KİV: Türkiyəyə Aİ üzvlüyü əvəzində qondarma respublikanı tanımaq təklif olunur
Avropa Parlamentinin (AP) hazırladığı yeni Türkiyə hesabatında bu dəfə Ankaraya Avropa İttifaqına (Aİ) tam üzvlük əvəzinə “yeni münasibət modeli” təklif olunur. Gömrük Birliyi Anlaşmasının yenilənməsi üçün isə Türkiyəyə qondarma Cənubi Kipr Respublikasını tanımaq şərti irəli sürülür.
Ekspertlər bu şərtin real vəziyyətlə uzlaşmadığını bildirir, Türkiyənin isə hələ də Aİ-yə tam üzvlük hədəfindən əl çəkmədiyini vurğulayırlar.
Strasburqda müzakirəyə çıxarılacaq
Crossmedia.az xəbər verir ki, bu barədə "Haber Global" məlumat yayıb.
Strasburqda keçiriləcək AP-nin ümumi iclasında təqdim ediləcək hesabatda qeyd olunur ki, Türkiyə ilə Aİ arasındakı üzvlük danışıqları 2018-ci ildən faktiki olaraq dayandırılıb və tərəflər arasında “uğurun dərinləşdiyi” vurğulanır. Hesabat tərəfləri “daha yaxın, dinamik və strateji tərəfdaşlıq” qurmağa dəvət edir. Bildirilir ki, yeni münasibət modeli Gömrük Birliyi Anlaşmasının modernləşdirilməsi və gücləndirilməsi yolu ilə hər iki tərəfin maraqlarına cavab verə bilər.
Kipr şərti: praktiki deyil
Hesabatda Gömrük Birliyi Anlaşmasının yenilənməsi üçün Türkiyənin “Kipr Respublikası”nı tanıması tələbi yer alır. Ekspertlər bu şərtin praktik olmadığını bildirir və xatırladırlar ki, Türkiyə 1960-cı il razılaşmasına əsasən Kiprdəki yunanların yaratdığı hakimiyyəti legitim saymır.
Beynəlxalq münasibətlər üzrə professor Kamer Kasım qeyd edir ki, Aİ-nin Kiprlə bağlı mövqeyi real vəziyyətlə uyğun gəlmir və bu məsələ əsasən Yunanıstanla Kipr yunanlarının təzyiqi ilə gündəmə gətirilir.
“Tam üzvlük hədəfi dəyişməyib”
Professor Kasımın sözlərinə görə, Gömrük Birliyinin yenilənməsini istəyən tərəf Türkiyədir. Lakin Avropa Parlamenti Ankara Anlaşmasının əlavələrindəki protokolun həyata keçirilməsini, yəni Türkiyənin Kipr yunan administrasiyasını tanımasını tələb edir. Bu isə Türkiyə üçün “qırmızı xətt” hesab olunur. O bildirir ki, təklif edilən “fərqli münasibət modeli” qeyri-müəyyəndir və konkret yol xəritəsi təqdim edilmir.
“Aİ üçün Türkiyə yalnız hərbi gücdür”
Siyasət elmləri üzrə professor Hasan Köni isə hesab edir ki, Aİ Türkiyəni tam üzv kimi qəbul etmək istəmir, yalnız onun hərbi gücündən faydalanmaq niyyətindədir:
“Türkiyənin Aİ-yə üzvlüyü faktiki olaraq bitib. Onlar sadəcə ‘sizi Aİ sistemində görmək istəyirik’ deyərək bir ümid yaradırlar. Lakin bu real deyil. Çünki onlar müsəlman bir ölkəni öz içlərində görmək istəmirlər. Bir tərəfdən miqrantlara görə təşəkkür edirlər, digər tərəfdən isə Türkiyəni kənarda saxlayırlar. Bu, səmimi münasibət deyil”.
Fatimə Məmmədova
21:30 08.05.2025
Oxunuş sayı: 9622
