Sosium

Kəlbəcər – Güc, İradə və Qayıdış

Kəlbəcərin işğaldan azad edilməsi hərbi qələbə və ya siyasi dönüş nöqtəsi kimi, Azərbaycan dövlətçiliyinin XXI əsrdə keçdiyi inkişaf yolunun mahiyyətini əks etdirən mühüm strateji mərhələdir. 2020-ci il Vətən müharibəsinin ardından yaranan yeni geosiyasi reallıqlar fonunda Kəlbəcər bölgəsi həm təhlükəsizlik baxımından, həm təbii sərvətlər baxımından, həm də iqtisadi yenidənqurma baxımından öz mövqeyini möhkəmləndirmişdir. Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi sayəsində Kəlbəcər bu gün regionun ən dinamik inkişaf edən və strateji baxımdan həlledici ərazilərindən birinə çevrilir. Kəlbəcər uzun illər işğal altında qaldığı dövrdə tamamilə dağıdılmış, infrastrukturu sıradan çıxarılmış və təbii sərvətləri qeyri-qanuni şəkildə talan edilmişdir. Bu müddət ərzində Ermənistan tərəfindən həyata keçirilən qanunsuz fəaliyyətlər – qızıl yataqlarının istismarı, meşələrin məhv edilməsi, çay hövzələrinin çirkləndirilməsi – Azərbaycanın ekoloji, iqtisadi və mədəni irsinə qarşı ağır cinayət kimi tarixə düşmüşdür. Lakin məhz işğaldan azad olunduqdan sonra Azərbaycan dövləti bu torpaqlara həyatın tammiqyaslı şəkildə qaytarılması üçün misilsiz işlərə başlamışdır. Prezident İlham Əliyevin siyasi kursu Kəlbəcərin dirçəlişinin əsas istiqamətini müəyyən etmişdir. Bu kursun mərkəzində üç əsas prinsip dayanır: təhlükəsizliyin təmin olunması, infrastruktura əsaslanan sosial-iqtisadi inkişaf və Böyük Qayıdışa hazırlıq. Bu prinsipial yanaşma sayəsində Kəlbəcər bölgəsində rekord müddətdə yeni yollar, su elektrik stansiyaları, enerji xətləri, hərbi-sərhəd təminat sistemi və yaşayış məntəqələrinin təməli atılmışdır. Bu işlərin sürəti və keyfiyyəti Azərbaycanın dövlət idarəçiliyinin müasir modelini nümayiş etdirir. Xüsusilə enerji infrastrukturu Kəlbəcərin iqtisadi sisteminin bərpasında əsas rol oynayır. Tərtərçay, İstisu və digər çay hövzələri üzərində həyata keçirilən layihələr regionu enerji təminatında tam müstəqil edir, eyni zamanda gələcək sənaye komplekslərinin formalaşması üçün güclü baza yaradır. İşğaldan əvvəl Ermənistanın qeyri-qanuni şəkildə istismar etdiyi mədən sahələri artıq Azərbaycanın nəzarətindədir və burada fəaliyyət göstərəcək yeni müəssisələr ölkə iqtisadiyyatına milyonlarla manat dəyərində əlavə töhfə verəcək. Kəlbəcərin strateji üstünlüklərindən biri də onun turizm potensialıdır. Unikal dağ ekosistemi, müalicəvi su mənbələri, xüsusilə “İstisu” sanatoriyası bu bölgəni Cənubi Qafqazın aparıcı sağlamlıq turizmi mərkəzinə çevirə bilər. Hazırda aparılan bərpa və yenidənqurma işləri bu məqsədə uyğun şəkildə planlaşdırılmışdır. Prezident İlham Əliyevin xüsusi tapşırığı ilə Kəlbəcər turizmin həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə tanıdılması üçün uzunmüddətli konsepsiya əsasında inkişaf etdirilir. Kəlbəcərin mühüm strateji rolu təkcə iqtisadi layihələrlə məhdudlaşmır. Burada həyata keçirilən infrastruktur proqramları ölkənin yeni təhlükəsizlik arxitekturasının formalaşmasına da xidmət edir. Ərazinin sərhəd xəttinə yaxınlığı, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələri ilə birləşdirici mövqeyi Azərbaycana regional proseslərdə mühüm üstünlüklər qazandırır. Bu gün Kəlbəcər həm müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsində, həm də regionda sabitlik balansının qorunmasında xüsusi əhəmiyyətə sahibdir. Bütün bu reallıqlar Kəlbəcərin iqtisadi, strateji və ideoloji məna daşıyan əhəmiyyətini göstərir. Bu torpaqların azad edilməsi və bərpası Azərbaycan xalqının dövlət müstəqilliyinə, birliyinə və tarixi haqlarına olan sarsılmaz inamının rəmzidir. Böyük Qayıdış proqramı çərçivəsində Kəlbəcərə köçün yaxın illərdə daha geniş miqyas alacağı gözlənilir. Köç prosesinin planlı şəkildə aparılması, sosial infrastrukturun yaradılması və hər bir vətəndaşın təhlükəsiz yaşayışı dövlətin prioritet vəzifəsidir. Digər tərəfdən, Kəlbəcərin dirçəlişi Azərbaycanın regional liderliyinin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir. Burada tətbiq olunan yenidənqurma modeli post-münaqişə dövrü üçün nümunəvi bir təcrübədir. Bu model dayanıqlı inkişaf, ekoloji balans, “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd” konsepsiyalarının tətbiqi, müasir idarəçilik standartları kimi komponentləri özündə birləşdirir. Azərbaycan bu təcrübəni həm öz regionlarına, həm də beynəlxalq tərəfdaşlarına təqdim edə biləcək səviyyəyə çatdırır. Prezident İlham Əliyevin liderliyi Kəlbəcər layihəsinin əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Dövlət başçısının bölgəyə mütəmadi səfərləri, aparılan işlərə şəxsi nəzarəti və verdiyi qəti mesajlar bu prosesin milli ideologiya ilə birbaşa bağlı olduğunu göstərir. Kəlbəcərin dirçəlişi təkcə iqtisadi layihə deyil – bu, tarixi ədalətin bərpası, dövlətçilik fəlsəfəsinin möhkəmləndirilməsi və xalqın öz doğma torpaqlarına qayıdışının təmin edilməsi deməkdir.

Kəlbəcər bu gün Azərbaycanın yeni inkişaf mərhələsinin rəmzlərindən birinə çevrilmişdir. Bu ərazi həm gücümüzün, həm iradəmizin, həm də strateji düşüncəmizin göstəricisidir. Prezident İlham Əliyevin siyasi xətti fonunda Kəlbəcərin bərpası ölkəmizin iqtisadi, sosial və təhlükəsizlik sahələrində daha böyük hədəflərə doğru inamla irəlilədiyini sübut edir. Bu proses Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun tam dirçəlişinin mühüm təməlini təşkil edir və Böyük Qayıdışın qarşıdakı mərhələlərinə güclü dəstək verir.