"Dünyada Azərbaycan qazına tələbat artıb"- DEPUTAT
Cənub Qaz Dəhlizi XXI əsrin ən böyük enerji layihələrindən biridir. Bu dəhliz Azərbaycanın "Şahdəniz" qaz yatağından hasil edilən təbii qazın Avropaya nəqlini təmin edir. Layihə Cənubi Qafqaz Boru Kəməri (CQBK), Trans-Anadolu Boru Kəməri (TANAP) və Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) kimi üç əsas seqmentdən ibarətdir.
2004-cü ildə tikintisinə başlanılan Cənubi Qafqaz Boru Kəməri 2006-cı ildə istifadəyə verilib və Azərbaycanın Səngəçal terminalından başlayaraq Türkiyə-Gürcüstan sərhədində tamamlanır. Bu kəmər vasitəsilə "Şahdəniz" yatağından hasil edilən qazın bir hissəsi (ildə təxminən 7,7 milyard kubmetr) Bakıdan Türkiyənin Ərzurum şəhərinə nəql edilir. Cənub Qaz Dəhlizi həmçinin, Azərbaycanın beynəlxalq enerji bazarlarında mövqeyini gücləndirərək, regionda enerji infrastrukturunun inkişafına və iqtisadi tərəqqiyə töhfə verir. Belə ki, aprelin 4-də "Gülüstan" sarayında Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 11-ci və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 3-cü iclasları keçirilib. Qeyd edək ki, iclasda layihənin cari vəziyyəti, gələcək inkişafı və regional enerji təhlükəsizliyi məsələləri müzakirə edilib. İclasda Azərbaycan qazının Avropaya ixracının 2024-cü ildə 12,9 milyard kubmetrə çatması qeyd edilib. Bu artım Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin uğurunu və Azərbaycanın enerji bazarındakı mövqeyinin güclənməsini bir daha sübut edir.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az- a açıqlama verən Milli Məclisin deputatı Könül Nurullayeva bildirib ki, Cənub Qaz Dəhlizi Avrasiyanın ən nəhəng enerji layihələrindən biridir:
“Avropada da bu layihə enerji təhlükəsizliyi, əməkdaşlıq layihəsi kimi qəbul olunur. Həmin illər ərzində bu marşrut üzərində yerləşən ölkələr arasında sıx iş birliyi yaranıb. Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 11-ci, Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirliyin 3-cü iclası bu dəfə də səmərəli müzakirələrlə yadda qalıb. Toplantıya Azərbaycan və Avropa İttifaqı daxil olmaqla 24 ölkə, 7 beynəlxalq maliyyə institutu və 42 enerji şirkətinin qatılması bu platformaya marağın artdığını göstərir. Bu dəfəki müzakirələrdə də bəyan olundu ki, Cənub Qaz Dəhlizi Xəzər dənizi regionunu Avropa bazarlarına bağlayan vacib marşrutdur. Layihə interkonnektorlar vasitəsilə şaxələnir və artıq Azərbaycan qazı 12 ölkəyə çatır. Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda enerji bazarlarının əsasının dəyişməsi yeni bazarlarda Azərbaycan qazına ehtiyacı daha da artırıb. Yeni marşrutların qurulması və yeni mənbələrin cəlb olunması budəfəki toplantıda da xüsusi vurğulanıb. Hasilatı artırmaqla yanaşı, ixrac da artır, həmçinin Cənub Qaz Dəhlizinin coğrafiyası da genişlənir. Bu səbəbdən cənab Prezident nəql infrastrukturuna, hətta hasilata əlavə sərmayələr qoyulmasının vacibliyini bəyan edib. Əks halda, problemlərin meydana çıxacağını vurğulayıb. Eyni zamanda, Cənab Prezident bildirib ki, biz əmin olmalıyıq ki, bunun üçün hələ bir neçə il bazar olacaq. Əgər bizdə belə bir təminat olmasa, onda investorlar və ölkələr sərmayə yatırmayacaqlar. Beləliklə, təbii qazın böyük qıtlığı yaranacaq”.
Deputatın sözlərinə görə, “Azərbaycan Respublikası və Aİ arasında enerji sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”nda da Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi ilə bağlı öhdəlik götürülür: “Eyni zamanda, tərəflər Cənub Qaz Dəhlizi boru kəmərləri şəbəkəsinin genişləndirilməsinin maliyyələşdirilməsini təşviq etməyə səy göstərir. Uğurlu enerji siyasəti reallaşdıran ölkəmiz Avropanın enerji bazarında mühüm faktor kimi statusunu qoruyub saxlayır. Bu vaxta qədər əldə olunan uğurlu təcrübə və yaşıl enerji potensialının düzgün istiqamətləndirilməsi ölkəmizin cəlbediciliyini daha da artırır. Beləliklə, Avropa qitəsində potensial əməkdaşlıq imkanları da genişlənir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan həmçinin çox böyük yaşıl enerji potensialına malikdir, xüsusilə Ermənistan işğalından azad edilmiş ərazilərin potensial yaşıl enerji sahəsində də uğurlu əməkdaşlığın davam etdirilməsini şərtləndirir. Yaşıl enerji interkonnektor layihələri Avropanın enerji təhlükəsizliyini gücləndirməklə yanaşı, dayanıqlı enerjiyə keçidi də sürətləndirəcək. Məşvərət Şurasının toplantılarında aparılan müzakirələrdə enerji təhlükəsizliyini möhkəmləndirmək, Cənub-Şərqi Avropada daha təmiz enerjiyə keçidi dəstəkləmək üçün birgə səylər nəzərdən keçirilib. Əsas hədəf təbii qaz və bərpa olunan enerji imkanları arasında səmərəliliyin artırılmasına əsaslanan qarşılıqlı əlaqə yaratmaqdır. Bakı toplantısının iştirakçıları da qətiyyətli addımlar atmağın, təmiz "yaşıl enerji" həmçinin hidrogen sahəsində əməkdaşlığı gücləndirməyin vacibliyini bəyan ediblər”.
Nəzrin Salmanova
14:59 07.04.2025
Oxunuş sayı: 1778
