Məişət zorakılığı, bəzən fiziki, bəzən psixoloji, iqtisadi və emosional olaraq insanlara böyük zərərlər verir. Hər gün ölkəmizdə qadınlar və uşaqlar başda olmaqla bir çox insan bu cür zorakılığa məruz qalır. Bu vəziyyət, fərdi həyat keyfiyyətini aşağı salır və cəmiyyətin inkişafına mane olur. Bu problemi həll etmək üçün atılacaq addımların effektivliyi məlumatların düzgün və müntəzəm şəkildə toplanması ilə bağlıdır.
Məişət zorakılığına məruz qalan şəxslərin məlumat bankının yaradılması, bu sahədə ciddi bir dönüş nöqtəsi ola bilər. Belə bir məlumat bankı, zorakılıq halları barədə ətraflı məlumat toplamağa və bu halları təhlil edərək daha səmərəli siyasətlər və proqramlar yaratmağa imkan verir. Məlumat bankı, zorakılığa uğrayan şəxslərin vəziyyətlərini izləmək və müvafiq dövlət orqanlarına, sosial xidmətlərə yönləndirmək üçün vacib bir alət ola bilər.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən hüquqşünas Ayxan Məmmədli bildirib ki, məişət zorakılığı cəmiyyətin üzləşdiyi ən ciddi sosial problemlərdən biridir:
“Bu tip zorakılıq formaları, bəzən fiziki, bəzən də psixoloji, iqtisadi və emosional cəhətdən çox böyük zərərlərə yol açır. Hər gün ölkəmizdə bir çox insan, xüsusilə qadınlar və uşaqlar, öz ailələrində zorakılığa məruz qalırlar. Bu vəziyyət, həm fərdi həyat keyfiyyətini aşağı salır, həm də cəmiyyətin bütöv olaraq inkişafını əngəlləyir. Lakin, bu problemi həll etmək məqsədilə atılacaq addımların effektivliyi məlumatların düzgün və müntəzəm şəkildə toplanması ilə əlaqədardır. Bu baxımdan, məişət zorakılığına məruz qalan şəxslərin məlumat bankının yaradılması çox vacibdir. Bu məqalə, belə bir məlumat bankının yaradılmasının faydalarını, dəyişə biləcək aspektləri və onun cəmiyyətə olan müsbət təsirlərini araşdıracaqdır.
Məişət zorakılığına məruz qalan şəxslərin məlumat bankı, zorakılığa uğrayan şəxslərin vəziyyətlərini izləmək, onlarımüvafiq dövlət orqanlarına və sosial xidmətlərə yönləndirmək məqsədilə çox vacib bir alət rolunu oynayabilər. Belə bir məlumat bankı, zorakılıq halları barədə ətraflı məlumat toplamağa və bu halları təhlil edərək daha səmərəli siyasətlər və proqramlar yaratmağa imkan verir”.
Hüquqşünasın fikirlərinə görə, məlumat bankı, zorakılıq halları haqqında dəqiq statistik məlumatların təmin edilməsi üçün vacibdir:
“Hazırda, məişət zorakılığı ilə bağlı çoxsaylı halların qeydə alınmadığı və ya gizlədildiyi məlumdur. Bu, zorakılıqla mübarizə prosesinin doğru yönləndirilməsinə mane olur. Məlumat bankı vasitəsilə, bu halların daha düzgün şəkildə qeydə alınması və statistik göstəricilərin hazırlanması mümkün olacaqdır.
Zorakılığa məruz qalan şəxslərin məlumat bankı yalnız məlumat toplamaqla kifayətlənməz, həm də bu məlumatlar əsasında effektiv müdaxilələr üçün şərait yaradar. Məlumatların toplanması və təhlili, zorakılıq hallarının təkrarlanmasının qarşısını almaq məqsədilə müvafiqhüquq-mühafizə orqanlarının, sosial xidmətlərin və qeyri-hökumət təşkilatlarının koordinasiyasını asanlaşdıracaqdır.
Bundan başqa, belə bir məlumat bazası, təhsilin və ictimai maarifləndirmənin əhəmiyyətini artıraraq, zorakılıq halları ilə bağlı sosial fəallığı yüksəldə bilər”.
Ayxan Məmmədlinin fikirlərinə görə, cəmiyyətin hər bi üzvü, zorakılığın qurbanlarına qarşı daha çox empatiya göstərməyi öyrənə bilər:
“Zorakılıq halları ilə bağlı məlumatlar hüquq-mühafizə orqanları üçün vacib bir qaynaqdır. Hər bir zorakılıq halı barədə məlumatın qeyd olunması, hüquqşünaslar və polis əməkdaşları tərəfindən müvafiq müdaxilələr üçün əsaslı bir sübut bazası yaratmış olar. Bu, daha düzgün araşdırmaların aparılmasına, təkrarlanan zorakılıq hallarının qarşısının alınmasına və doğru mühakimələrin edilməsinə imkan verir.
Əgər zorakılıq qurbanları, hər hansı bir mübahisədə və ya hüquqi mübarizədə doğru məlumatlarla təmin olunarsa, onlar daha ədalətli qərarların verilməsinə ümid edəbilərlər. Bu, hüquq sisteminin effektivliyini artırmaqla yanaşı, zorakılığa qarşı mübarizədə cəmiyyətin inamını gücləndirər.
Məişət zorakılığına məruz qalan şəxslər, tez-tez lazımi dəstəyi ala bilmirlər, çünki həmin şəxslərin vəziyyəti barədə kifayət qədər məlumat yoxdur və yardım sistemləri bu məlumatlardan istifadə edə bilmir. Məlumat bankı yaradılarsa, zorakılığa məruz qalan şəxslər barədə ətraflıməlumat toplanaraq, onların ehtiyacları daha yaxşı qiymətləndirilə bilər. Bu da sosial xidmətlərin və dəstək mexanizmlərinin daha məqsədyönlü və effektiv şəkildə tətbiqinə imkan verər.
Məlumat bankı vasitəsilə zorakılıq halları barədə məlumatların mütəmadi olaraq ictimaiyyətlə paylaşılması, cəmiyyətin məişət zorakılığı məsələsinə qarşı daha həssas və diqqətli olmasına gətirib çıxara bilər. Bu, cəmiyyətdə məişət zorakılığına qarşı daha çox maarifləndirmə tədbirlərinin görülməsinə səbəb olar. Həmçinin, bu cür məlumatlar zorakılığa qarşı mübarizənin effektivliyini artırar və cəmiyyətin ümumi narahatlığını formalaşdırar.
Məişət zorakılığına məruz qalan şəxslərin məlumat bankının yaradılması, çoxsaylı faydalar gətirə bilər. Bu sistem, zorakılıq halları barədə məlumatların düzgün toplanması, təhlil edilməsi və istifadəsi sahəsində inqilabi bir dəyişiklik yaradar. Belə bir məlumat bazası, zorakılıqla mübarizənin daha sistemli və effektiv şəkildə aparılmasınaimkan tanıyacaq, həmçinin hüquq sisteminin və sosial xidmətlərin gücləndirilməsi üçün vacib bir alət olacaqdır. Cəmiyyətin hər bir üzvünün bu məsələyə daha həssas yanaşması, məişət zorakılığına qarşı mübarizənin gücləndirilməsinə və daha ədalətli bir cəmiyyətin yaradılmasına kömək edər”.
Samirə Şərif
