Gündəm,Mədəniyyət

Bu gün görkəmli müğənni Şövkət Ələkbərovanın doğum günüdür

İfa etdiyi mahnılarla ilk gündən dinləyicilərin ürəyinə yol taparaq yaddaşlarda həkk olunan Şövkət Ələkbərova o nadir sənətkarlardandır ki, sağlığında özü haqqında xoş təəssürat, dünyasını dəyişəndən sonra isə xoş xatirələr qoyub gedib. Bənzərsiz ifaları ilə könülləri fəth edən Şövkət Ələkbərovanın möhürünü vurduğu mahnılar bu gün tələbələrinin, tanınmış və gənc sənətçilərin ifasında yenidən səslənir. Onun ifasında dinlədiyimiz hər bir nəğmə harada səslənməsindən asılı olmayaraq bu böyük sənətkarı xatırladır.

Crossmedia.az xəbər verir ki, bu gün görkəmli müğənni, Xalq artisti Şövkət Ələkbərovanın anadan olmasının 103-cü ildönümü tamam olur.

Unudulmaz sənətkar Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində Hüseynqulu Sarabskinin sinfini bitirdikdən sonra səhnə yaradıcılığına başlayıb. 1938-1945-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblında solist kimi çalışan sənətkar, sonralar M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olub. Şövkət Ələkbərovanın ifaçılığı üçün yüksək vokal mədəniyyəti, emosionallıq və lirizm, muğam yaradıcılığı üçün isə məharətli improvizasiya bacarığı səciyyəvi idi. Üzeyir Hacıbəyli, Səid Rüstəmov, Bülbül kimi sənətkarların diqqətini çəkərək onların xeyir-duasını alan Ş.Ələkbərova ömrünün sonunadək ifası ilə özünü sübut etməklə yanaşı, sənətə əsl sənətkar kimi xidmət göstərib. Onun “Qarabağ şikəstəsi”ni məlahətli səsi ilə mükəmməl səviyyədə ifa etməsi peşəkar musiqi sənətinə gəlişinin əsasını qoydu. Şövkət Ələkbərovanın ifasında səslənən xalq mahnıları, muğamlar, bəstəkar mahnıları Azərbaycanda çox böyük məşhurluq qazanıb.

Xan Şuşinski fondunun rəhbəri, böyük sənətkarın qızı Bəyimxanım Verdiyeva-Cavanşirovanın sözlərinə görə, sonradan möhkəm dostluğa, doğmalığa çevrilən ilk tanışlığın tarixi çox uzun illərə söykənir. “Şövkət Ələkbərova hələ sağ ikən öz adını Azərbaycan musiqi tarixinə qızıl hərflərlə yazdırıb. Atamla tanışlıqları 1938-ci ildən başlayıb. O, həmişə Şövkət xanımdan mərd, səmimi, mədəni, istedadlı biri kimi danışırdı. Təvazökarlıqdan uzaq olsa da, deməliyəm ki, Azərbaycan musiqi tarixində ilk dəfə qadınla dueti Xan Şuşinski oxuyub. Onun duet ortağı məhz Şövkət Ələkbərova idi. Onların birgə üç duetləri vardı. Onun ikisini Xan Şuşinski yazmışdı. Şövkət Ələkbərova olmasaydı, Azərbaycan musiqisində böyük bir boşluq yaranardı. O, dövrünün böyük bəstəkarlarının bir-birindən gözəl əsərlərini elə ustalıqla ifa edib ki, artıq o mahnıların hər birinin üzərinə Şövkət Ələkbərova möhürü vurulub. Bu möhür isə kimsə tərəfindən silinə bilməz. Mənim uşaqlıq xatirələrimin ən gözəl yerində Şövkət Ələkbərova durur. Bizim ailənin bütün yaxşı və pis günlərində, ən çətin anlarında onu yanımızda görərdik. Sonradan mənim onunla dostluq əlaqələrim həyat yoldaşım vasitəsilə də davam etdi. Onun həyat yoldaşım, Xalq artisti, tarzən Fikrət Verdiyevlə də gözəl dostluğu, sənət münasibəti vardı. Şövkət xanım Azərbaycan xalqının yaddaşında, ürəyində elə bir yerə sahibdir ki, illər, əsrlər keçə də, nə qədər ki, bu xalq və bu musiqi var, o da yaşayacaq",-deyə o fikirlərinə əlavə edib.

