Ukrayna zəifləyərsə Rusiya yeni hücum üçün fürsət əldə edəcək
ABŞ-nin Prezidenti Donald Trampın Rusiya və Ukraynaya yanaşması—Moskvanın maraqlarına güzəştə getmək, Kiyevi təzyiq altında saxlamaq-yeni kimi görünə bilər. Lakin əslində, onun diplomatik üslubu yenilik sayılır. Heç bir ABŞ prezidenti açıq şəkildə Rusiyanın tərəfində duraraq, Avropadakı tərəfdaşını belə açıq şəkildə tənqid etməmişdi.
Crossmedia.az xəbər verir ki, bu barədə xarici KİV yazıb.
Qeyd olunub ki, ABŞ-nin bu bölgəyə ümumi yanaşması yeni deyil: “Son otuz ildə altı fərqli administrasiya Moskva ilə münasibətləri normallaşdırmağa və yaxşılaşdırmağa çalışıb. Bu siyasət "Rusiya birinci" yanaşması, ardıcıl uğursuz nəticələrə gətirib çıxarıb. Vaşinqton daim Kremlin təcavüzkar siyasətini dolayısı ilə mükafatlandırıb və Moskva ilə münasibətləri yenidən qurmağa çalışıb, lakin bu, uzunmüddətli sabitliyə gətirməyib. Bugünkü vəziyyətdə Rusiya prezidenti Vladimir Putin üçün səmimi danışıqlar aparmaq və ya gərginliyi azaltmaq üçün stimul yoxdur. Çünki Vaşinqton ona güzəştə getməyə hazır olduğunu dəfələrlə sübut edib. Hətta bundan əvvəlki hakimiyyət-Cozef Bayden administrasiyası Ukraynaya hərbi və siyasi dəstək verən ən fəal dönəmlərdə belə, Vaşinqton "gərginliyin idarə edilməsi" siyasətini yeridərək Moskvanı qıcıqlandırmamaq üçün bəzi yardımları gecikdirib və ya məhdudlaşdırıb”.
“Bildirək ki, Trampın ikinci prezidentliyi dövründə atılan ilkin addımlar bu siyasətdən uzaqlaşmaq əvəzinə, "Rusiya birinci" yanaşmasının daha da gücləndiyini göstərir. Vaşinqton Rusiya ilə münasibətləri yenidən qurmağa ümid edir və bununla beynəlxalq sabitliyi təmin etmək istəyir. Lakin bu yanaşma keçmiş administrasiyalar üçün uğur gətirməyib və indi də işləməyəcək. Qeyd edək ki, Soyuq müharibədən sonra ABŞ-nin Şərqi Avropada təhlükəsizliyi təmin etmə və demokratik islahatları təşviq etmə cəhdləri Moskvanın imperiya ambisiyaları ilə toqquşurdu. Rusiya gücünü bərpa etdikcə qonşularına təzyiqləri artırdı. 2004-cü ildə Kremlin dəstəklədiyi namizəd Viktor Yanukoviçin seçki saxtakarlığı nəticəsində Ukraynada "Narıncı inqilab" baş verdi və Qərbyönlü Viktor Yuşşenko hakimiyyətə gəldi. 2008-ci ildə Rusiya Gürcüstana müdaxilə etdi və Abxaziya ilə Cənubi Osetiyanı işğal etdi. 2014-cü ildə isə Krımı ilhaq etdi və Donbasda separatçıları dəstəklədi. Barak Obama administrasiyasının 2009-cu ildə Rusiya ilə münasibətləri "yenidən qurmaq" cəhdi Kremlin aqressivliyini dayandırmadı. Əksinə, Putin Qərbin güzəştlərini zəiflik kimi qəbul etdi. Hətta Krımın ilhaqından sonra Vaşinqton Moskvaya qarşı ciddi sanksiyalar tətbiq etmədi və Ukraynaya hərbi yardım göstərmədi”, - məqalədə bildirilib.
