Ukraynadakı Azərbaycan səfirliyi qəsdən vurulub?- Türkiyəli professordan fərqli yanaşma
Noyabrın 13-dən 14-nə keçən gecə Rusiya tərəfindən Ukrayna ərazisinə, əsasən də, paytaxt Kiyevə, onun enerji obyektlərinə, yaşayış məhəllələrinə və xəstəxanaya endirilən kütləvi zərbələr zamanı Azərbaycanıln Kiyevdəki səfirliyinin də vurulması Moskva ilə Bakı arasında münasibətlərin yenicə düzəldiyi bir vaxtda fərqli suallara səbəb olub.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin yaydığı bəyanatda bildirilib ki, Azərbaycanın Ukraynadakı diplomatik nümayəndəliyinə və Azərbaycana aid olan strukturlara Rusiyanın raket hücumu nəticəsində bir neçə dəfə ziyan dəyməsi faktları raket hücumlarının məqsədli olması barədə suallar yaradır.
Hadisədən sonra Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə ukraynalı həmkarı Volodimir Zelenski arasında telefon danışığı olub.
Rusiya isə hələ məsələyə münasibət bildirməyib. Bu, təxribat barədə ehtimalları daha da gücləndirir.
Sözügedən məsələ barədə Crossmedia.az-a danışan türkiyəli politoloq, professor Mehmet Yüce söyləyib ki, Rusiyanın, xüsusən də son illərdə beynəlxalq hüququ pozan hərəkətləri regional böhranların adi bir xüsusiyyətinə və beynəlxalq nizamın sabitliyini sarsıdan bir normaya çevrilib: “Azərbaycanın Rusiyaya qarşı dostcasına, təmkinli və diqqətli siyasətinə baxmayaraq, Moskvanın son zamanlar getdikcə artan düşmən mövqeyi bir çox geosiyasi səbəblərdən qaynaqlanır. Birincisi, Azərbaycanın Qarabağda suverenliyinin bərpası və bölgədəki Rusiyanın hərbi mövcudluğunun pozulması Moskvanın Cənubi Qafqazdakı təsir dairəsinin kiçilməsinə səbəb olub. İkincisi, Bakının Türkiyə ilə dərinləşən strateji tərəfdaşlığı və Türk Dövlətləri Təşkilatının tədricən institusionallaşması Rusiyanın Avrasiya bölgəsində dominantlıq qavrayışını zəiflədir. Üçüncüsü, Azərbaycanın Orta Dəhliz və Zəngəzur Dəhlizi kimi enerji layihələri və təşəbbüsləri vasitəsilə ABŞ, Avropa və Orta Asiya ilə artan inteqrasiyası həm Rusiyanın iqtisadi, həm də geosiyasi maraqlarını məhdudlaşdırır. Bütün bu inkişaflar Moskvanın Azərbaycana qarşı siyasətində əks olunan, bəzən təzyiq, qıcıqlanma və əks-hücumlar kimi özünü göstərən "tarazlıq refleksi" yaradır. Rusiyanın Kiyevdəki Azərbaycan səfirliyini hədəfə alması da bu kontekstdə şərh edilə bilər”.
O, söyləyib ki, Ukraynadakı Azərbaycan səfirliyinin vurulmasının təsadüf və ya qəsd olub-olmadığı sualına qəti cavab vermək üçün rəsmi araşdırmanın nəticələrini gözləmək lazımdır: “ Ukraynadakı müharibə mühitində genişmiqyaslı bombardmanlar səbəbindən diplomatik binaların dolayı yolla hasara alınması mümkün olsa da, səfirlik kimi möhkəmləndirilmiş bir tikiliyə birbaşa zərbə endirilməsi ehtimalı istisna edilə bilməz. Hücumun istiqaməti, istifadə olunan sursat və itkilər texniki cəhətdən həlledici olacaq. Bundan əlavə, Rusiyanın atdığı hər bir hərəkətin arxasında geosiyasi maraqların hesablanması, güc proqnozu ilə bağlı narahatlıqlar və regional balansı öz xeyrinə yenidən formalaşdırmaq istəyi dayanır”.
Professorun fikrincə, Azərbaycan bu prosesdə mülayim və strateji diplomatiya ilə hərəkət etməlidir: “Əvvəlcə Ukrayna hakimiyyətindən hadisənin bütün aspektlərini əks etdirən hərtərəfli texniki araşdırma hesabatı, ballistik təhlillər və rəsmi açıqlama tələb olunmalıdır. Bu tələb diplomatik nümayəndəliklərin toxunulmazlığı haqqında Vyana Konvensiyasının müddəalarını xatırlatmaqla və ev sahibi dövlətin qorumaq öhdəliyini vurğulamaqla edilməlidir. Bundan əlavə, Azərbaycan məsələni beynəlxalq hüquq çərçivəsində həll etməli, ikitərəfli diplomatik kanallarla və zəruri hallarda ATƏT, Avropa Şurası və BMT platformaları ilə əlaqə saxlamalıdır. Vurğulanmalıdır ki, bu, böhran deyil, dövlət məsuliyyətinin müəyyən edilməsi və təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsi baxımından qiymətləndirilməlidir. Bu yanaşma Azərbaycanın hüquqi mövqeyini gücləndirəcək və regional həssaslıqları nəzərə alaraq, lazımsız gərginliklərdən qaçınmaqla ölçülü, lakin qətiyyətli diplomatik mövqe tutmağa imkan verəcək. Azərbaycanın həm Ukrayna, həm də Rusiya ilə balanslı münasibətləri nəzərə alınmaqla, vəziyyəti siyasi böhrana çevirmək ölkənin maraqlarına uyğun deyil. Ən uyğun strategiya qətiyyətli, lakin təxribatçı olmayan mövqe tutmaq, səfirliyin təhlükəsizliyini gücləndirmək və istintaqın gedişatına uyğun olaraq addımlar atmaqdır. Bu yanaşma Azərbaycanın diplomatik nüfuzunu qoruyacaq və regionda həssas güc balansını qoruyacaq”.
23:07 15.11.2025
Oxunuş sayı: 1995
