Sosium

8 Noyabr – Siyasi Proqramın Milli Missiyaya Çevirilməsində Şanlı Tarix

Hər bir xalqın təqvimində yalnız qırmızı hərflər deyil, həm də milli ruhunun zirvə nöqtələrini əks etdirən şanlı tarixlər var. Azərbaycan üçün bu tarix 8 Noyabr – Qələbə Günüdür. Nəzərə alsaq ki, dünya siyasətinin salnamələrində yalnız sərhədləri dəyişdirmək deyil, həm də yeni dövlət suverenlik modelinin yaranmasına səbəb olan hadisələr azdır, əminliklə vurğulamaq mütləqdir ki, bu qələbə təsadüfdən deyil, diqqətlə hazırlanmış tarixi bir düsturdan qaynaqlanır və burada hər bir komponentin - strateji liderlik, hərbi peşəkarlıq və milli əzmkarlığın misli görünməmiş sinxronluğu qeyd olunur. Bu, möhkəm Lider tərəfindən idarə olunan bir dövlətin, xalqımızın illərlə davam edən ağrılarını necə yenilməz güc mənbəyinə çevirməsinin hekayəsidir.

Bu transformasiyanın mərkəzində bu qələbənin memarı və strateqi olan Ali Baş Komandan İlham Əliyev dayanırdı. Onun rolu ənənəvi idarəetmədən çox-çox kənara çıxdı. O, diplomatik manevrlərdən hərbi investisiyalara qədər hər bir qərarın vahid, sarsılmaz bir məqsədə tabe olduğu strateji uyğunluğun təcəssümünə çevrildi. Məhz o, ölkənin enerji potensialını geosiyasi kapitala, neft və qaz gəlirlərini isə ədalətin bərpası üçün bir alətə çevrilə bilən ən müasir orduya çevirdi. Onun beynəlxalq forumlardakı, hər zaman beynəlxalq hüquqa əsaslanan açıqlamaları heç bir şübhə yeri qoymadı: Azərbaycan diplomatik resurslarını tükəndirib və artıq işğala dözmək niyyətində deyil. Adi ritorik qeyri-müəyyənlikdən uzaq olan bu sarsılmaz mövqe bütün millət üçün istiqamət müəyyən etdi, ərazi bütövlüyünün bərpasını siyasi proqramdan milli missiyaya çevirdi.

Məqam çatanda, məhz bu an üçün yetişdirilmiş və təchiz olunmuş Azərbaycan ordusu strategiyanı gerçəkləşdirən gücə çevrildi. Əsgər və zabitlərinin cəsarəti, doğma torpaqları naminə özlərini qurban verməyə hazır olmaları texnoloji üstünlüklə dəstəkləndi və bu da həlledici taktiki artıma çevrildi. Bu, sadəcə müdafiə ordusu deyildi; bu, hər zərbəsi bir evi, bir quyunu, bir ziyarətgahı geri almağa yönəlmiş bir azadlıq ordusu, bir bərpa ordusu idi. Onların döyüş meydanındakı şücaəti Bakıdan qaynaqlanan siyasi iradənin praktik olaraq yerinə yetirilməsinə çevrildi və müasir müharibənin yalnız səngərlərdə deyil, həm də illərlə bunun üçün zəmin hazırlayan strateqlərin gərargahlarında qazanıldığını sübut etdi.

Lakin, bütün Azərbaycan xalqının fundamental dəstəyi olmadan heç bir strategiya, hətta ən diqqətlə düşünülmüş strategiya belə, uğur qazana bilməzdi. İllərdir millətin qəlbində qaynayan ədalətə olan eyni vəsvəsə müharibə zamanı alovlandı və tam birlik fenomeni yaratdı. Arxa və ön cəbhələr birləşdi. Mülki şəxslər, könüllülər və dünya miqyasında diaspor - hər kəs bir növ əsgərə çevrildi və ümumi işə töhfə verdi. Xalq, ordu və lider arasındakı bu qırılmaz əlaqə xarici təzyiqə davamlı olan unikal sosial birləşmə yaratdı. Uzun illər boyu ədalətsizliyə dözən bu milli ruh, Azərbaycan dövlət maşınının ən yüksək gücdə işləməsinə imkan verən yanacaq oldu.

