh planının qəbul olunması ehtimalı xeyli yüksəlib. Lakin bu planın kimə daha çox qazandıracağını demək üçün 19 maddəlik yeni versiyanın tam məzmunu açıqlanmalıdır. Bundan sonra daha dəqiq qiymətləndirmə aparmaq mümkün olacaq".
Ayhan
12:03 27.11.2025
Oxunuş sayı: 4527