Həmçinin vurğulanıb ki, Tramp ilk prezidentliyi dövründə Rusiyaya qarşı bəzi sanksiyalar tətbiq etsə də, Putinlə dostluq mesajları göndərdi: “ 2025-ci ildə onun yenidən prezident seçilməsindən sonra isə Vaşinqton Ukraynanı kompromisə məcbur etmək siyasətini gücləndirdi. Tramp administrasiyası Rusiya ilə danışıqlar aparır, lakin Moskva heç bir konkret güzəştə getmir. Eyni zamanda, Trampın xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff Putin haqda "pis adam deyil" ifadəsini işlədib və Rusiyanın işğal etdiyi ərazilərdə keçirilən saxta referendumları müdafiə edib. Vaşinqton, həmçinin, Qara dənizdə döyüşlərin müvəqqəti dayandırılması müqabilində Rusiyanın kənd təsərrüfatı ixracına tətbiq olunan sanksiyaları yumşaltmağa razılaşıb. Lakin bəzi Amerika rəsmiləri zəif Ukraynanın ABŞ-nin maraqlarına zidd olduğunu anlayır. Ukraynanın məğlubiyyəti Avropada sabitliyi poza bilər və NATO-nun şərq cinahında Rusiyanın yeni təcavüzünə yol aça bilər. Tramp administrasiyası başa düşməlidir ki, Ukraynanı zəif vəziyyətə salmaq yalnız Rusiyaya yeni hücum üçün fürsət verəcək. Bu, 2014 və 2015-ci illərdə imzalanan Minsk razılaşmalarının nəticələrinə bənzəyəcək: Rusiya müvəqqəti atəşkəsdən istifadə edərək öz qüvvələrini yenidən təşkil edib, sonra isə hücumlarını davam etdirib. Vaşinqton Ukraynaya uzunmüddətli təhlükəsizlik zəmanətləri verməlidir. Həmçinin, Kiyev ilə iqtisadi və ticarət əməkdaşlığını genişləndirərək Ukraynanın nadir yeraltı sərvətlərindən istifadə etmək imkanlarını dəyərləndirməlidir. Bununla ABŞ həm öz sənayesini gücləndirəcək, həm də Ukraynanın iqtisadi müstəqilliyini təmin edəcək. Eyni zamanda, Avropa təhlükəsizlik sahəsində daha çox məsuliyyət götürməli və NATO-nun müdafiə qabiliyyətini artırmalıdır. Rusiya ilə normal münasibətlər yalnız Kremlin təcavüzkar siyasətindən əl çəkməsindən sonra mümkün ola bilər. Bu günə qədər Tramp administrasiyası əsas təzyiqi Ukraynaya göstərib və ona maliyyə və hərbi yardımını dayandırıb. Lakin bu yanaşma məhsuldar deyil. Moskva yalnız güc qarşısında güzəştə getməyə hazırdır. ABŞ uzun illər Moskva və Kiyev arasında qısamüddətli mənfəətləri əsas götürüb, lakin bu, uzunmüddətli sabitliyi təmin etməyib. "Rusiya birinci" siyasəti Kremlin daha da cəsarətlənməsinə və Qərbin zəifləməsinə gətirib çıxarıb. ABŞ administrasiyası Moskvaya qarşı sanksiyaları gücləndirməli, Ukraynaya hərbi yardımı artırmalı və Putinin nüvə təhdidlərinə boyun əyməməlidir. Vaşinqtonun məqsədi Ukraynanın danışıqlara güclü mövqedən getməsini, Rusiyanın zəif vəziyyətə düşməsini və ABŞ-ın hər iki tərəfə təsir imkanlarını saxlamasını təmin etmək olmalıdır. Əks halda, "Rusiya birinci" siyasəti ABŞ-ın qlobal nüfuzunu sarsıdacaq və gələcəkdə daha böyük təhlükələr yaradacaq”.
Xumar Emilqızı
20:12 31.03.2025
Oxunuş sayı: 1451
