Novruz ilin astronomik başlanğıcı və təbiətin dirçəlməsi ilə bağlıdır
Novruz ilin astronomik başlanğıcı və təbiətin dirçəlməsi ilə bağlıdır
Novruz bayramı minillər boyu Azərbaycan xalqının həyatında mühüm yer tutub və xalqımızın mədəniyyətinin, ənənələrinin əvəzolunmaz bir hissəsinə çevrilib. Bu bayram həm təbiətin oyanışını, həm də həyatın yenilənməsini özündə təcəssüm etdirir.
Novruz qədim dövrlərdə Şərq xalqları arasında "yeni başlanğıc" mənasını daşıyır.
Bayram zamanı həyata keçirilən mərasimlər, və adət-ənənələr insan həyatının təbiətlə sıx bağlılığını ifadə edir. Səməni yetişdirmək, tonqaldan atlanmaq və s. kimi adətlər bu bayramın əsas rəmzləri hesab olunur. Novruz həmçinin xalq arasında birlik, sülh və qarşılıqlı hörmət rəmzi kimi çıxış edir. Bayram günlərində insanlar bir-birinə baş çəkir, küsülülər barışır, ailə və dostlar bir araya gəlir. Bu günlərdə şənliklər, ənənəvi oyunlar və nəğmələr xüsusi coşğu ilə keçir.
Bayramın mənşəyi ilə bağlı bir çox fərziyyələr mövcuddur. Bəziləri onu qədim türklərin "Ergenekon" bayramı ilə əlaqələndirir, digərləri isə onun təbiətin yaradılışını və yenilənməsini qeyd etmək məqsədi ilə ortaya çıxdığını düşünür.
Bəzən isə Novruz bayramını İslamla da əlaqələndirənlər olur.
Crossmedia.az mövzu ilə bağlı Elm və Təhsil Nazirliyinin Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının şöbə müdiri, dosent Nazim Qaraməmmədliyə müraciət edib.
Alim ilk olaraq bildirib ki, Novruz bayramının tarixi kökləri daha qədimdir və İslam dini ilə əlaqəsi yoxdur:
“Novruz bayramının tarixi, elmi və astronomik hadisə ilə əsası vardır. İlin astronomik başlanğıcı, Yaz fəslinin gəlməsi və bütün təbiətin və canlı aləmin oyanması baş verir. Nəhayət, fəlsəfi anlamı isə bu gündən başlayaraq günün işıqlı vaxtının və Yer kürəmizin daha çox Günəş şüaları alması deməkdir. Beləliklə, xeyir qüvvələrin şər qüvvələr üzərində qələbə çalması prosesi baş verir. Sovet dövründə hesab edirdilər ki, bu bayram İslam dini ilə bağlıdır və ona görə də, yasaqladılar”.
N. Qaraməmmədlinin sözlərinə görə, Yer Günəş ətrafında hərəkət 4 fiksə olunmuş nöqtədə baş verir:
“Birincisi Yaz bərabərliyi nöqtəsidir. Martın 20-21 təsadüf edir və Günəş cənub yarımkürəsindən şimal yarımkürəsinə daxil olur. Şimal yarımkürəsində yaz fəsli başlayır. İkincisi Yay günəşduruşu nöqtəsidir və yay fəsli başlayır. Üçüncüsü Payız bərabərliyi nöqtəsidir. Yaz fəslində olduğu kimi Payız bərabərliyi nöqtəsində də gecə gündüzün uzunluğu vaxt baxımından bir birinə bərabər olur. Dördüncüsü Qış günəş duruşu nöqtəsidir və bu qış fəslinin başlanğıcıdır.Yay fəsli gələndə ənuzun gündüz və qısa gecə olur. Qış fəslində isə əksinə ən uzun gecə və ən qısa gündüz olur. Beləliklə, fəsillərin dəyişməsi ilə Yerin Günəşdən aldığı enerjinin miqdarı dəyişir.
Bu gün, 20 mart saat 13:01- də ölkəmizə yaz fəsli girib.
Novruz bayramınız mübarək. Bu yeni ilin hamımız üçün xeyirli və bərəkətli olmasını arzulayıram”,- deyə ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
Nəzrin Salmanova
16:35 20.03.2025
Oxunuş sayı: 16861
