“Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzində AMEA-nın 80 illik yubileyinə həsr olunan tədbir keçirilib
“Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzində AMEA-nın yaradılmasının 80 illiyinə və 27 mart - Elm Gününə həsr olunan tədbir keçirilib.
Əvvəlcə Ümummilli Liderin büstü önünə əklil və gül dəstləri qoyulub, görkəmli dövlət xadiminin əziz xatirəsi ehtiramla yad edilib.
Tədbirdə “Azərbaycan Milli Ensiklopediya” Elmi Mərkəzinin direktor müavini professor Şaiq İbrahimov “Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası: 80 yaşlı elm məbədi” adlı məruzə ilə çıxış edib.
AMEA-nın 80 illik fəaliyyətindən danışan professor Şaiq İbrahimov qurumun yaranma və inkişaf tarixi barədə ətraflı məlumat verib. Bildirib ki, Akademiya Azərbaycan xalqının intellektual potensialının formalaşdırılmasında, elmin inkişafının istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsində, fundamental və tətbiqi elm sahələrinin inkişafında, peşəkar elmi kadrların yetişdirilməsində müstəsna rol oynamışdır.
Məruzəçi qeyd edib ki, bu elm məbədinin sələfi 1923-cü ildə Nəriman Nərimanovun təşəbbüsü ilə yaradılmış Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti olmuşdur. İlk dövrdə bu cəmiyyətin tərkibinə Tarix, Etnoqrafiya, İqtisadiyyat və Təbiətşünaslıq bölmələri daxil edilmişdi. 1925-ci ildə respublikanın bölgələrində cəmiyyətin bölmələri yaradılmışdı. 1929-сu ildə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti yenidən təşkil edilərək, Azərbaycan Dövlət Elmi Tədqiqat İnstitutu (DETİ) adlandırılmışdı: “İnstitutun təbiyyat, biologiya, tarix və etnoqrafiya, dilçilik, ədəbiyyat və incəsənət, fəlsəfə, sovet Şərqi və xarici Şərq, dövlət və hüquq bölmələri var idi. Onun fəaliyyətində elmi-tədqiqat işlərinin əlaqələndirilməsi, elmi kadrların hazırlanması kimi məsələlər mühüm yer tuturdu. 1932-ci ilin sonlarında ölkədə artıq 30 elmi müəssisə və 10-dan çox ali məktəb fəaliyyət göstərirdi. Respublikada 800 elmi işçi, o cümlədən 87 professor və 138 dosent var idi”.
Azərbaycanda elmə sistemli yanaşmanın əsasının məhz Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti tərəfindən qoyulduğunu söyləyən professor Şaiq İbrahimov vurğulayıb ki, 1932-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Zaqafqaziya filialının Azərbaycan şöbəsi, 1935-ci ildə həmin şöbə əsasında SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialı formalaşdırılmışdır. Nəhayət, 1945-ci il martın 27-də Azərbaycan Elmlər Akademiyası təsis olunmuş, mart ayının 31-də onun strukturu formalaşdırılmışdır. 1945-ci il martın 31-də Akademiyanın həqiqi üzvlərinin ilk ümumi iclasında Mirəsədulla Mirqasımov EA-nın prezidenti seçilmişdi.
Direktor müavini bildirib ki, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası yaradıldığı zaman onun 4 bölməsi, 16 elmi tədqiqat institutu, elmi tədqiqat şöbəsi, 3 muzeyi, mərkəzi elmi kitabxanası, Naxçıvanda, Gəncədə, Xankəndidə və Qubada elmi bazaları olmuşdur.
Professor Şaiq İbrahimov vurğulanıb ki, Azərbaycan EA-nın inkişafının ən əlamətdar mərhələ Ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəyə rəhbərliyinin Birinci dövrünə təsadüf edir. 1983-1993-cü illərdə tənəzzül dövrünü yaşayan Azərbaycan EA Ümummilli Liderin ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə gəlməsi ilə özünün yüksələn inkişaf yoluna qədəm qoymuşdur. 2001-ci ildə Ulu Öndərin xüsusi Sərəncamı ilə Azərbaycan Elmlər Akademiyasına “Milli” statusunun verilməsi, 2016-cı ildə “Elm haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunu”nun qəbul olunması, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 27 mart - Elm Gününün təsis edilməsi, o cümlədən elm sahəsində aparılan islahatlar elmə və elm adamlarına göstərilən diqqətin təzahürüdür.
O, hazırda AMEA-nın tərkibində elmin müxtəlif sahələri üzrə 6 elmi bölmənin, o cümlədən Naxçıvan Bölməsi və Gəncə Bölməsinin, Şəki Regional Elmi Mərkəzi və Lənkəran Regional Elmi Mərkəzinin fəaliyyət göstərdiyini diqqətə çatdırıb. Bildirib ki, bundan başqa, “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, Mərkəzi Elmi Kitabxana, “Elm” Nəşriyyatı, Respublika Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurası, Azad Həmkarlar İttifaqı, Veteranlar Şurası, Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası kimi qurumlar da AMEA-nın tabeliyindədir.
Direktor müavini qeyd edib ki, AMEA onun tabeliyində olmayan qurumların da işininin nizamlanmasında əlaqələndirmə və məsləhətləşdirmə yolu ilə yaxından işdirak edir. AMEA-nın illik ümumi iclasından öncə müvafiq bölmələrin rəhbərləri
Azərbaycanda elmin müxtəlif sahələrinin vəziyyəti və inkişafı haqqında məruzələr edir, həmin məruzələrin əsasında qiymətləndirmələr aparılır və tövsiyyələr verilir.
“Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzinin fəaliyyət istiqamətləri və əsas nailiyyətləri barədə məlumat verən məruzəçi bildirib ki, ölkə Prezidenti İlham Əliyevin 12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Ensiklopediyası AMEA-nın nəzdinə daxil edilmiş və onun bazasında 5 may 2004-cü il tarixli digər sərəncama əsasən “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi yaradılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” 2025-ci il 18 mart tarixli Sərəncamını xatırladan professor Şaiq İbrahimov bu mühüm dövlət sənədinin Azərbaycan elminə, Akademiyaya, aliminə verilən ən yüksək qiymətin ifadəsi olduğunu vurğulayıb. Qeyd edib ki, dövlət başçısının Sərəncamı görkəmli alimlərimizin xidmətlərinə göstərilən yüksək qiymət, Akademiyanın bu gününə və gələcək inkişafına olan ali dəyərin ifadəsidir. O, AMEA-nın 80 illik yubileyinin yüksək səviyyədə qeyd edilməsini təmin etmək məqsədilə Komissiyanın yaradıldığını və Tədbirlər planının təsdiqləndiyini söyləyib.
Çıxışının sonunda professor Şaiq İbrahimov tədbir iştirakçılarını AMEA-nın 80 illik yubileyi və Elm Günü münasibətilə təbrik edib, onlara xoş arzularını çatdırıb.
19:21 01.04.2025
Oxunuş sayı: 6913
