Sağlamlıq

Uşaqlıq travmaları: kiçik yaşda baş verən böyük təsirlər

Uşaqlıq dövründə yaşanan hadisələr şəxsiyyətin formalaşmasında böyük rol oynayır. Xüsusilə travmatik təcrübələr, uşaqların psixoloji və emosional inkişafına dərin göstərə bilər. American Journal of Psychiatry-də yayımlanan tədqiqatlara əsasən, uşaqlıq travmaları gələcəkdə depressiya, narahatlıq və hətta davranış pozuntuları kimi problemlərin yaranma ehtimalını artırır. Bu məqalədə uşaqlıq travmalarının təsirlərini, simptomlarını və bu vəziyyətin öhdəsindən gəlmək yollarını təqdim edirəm.

Travma nədir və uşaqlara necə təsir edir?

Travma uşağın təhlükəsizlik hissini pozan və onu qorxu, çaşqınlıq içində buraxan təcrübədir. Travma fiziki zorakılıq, valideynlərin boşanması, sevilən birinin itkisi və ya təbii fəlakətlər kimi müxtəlif formalarda ola bilər.

2017-ci ildə Journal of Child Psychology and Psychiatry-də yayımlanan araşdırma göstərir ki, uşaqlıq travmaları beyində stress hormonlarının səviyyəsini artıraraq emosional idarəetməni zəiflədir. Bu da uşağın özünəinamını itirməsinə və sosial əlaqələrdə çətinliklər yaşamasına səbəb olur.

Uşaqlıq travmasının Əlamətləri

Travma yaşayan uşaqlarda bu əlamətlər müşahidə oluna bilər:

• Gecə qorxuları və yuxu problemləri

• Davranış dəyişikliyi: aqressivlik, çəkingənlik və ya qapanma

• Yeməkdə həddindən artıq seçicilik və ya iştahsızlıq

• Məktəbdə performansın zəifləməsi

• Fiziki şikayətlər: baş ağrısı, qarın ağrısı və s.

Uşaqlıq travması ilə mübarizə yolları

Açıq Kommunikasiya

Uşaqların hisslərini ifadə edə bilməsi üçün onlara təhlükəsiz bir mühit təmin edin. Travma barədə danışmaq qorxunu azalda və müalicə prosesini asanlaşdıra bilər.

Mütəxəssis yardımı

Psixoloq və ya terapevtlə çalışmaq uşağın yaşadığı təcrübələri işləmək və öhdəsindən gəlmək üçün təsirli üsuldur. Xüsusilə Cognitive Behavioral Therapy (CBT) uşaqlıq travmalarında effektiv nəticələr verir.

Stabillik və rutin yaradın

Travmadan sonra uşağın həyatında stabillik yaratmaq çox vacibdir. Məsələn, gündəlik rejimin sabit olması uşağın özünü təhlükəsiz hiss etməsinə kömək edə bilər.

Sevgi və dəstək göstərin

Travma yaşamış uşaqlar üçün sevgi və dəstək hər şeydən önəmlidir. Uşağın hisslərinə hörmət etməklə və onun yanında olduğunuzu hiss etdirməklə sağalma prosesini sürətləndirə bilərsiniz.

Uşaqlıq travmaları ciddi problemlərə səbəb ola bilsə də, düzgün yanaşma və dəstəklə bu təsirləri aradan qaldırmaq mümkündür. Valideynlər, müəllimlər və cəmiyyət birlikdə çalışaraq travmadan əziyyət çəkən uşaqlara sağlam və güclü bir gələcək təmin edə bilərlər.

Mənbələr:

• American Journal of Psychiatry: https://ajp.psychiatryonline.org

• Journal of Child Psychology and Psychiatry: https://acamh.onlinelibrary.wiley.com

• Trauma-Focused Cognitive Behavioral Therapy: https://tfcbt.org