Səməd Vurğun “Oxu gözəl” mahnısının sözlərini məhz Şövkət Ələkbərova üçün yazıb. Dünyanın bir çox şəhərlərində uğurla çıxış edən Şövkət Ələkbərovanın repertuarına “Segah”, “Qatar”, “Şahnaz” kimi muğamlar, Azərbaycan bəstəkarlarının və Orta Şərq xalqlarının mahnıları daxil idi. Şövkət xanım haqqında bir çox bəstəkarlarımız, o cümlədən Tofiq Quliyev, Arif Məlikov, Cahangir Cahangirov, Ramiz Mirişli və başqaları öz xatirələrini bölüşüblər. Bu sənət adamlarının dediklərində bir ümumi xətt var. O da Şövkət xanımı əsl professional kimi xarakterizə etməkdir. Burada ümumi bir fikirlə də rastlaşırıq: “Şövkət Ələkbərova istər xalq lirik mahnılarının, istərsə də bəstəkarlarımızın yaratdıqları lirik mahnıların bənzərsiz ifaçısıdır”.

“Dərələr”, “Ağ çiçəyim”, “Bir könül sındırmışam”, “Gedək üzü küləyə”, “Ağlaya-ağlaya”, “Haradasan”, “Məhəbbət”, “Tez gəl”, “Süsən sünbül”, “Dəli Ceyran”, “Ay qadası”, “Yar gəldi”, “Kürdün gözəli”, “Ceyran” və digər onlarla mahnı böyük sənətkarın ifasında möhürlənib. Şövkət xanımın repertuarında olan mahnılarda söz, musiqi və ifa bir-birini tamamlayaraq, vəhdət təşkil edib. Elə buna görə də, müğənninin ifa etdiyi mahnılar ilk ifadan dinləyicilərin ürəyinə yol taparaq yaddaşlarda dərin iz buraxıb. Onun konsertlərində iştirak edən insanlar etiraf edirlər ki, Şövkət Ələkbərovanın mahnıları dillər əzbəri olduğundan tamaşaçıların dodaqlarının tərpənməsini müşahidə etməmək mümkünsüz idi.

Xanəndənin yaxın rəfiqəsi, müharibə veteranı Fatma Səttarova müsahibələrindən birində Şövkət xanımdan bəhs edərkən söyləyib: "Onun qardaşı mənimlə müharibədə olub - 1941-45-ci illərdə. Müharibədə həlak oldu. Onun qızı qalmışdı, Şövkət Ələkbərova o qıza da analıq etdi. Çünki Şövkət xanımın qardaşı həlak olandan sonra qızın anası uşağı qoyub getmişdi. Qızı Natellanın ölümündən sonra Şövkət xanım 3 ilə yaxın yaşadı. O müddətdə kim görsəydi onu, tanımazdı. Saçları, kirpikləri ağarmışdı. Onun o vaxtı yadıma düşəndə indi də kövrəlirəm. Şövkət bəlkə də belə tez ölməzdi, Natellanın dərdi onu öldürdü. Natellanın ölümündən 1 il sonra mənim nəvələrimin toyu oldu, mən onu da dəvət eləmişdim. O toyda Şövkət ancaq ağladı. Natelladan sonra Şövkətin zümzüməsi ancaq onun göz yaşları idi. Ondan sonra bir daha oxumadı”.

Şövkət Ələkbərovanın sənəti daim dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə sənətkarın 90 illik yubileyi ölkəmizdə geniş şəkildə qeyd edilib.

Musiqidə belə bir məqam var ki, xalq tərəfindən sevilən mahnılar zaman keçdikcə xalq mahnıları kimi qəbul olunur. Sözsüz ki, belə mahnıları yaradan sənətkarlar üçün bu, böyük xoşbəxtlikdir. Şövkət xanımın ifa etdiyi mahnılar məhz bu qəbildəndir. Onun mahnıları səsləndikcə Şövkət xanımı da yaşadacaq.