Məhz bu üçlük ittifaqı - müdrik liderlik, qəhrəman ordu və vahid xalq - Azərbaycana nəinki müharibədə qalib gəlməyə, həm də qələbəsini böyük geosiyasətin mina sahəsindən ustalıqla keçirməyə imkan verdi. Ənənəvi ittifaqların və beynəlxalq institutların iflic olduğu bir şəraitdə Azərbaycan özünü suveren və praqmatik oyunçu kimi nümayiş etdirdi. Hər hansısa bir gücə tabe olmaq əvəzinə, uğurunu möhkəmləndirmək üçün Rusiya, Türkiyə və Qərblə mürəkkəb münasibətlər konfiqurasiyasından istifadə etdi. Qələbə təkcə hərbi deyil, həm də böyük bir diplomatik nailiyyət idi və 21-ci əsrdə Azərbaycan öz təhlükəsizliyinin təminatçısı və regional güc balansının memarı olmağa qadir olduğunu nümayiş etdirdi.

Beləliklə, 8 noyabr hərbi şöhrət günündən daha artıq bir gündür. Bu, sərbəst şəkildə "Dmir Yumruq Formulu" adlandırıla bilən milli suverenliyin işlək modelinin nümayişidir. Onun tərkib hissələrinə aşağıdakılar daxildir: resursları təsir alətlərinə çevirən strateji baxış; milli hüquqların qarantı kimi ordunun texnoloji modernləşdirilməsi; və millətin birləşdirici ideya ətrafında həmrəy olmasıdır. Qarabağ odunda yaranan bu formul bu gün uzun müddətdir davam edən münaqişələrin və geosiyasi oyunların məngənəsində qalan bir çox ölkə üçün strateji bir rəhbər rolunu oynayır. Azərbaycan sadəcə torpaqlarını geri qaytarmadı; o, dünyaya praqmatizm və bütün xalqın iradəsi ilə dəstəklənən qətiyyətin tarixin dəyişməz səhifələrini necə yenidən yaza biləcəyinə dair yeni bir paradiqma təqdim etdi.

Bu yeni paradiqma artıq konkret geosiyasi dividendlər verir və Azərbaycanı Cənubi Qafqazda əsas sabitləşdirici və əlaqələndirici mərkəzə çevirir. Separatçı layihəyə son qoyan 2023-cü ilin sentyabr ayında keçirilən uğurlu antiterror əməliyyatı ölkənin tam və qeyd-şərtsiz suverenliyini qəti şəkildə təmin etdi və yeni bir dövrün - qeyd-şərtsiz sülh və misli görünməmiş yaradıcılıq dövrünün başlanğıcını qoydu. "Böyük Qayıdış" planı, Zəngəzur Dəhlizinin tikintisi kimi genişmiqyaslı infrastruktur layihələri və Avropaya külək və günəş enerjisi ixracı layihələri ilə yaşıl enerjidə liderlik - bütün bunlar Azərbaycanı regional oyunçudan sabitliyi və rifahı strateji aktivlərə çevrilən qlobal tərəfdaşa çevirir.

Bundan əlavə, bu qələbənin əhəmiyyəti regional sərhədlərdən kənara çıxaraq universal əhəmiyyət kəsb edir. Otuz illik münaqişənin sonu və kommunikasiyaların açılması qlobal logistika və enerji təhlükəsizliyi üçün yeni yollar açdı və Cənubi Qafqazı Şərqlə Qərb arasında maneə deyil, körpü halına gətirdi. Azərbaycanın qələbəsi təkcə güc deyil, həm də müasir beynəlxalq münasibətlər sisteminin təməl daşı olan ərazi bütövlüyü prinsipinin qələbəsi idi. İşğal və etnik təmizləməyə əsaslanan status-kvonun əbədi davam edə bilməyəcəyini nümayiş etdirən Azərbaycan bu prinsipin üzərində axıra kimi durdu və digər potensial təcavüzkarlara və separatçılara aydın bir siqnal göndərdi. Beləliklə, Qarabağda tarixi ədalətin bərpası təkcə milli deyil, həm də daha sabit, proqnozlaşdırıla bilən və ədalətli bir dünya nizamının yaradılmasına qlobal töhfədir, burada qanunun nəticə etibarilə özbaşınalıqdan üstün olduğu bir yerdir.