"HƏMAS" yeni müharibədə maraqlı deyil"-Şərqə sülh və sabitlik lazımdır
İsrail və Fələstinin HƏMAS təşkilatı arasında əldə olunmuş razılaşma son dövrlərdə Yaxın Şərqdəki gərginliyin azalmasına ümid verən bir addım kimi qiymətləndirilir. Bu razılaşma, ABŞ-nin prezidenti Donald Trampın İsrailə təzyiqi və HƏMAS-la bağlı sərt mövqeyi ilə formalaşan bir müstəvidə meydana gəldi və zamanla inkişaf edən hərbi əməliyyatlar, diplomatik müdaxilələr və vasitəçilərin rolu nəticəsində imzalandı. Razılaşmanın əsas elementləri arasında altı həftəlik atəşkəs, İsrailin Qəzzə bölgəsindən tədricən çıxarılması, əsir və girov mübadiləsi və digər strateji məsələlər yer alır. Bununla belə, bu razılaşma çox kövrəkdir və tərəflərin niyyətləri və hərəkətləri, onun uğurla həyata keçirilib-keçirilməyəcəyini müəyyən edəcək. Razılaşmanın uzunmüddətli sülhə çevrilməsi isə hələ də böyük bir sual olaraq qalır.
Mövzu ilə bağlı politoloq Yusif Bağırzadə Crossmedia.az-a açıqlamasında İsrail və HƏMAS arasında əldə olunmuş razılaşmanın Trampın İsrailə təzyiqi və HƏMAS təhdidləri fonunda əldə olunmuş kövrək bir razılşma olduğunu qeyd edib.
"Razılaşma özündə altı həftəlik ilkin atəşkəsi, İsrail qoşunlarının Qəzzadan tədricən çıxarılmasını, İsrailin əsirləri və HƏMAS -ın girovları azad etməsini nəzərdə tutur. Söhbət İsrailin Qəzzə bölgəsindən 700 metr məsafədə geri çəkilməsindən, “Rafah” keçid məntəqəsinin açılmasından və eləcə də İsrail qüvvələrinin Filadelfiya dəhlizindən tamamilə çıxmasından gedir.
Razılaşmanın şərtlərinə əməl olunması və davam etdirilib-etdirilməməsi indi daha çox tərəflərin mövqeyindən və davranışından asılıdır. Razılaşma kövrək razılşma olduğu üçün zaman-zaman problemlərin ortaya çıxacağı şübhəsizdir və artıq belə problemlər də olub. Məsələn, HƏMAS tərəfindən sağ olan girovların tam siyahısının verilməməsi və ya qadın girovlardan birinin ilk mərhələdə buraxılmaması ilə bağlı problemlər olmuşdu. Amma yenə də vasitəçilərin müdaxiləsi ilə bu problemlər danışıqlar yolu ilə yoluna qoyuldu".
Ekspert tərəflərin bu və ya digər problemlərin aradan qaldırılmasını danışıqlar yolu ilə həll edəcəkləri təqdirdə yeni gərginliyin meydana çıxmayacağını bildirib: "Amma məsələ danışıqlar yolu ilə həll olunmarsa, yəni tərəflərdən hər hansı biri müxtəlif bəhanələrlə razılaşmanı pozacaqsa o zaman vəziyyətin yenidən gərginləşməsi və yeni müharibə ehtimalları kifayət qədər yüksəkdir.İndiki mərhələdə xüsusilə də HƏMAS yeni müharibədə maraqlı deyil. Məlumdur ki, HƏMAS və Hizbullah kimi qrupların arxasında dayanan və bu qrupları həm maliyyə, həm də silah- sursatla təmin edən əsas güc İran idi. Amma İsrailin davamlı əməliyyatları nəticəsində hər iki qruplaşmanın zəifləməsi və İranın da əvvəlki kimi dəstək vermək imkanlarının olmaması indi Həması daha ehtiyatlı olmağa məcbur edib. Ümid edək ki, tərəflər razılaşmanın uzunmüddətli olması üçün üzərlərinə düşən vəzifəni yerinə yetirəcəklər".
Politoloq sonda yaxın Şərqə bu gün sülh və sabitliyin hər zaman olduğundan daha çox lazım olduğunu vurğulayıb.
Banuçiçək Kalbalıyeva
16:43 04.02.2025
Oxunuş sayı: 2037
