Tramp və Netanyahu arasında niyə fikir ayrılığı var? - Açıqlama
ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahunun hərəkətlərindən narazıdır və buna görə də ölkəni İran və Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərin nizamlanması prosesindən kənarlaşdırır. Xarici KİV-in iddiasına görə, ABŞ lideri ilk növbədə, İsrailin Qəzza zolağında hərbi əməliyyatları yenidən başlatmaq planlarından narazıdır. Trampın narazılığı ilk dəfə apreldə keçirilən mətbuat konfransında ortaya çıxıb, həmin vaxt o, İsrail mallarına əvvəllər tətbiq edilmiş rüsumları ləğv etməkdən imtina edib. ABŞ və İsrail arasında artan ticarət kəsiri də ölkəni Trampın gözündə əsasən mənfəət əldə edən tərəfə çevirir.
Liderlər arasındakı gərginkik barədə Crossmedia.az-a danışan hərbi - siyasi ekspert Həşim Səhrablı Trampın Netanyahunun bəzi addımlarından narazı qalmasının gözlənilən bir hal olduğunu bildirib: "Siyasətçilərin qlobal siyasətə yanaşmalarına nəzər yetirdikdə onlar arasındakı fikir ayrılıqları aydın görünür. Netanyahu son dövrlər İsrailin dövlət maraqlarını qorumaqda əsas vasitə kimi demək olar ki, yalnız sərt gücə – yəni hərbi müdaxilələrə üstünlük verir və yumşaq gücün rolunu tamamilə arxa plana atır. Halbuki Tramp, istər prezidentliyinin ilk dövründə, istərsə də yanvardan sonra başlayan ikinci siyasi fəaliyyətində atdığı addımlarla göstərir ki, o hələ də yumşaq gücün əhəmiyyətinə inanır. Onun həyata keçirdiyi iqtisadi təşəbbüslər, mədəni və diplomatik üstünlüklərindən istifadə etməsi, qarşı tərəfə bu yolla təsir göstərməyə çalışması aydın şəkildə göstərir ki, Tramp hərbi müdaxilələrə, müharibəyə və sərt metodlara əsaslanan siyasəti ön plana çıxarmaq istəmir. O, maraqlarını daha çox “soft power” – yumşaq güc vasitəsilə təmin etməyə çalışır ".
Hərbi ekspert bu baxımdan, Yaxın Şərq siyasətində Tramp və Netanyahu arasında fikir ayrılıqları ortaya çıxdığını qeyd edib: "Netanyahu düşünür ki, Yaxın Şərq kimi mürəkkəb və həssas bir bölgədə təkcə mədəni kimlik, iqtisadi əməkdaşlıq və diplomatik yanaşma ilə İsrailin maraqlarını qorumaq mümkün deyil. O, daha çox güc tətbiqi və sərt yanaşmanın tərəfdarıdır. Tramp isə hesab edir ki, əgər İsrail bölgədə – istər Ərəb ölkələri, istərsə də Türkiyə və İranla – hər birinin maraqlarını eyni anda pozacaq addımlar atarsa, bu zaman hərbi baxımdan da uğur qazanmaq mümkün olmayacaq. Nəticədə bu mövqelər toqquşur və siyasi ziddiyyətlər yaranır ".
Müsahibimiz Netanyahunun uzun müddətdir ki, Yaxın Şərqdə atdığı addımların arxasında ABŞ-ın dəstəyini görəcəyindən əmin olduğunu qeyd edib: "Lakin Tramp ABŞ-ni bu cür münaqişələrin birbaşa iştirakçısına çevirmək istəmir. O, ABŞ-ni bölgədəki digər dövlətlərlə düşmən vəziyyətinə salmaqdan çəkinir, əksinə, onlarla əməkdaşlıq etməyə, qarşılıqlı fayda əldə etməyə üstünlük verir. Bu yanaşma isə ABŞ-nin bölgədəki təsir imkanlarını qorumaq və gücləndirmək məqsədi daşıyır.Əgər Netanyahu Trampın təklif və təşəbbüslərinə məhəl qoymadan yalnız öz siyasi iradəsini qəbul etdirməyə çalışarsa, bu zaman o, Trampın dəstəyindən mərhum qala bilər. Tramp onu bir müddət meydanda tək buraxa və Netanyahunun ABŞ-ın əhəmiyyətini dərk etməsinə şərait yarada bilər. Əksinə, Netanyahu Trampın yanaşmasına müəyyən mənada uyğunlaşsa, hərbi təzyiqlərlə yanaşı yumşaq gücdən də istifadə etməyə başlasa, bu yanaşmalar paralel həyata keçirilsə, xüsusilə Qəzza məsələsində gərginlik azalsa və Səudiyyə Ərəbistanı, Misir kimi ölkələrlə münasibətlərdə müsbət dinamika yaransa, bu zaman Tramp və Netanyahu arasında yenidən yaxınlaşma müşahidə oluna bilər".
Pərvin Hacıyeva
16:05 13.05.2025
Oxunuş sayı: 14931
