Azərbaycan hər zaman Xəzər dənizinin sülh və dostluq dənizi olması çağırışı edir - Açıqlama
Xəzər dənizi tarixi, iqtisadi və geosiyasi baxımdan mühüm əhəmiyyətə malik olan unikal bir su hövzəsidir. Bu dəniz təkcə təbii sərvətləri və enerji resursları ilə deyil, həm də region ölkələri arasında əməkdaşlıq və sabitliyin təmin olunmasında oynadığı rol ilə seçilir. Lakin son onilliklərdə Xəzəryanı dövlətlərin hərbi-dəniz potensiallarını artırmaq istiqamətində atdıqları addımlar regionda balansın dəyişməsinə və təhlükəsizlik məsələlərinin aktuallaşmasına səbəb olmuşdur.
Azərbaycan isə daim Xəzərin sülh, dostluq və əməkdaşlıq dənizi kimi qalmasının tərəfdarı olmuş, silahlanma yarışının qarşısının alınması və bu su hövzəsinin yalnız iqtisadi inkişaf məqsədlərinə xidmət etməsi yönündə ardıcıl mövqe nümayiş etdirmişdir.
Aşağıdakı məruzədə məhz bu məsələ – Azərbaycanın Xəzər dənizində sülh, sabitlik və təhlükəsizliyin qorunması istiqamətində apardığı siyasət geniş şəkildə təhlil olunur.
Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən hərbi ekspert Ramil Məmmədli Azərbaycan hər zaman Xəzər dənizinin sülh və dostluq dənizi olması çağırışını etdiyini və bu istiqamətdə ardıcıl addımlar atdığını bildirib: “Aaçıq demək lazımdır ki, SSRİ-nin dağılmasından sonra keçən dövrdə Xəzəryanı ölkələr tərəfindən dənizdə hərbi potensialın artırılması istiqamətində sürətli proseslər baş vermişdir. Bu illər ərzində həm İran, həm Türkmənistan, həm Rusiya, həm də Qazaxıstan öz hərbi-dəniz qüvvələrini gücləndirərək yeni döyüş gəmiləri inşa etmiş, donanmalarını müasir texnologiyalarla təchiz etmişlər. Türkmənistan öz hərbi-dəniz qüvvələrini genişləndirmiş, Qazaxıstan, İran və Rusiya da eyni istiqamətdə fəaliyyət göstərmişdir. Azərbaycan isə daim bu prosesin sülhə xidmət etmədiyini vurğulamış və Xəzər dənizində silahlanma yarışının doğru olmadığını bildirib. Xəzər dənizi nisbətən kiçik su hövzəsidir və onun əsas əhəmiyyəti iqtisadi xarakter daşıyır. Bu səbəbdən, dənizin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün hərbi-dəniz qüvvələrinin deyil, sahil mühafizə və dəniz polisi kimi qurumların imkanları kifayət etməlidir. Əlbəttə, müəyyən hallarda müasir hərbi gəmilərin istifadəsi də zəruridir, lakin kütləvi silahlanmaya ehtiyac yoxdur. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə atılan addımlar, ilk növbədə, regionda təhlükəsizliyin təmin olunması və potensial risklərin qarşısının alınması baxımından əhəmiyyətlidir. Xəzər dənizinin sülh, sabitlik və dostluq dənizi kimi qalması üçün bütün Xəzəryanı ölkələr siyasi iradə nümayiş etdirməlidirlər.
Bu baxımdan, dənizin mühafizəsi və birgə təhlükəsizlik mexanizmlərinin formalaşdırılması istiqamətində koordinasiyalı addımlar atılmalı, Xəzərdə kütləvi silahlanma meyillərinə son qoyulmalıdır. Şübhəsiz ki, birgə təlimlər və əməkdaşlıq tədbirləri həm Azərbaycanın, həm də digər Xəzəryanı ölkələrin hərbi-dəniz qüvvələrinin döyüş hazırlığının artırılmasına müsbət təsir göstərə bilər”.
Ekspert həmçinin məsələni qlobal müstəvidə dəyərləndirdikdə, əsas məqsəd Xəzərin sülh və əməkdaşlıq məkanı kimi qorunması olmalı olduğunu qeyd edib: “Azərbaycan da məhz bu prinsipdən çıxış edir və yalnız zərurət yarandığı hallarda öz hərbi-dəniz qüvvələrinin imkanlarını gücləndirməyə məcbur olur. Nəticə etibarilə, Xəzər dənizinin dostluq və sülh dənizi kimi qalması üçün bütün Xəzəryanı ölkələrin siyasi rəhbərliyi ortaq iradə göstərməli, bu unikal su hövzəsini ölkələrin iqtisadi inkişafına xidmət edən bir məkan kimi qoruyub saxlamalıdır".
Elmir Heydərli
21:43 09.10.2025
Oxunuş sayı: 1512
