Qərb Türkiyəyə qarşı "erməni" və "kürd" kartından istifadə edir
Son dövrlərdə Türkiyənin qarşısında ortaya çıxan təhlükələrdən biri də kürd məsələsidir. Osmanlı İmperiyasının son dövrlərində erməni separatizmi və bir müddət sonra kürd separatizmi gündəmə gəlsə də, bu məsələlər Osmanlı və sonra Türkiyə Respublikası tərəfindən müəyyən dərəcədə həll olundu. Lakin, kürd məsələsi hələ də qlobal siyasətdə aktiv olaraq Türkiyəyə qarşı istifadə olunan bir alətə çevrilib. Qərb dövlətləri öz maraqlarını həyata keçirmək üçün zaman-zaman separatçılığa meyl edən ermənilər və kürdlərdən istifadə edirlər. Son dövrlərdə bu təzyiqlər daha da artıb, xüsusilə Şərqi Anadoluda kürd və Kürdüstan məsələsi üzərindən təzyiqlər güclənib. Ancaq, Türkiyə də son illərdə daha da güclənib, dünya siyasətində əhəmiyyətli bir rol oynamağa başlayıb. Bu, həm də ona qarşı atılan addımların uğursuzluğa məhkum olacağını da göstərir. Görünən odur ki, Türkiyə dövlət və cəmiyyət olaraq, müxtəlif etnik qrupların mövcudluğuna baxmayaraq, öz bütövlüyünü qorumaqda qərarlıdır.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən AMEA Türk xalqlarının fəlsəfi fikir tarixi və müasir fəlsəfəsi şöbəsinin müdiri, dosent Faiq Ələkbərli Türkiyənin mövqeyindən, Qərbin təzyiqlərinə qarşı atdığı addımlardan və gələcəkdə bu məsələnin necə həll oluna biləcəyindən bəhs edib:
"Vaxtilə Osmanlının son dönəmində erməni separatizmi baş qaldırdı. Sonra müəyyən dərəcədə kürd separatizmi də hiss olundu. Ancaq bu, çox da özünü büruzə vermədi. Erməni separatizmi məsələsi istər Osmanlının son dönəmi, istərsə də Türkiyə Cumhuriyyəti dönəmində həll olundu. Ancaq kürd məsələsi gündəmdə qaldı. Bunu Türkiyəyə qarşı indi də ciddi şəkildə istifadə edirlər. 1980-ci illərdə yenidən bu məsələ alovlandırıldı.
Zaman-zaman özünü kürd etnik kimliyi kimi təqdim edənləri Türkiyəyə qarşı qoyurlar. Onların arasında şüphəsiz ki, ermənilər də var. Çünki müəyyən Qərb dövlətləri öz məqsədlərinə çatmaq üçün əvvəlcə ermənilərdən, sonra isə kürdlərdən də istifadə ediblər. Gah erməni, gah da kürd adında Türkiyə Cümhuriyyətinə zərbə vurmaq istəyiblər. Son aylarda onlar daha da fəallaşıblar. Hətta müəyyən dərəcədə bu təhlükəni hiss etdiyi üçün MHP-nin başqanı Dövlət Baxçalı da müəyyən fikirlər, mülahizələr irəli sürdü. Bu da təsadüfü deyildi. Dövlət səviyyəsində Ərdoğan da müəyyən addımlar atmaq istəyir ki, bu məsələ Türkiyə üçün ciddi problemlər yaratmasın. Ancaq "ekofəal" adlandırılan Qretanın Türkiyəyə xüsusən də Şərqi Anadoluya səfəri və buranı Kürdüstan adlandırması təsadüfi deyildi. Gələcəkdə əgər onlar Türkiyədə bu məsələ ilə bağlı nəisə edə bilməsələr, başqa faktlar da ortaya ata bilərlər. Qərb dövlətlərinin əsas məqsədi Türkiyəni zəiflətmək və onu mümkün olduğu qədər parçalamaqdır. Çünki Qərb dövlətləri dünyada yeni bir güc kimi Türkiyəni görmək istəmirlər. Ona görə də əvvəlcə erməni-Ermənistan indi isə kürd-Kürdüstan məsələsindən istifadə edirlər".
Ekspert Türkiyənin artıq güclü dövlət olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, Osmanlının son dönəmində Qərb dövlətləri müəyyən işlərə nail oldular: "Türkiyə kürd adı ilə aldadılan bəzilərini oyuna gətirərək Türkiyənin parçalanmasına yol verməyəcək. Türkiyədə müxtəlif etnik qruplar yaşaya bilər. Ancaq bu o demək deyil ki, bundan ötrü Türkiyəni parçalamaq lazımdır. Əgər milli və dini azlıq məsələlərinə qaldıqda ABŞ bu məsələdə demək olar ki, ən pik həddədir. Ancaq heç kəs ABŞ-nin parçalanmasından danışmır. Başqa nümunələri də buna misal göstərə bilərik.
Bu anlamda Türkiyəni parçalamaq üçün atılan bütün addımlar puç olacaq. Kürdlərin özündə də müəyyən mənada oyanış var. Özünü kürd kimi təqdim edənlərin bir qismi erməni kimliyi altında gizlənirlər. Əslində onlar vaxtı ilə öz türk kimliyini unudanlardır. Onlar da bir zaman bunu anlayacaqlar. Düşünürəm ki, xüsusilə oyuna gətirilən vaxtı ilə Türk kimliyi daşıyıb indi kürdləşdirilənlər də özlərinə döndükdə bu prosesin qarşısı alınacaq.
Bu proseslərin düzgün aparılması da çox şeyə aydınlıq gətirəcək. Çünki Şərqi Anadolunun ancaq kürdlərin adlandırılması qətiyyən mümkün deyil. Xüsusəndə Diyarbəkir biz bilirik ki, Ağqoyunluların paytaxtı olub. Mardində də vaxtı ilə Qaraqoyunlular əsas yeri tuturdular. Bunların bir qismi vaxtı ilə türk olub sonradan kürdləşdirilənlər, digər qismi isə bilərəkdən özünü kürd kimi qələmə verən ermənilərdir. Bu məsələyə də aydınlıq gətirildikcə dırnaqarası ekofəallar və başqaları indiyə qədər Türkiyənin parçalanması üçün əllərindən gələni ediblər, bacarmayacaqlar".
Faiq Ələkbərli sonda Türk cəmiyyətinin bunların qarşısını almaq gücündə olduğunu, Türkiyənin nə xarici siyasətini, nə də hərbi gücünü zəiflədə bilməyəcəklərini, onun yanında digər Türk dövlətləri - TDT-nin olduğunu vurğulayıb.
Banuçiçək Kalbalıyeva
09:08 17.12.2024
Oxunuş sayı: 17484
