Qəzzanı texnologiya öldürür: Müharibəni formalaşdıran süni intellekt təcrübələri
Qəzzada müharibə hər gün artan şiddətlə davam edir. İsrail bu müddətdə süni intellektlə dəstəklənən yeni hərbi texnologiyalardan istifadə etməyə başlayıb. Son 18 ayda süni intellekt sistemləri orduya sürətlə inteqrasiya edilib və hazırda şəxsiyyətin müəyyənləşdirilməsindən mövqe təyin etməyə qədər bir çox sahədə tətbiq olunur.
Crossmedia.az İsrail mediasına istinadən xəbər verir ki, İsrail hökuməti müharibədə üstünlük qazanmaq üçün yeni süni intellekt alətləri hazırlayıb. Bu texnologiyaların istifadəsi bölgə əhalisi üçün ölümcül nəticələr doğurub və ciddi etik narahatlıqlara səbəb olub.
İsrail ordusu 7 oktyabr 2023-cü ildən Qəzzaya qarşı intensiv bombardımanlarını davam etdirir. 2023-cü ilin sonlarında İsrail yüksək rütbəli HƏMAS komandirlərindən İbrahim Biarini tapmaq məqsədilə yeni süni intellekt dəstəkli texnologiyaya yönəldi. Biari yeraltı tunellərdə gizləndiyindən, İsrailin kəşfiyyat orqanları onu tapmaqda çətinlik çəkirdi.
“New York Times”ın məlumatına görə, bu məqsədlə əvvəllər hazırlanmış, lakin istifadə olunmayan texnologiya təkmilləşdirilərək süni intellektlə dəstəklənib. İsrailin 8200-ci kəşfiyyat bölməsinin mühəndisləri qısa müddətdə sistemə süni intellekt inteqrasiya edib.
Biariyə aid zənglərin dinlənməsi və zəng yerinin təyin olunması üçün süni intellekt vasitəsilə analiz aparılıb. Bu məlumat əsasında 31 oktyabr 2023-cü ildə hava zərbəsi endirilib və Biari öldürülüb. London mərkəzli Airwars təşkilatına görə, həmin hücumda 125-dən çox mülki şəxs də həyatını itirib.
İsrailin müharibədə bu qədər genişmiqyaslı süni intellekt texnologiyası tətbiq etməsi müharibə tarixində dönüş nöqtəsi hesab olunur. Yeni sistemlər sürətlə sınaqdan keçirilir və tətbiq edilir, nəticədə müharibə sahəsi daim dəyişir, lakin bunun mülki itkilərə təsiri nəzərə alınmır.
Son 18 ayda İsrail ordusu süni intellekti üz tanıma proqramları ilə birləşdirərək yaralanmış və qismən gizlədilmiş üzləri identifikasiya etmək imkanı əldə edib. Həmçinin hava zərbələri üçün hədəf seçmək məqsədilə sosial media və digər ərəb dilli mənbələri analiz edən süni intellekt modelləri hazırlanıb.
Bu inkişaf 8200-cü bölmənin əsgərləri ilə Google, Microsoft və Meta kimi şirkətlərdə çalışan ehtiyatda olan mütəxəssislər arasında qurulan əməkdaşlıq nəticəsində mümkün olub.
Texnologiyaların sürətlə tətbiqi çoxsaylı yanlış identifikasiyalara, həbslərə və mülki itkilərə səbəb olub. Avropa və ABŞ-ın müdafiə rəsmiləri İsrailin döyüş meydanında süni intellekt texnologiyalarını sınaqdan keçirməkdə digər ölkələrdən fərqləndiyini bildirir.
Mədinə Cəlilova
11:46 27.04.2025
Oxunuş sayı: 1072
