Sosium

XII Qlobal Bakı Forumu və ya dünyanın gələcəyinə yeniş baxış

13-15 mart 2025-ci il tarixlərində Bakıda, “Gülüstan” sarayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi və Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi” mövzusunda XII Qlobal Bakı Forumu keçirilib. Forumda dünyanın müxtəlif regionlarından 400-ə yaxın nüfuzlu siyasi xadim, o cümlədən 50 fəaliyyətdə olan və sabiq prezident, baş nazir, həmçinin BMT strukturlarının rəhbərləri, alimlər və ekspertlər iştirak edirdilər.

Qlobal Bakı Forumu qlobal gündəlikdəki mühüm məsələlərin həllində aparıcı beynəlxalq platformalardan birinə çevrilib. Mərkəzin təşkil etdiyi tədbirdə bir neçə ölkənin, eləcə də nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri iştirak edib. Forumda qlobal dünya nizamını təhdid edən mühüm problemlər, o cümlədən dünyada təhlükəsizliyin və sülhün təmin olunması üçün perspektivlər, enerji təhlükəsizliyinə yaranan təhdidlərin həlli yolları, həssas bölgələrdə sülh, əməkdaşlıq və inteqrasiya, qloballaşan dünyada artan ədalətsizliklər, yoxsulluğun qarşısının alınması üçün qida və kənd təsərrüfatı sektorunun transformasiyası kimi mühüm mövzularda səmərəli müzakirələr aparılmışdır.

Beynəlxalq aləm və dünya üçün bu cür qlobal forumların önəmi yüksəkdir. Çünki burada dünya üzrə çox yüksək nüfuza və sözə sahib olan mötəbər şəxslərin iştirakı, o cümlədən qeyri-hökumət təşkilatları iştirak edirlər. Tədbirin önəmini artırmaq və beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb etmək üçün Forumda müzakirə olunan mövzuların daha çox qlobal səviyyədə aktual olan problemlərlə əlaqədar olması da vacib məqamdır. 2013-cü ildən etibarən hər il ənənəvi şəkildə Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi tərəfindən Forum keçirilir. Lakin forum 2020-ci ildə Covid-19 səbəbi ilə təxirə salınmışdır.

XII Qlobal Bakı Forumunda ölkə başçısı cənab İlham Əliyev iştirak edib. Cənab Prezident İlham Əliyev bir çox məsələlərə toxunmuş və qlobal gündəliyin aktual məsələlərindən olan bərpaolunan enerji ilə bağlı da çıxış etmişdir. Çıxış zamanı Prezident İlham Əliyev söyləmişdir: “Biz faydalı qazıntılarla zənginik, gündəliyimizdə bərpaolunan enerjiyə diqqət yetirilir. Bu gün artıq qərara alınıb ki, gələn illərdə Azərbaycanın bərpaolunan enerji imkanları faydalı qazıntıdan olan enerji istehsalına demək olar ki, bərabər olacaq. Bu gün Azərbaycanda yaradılmış enerji istehsalı 8 giqavatdır. 2030-cu ilə qədər bizim bərpaolunan enerjidən, əsasən günəş və küləkdən, o cümlədən Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərdəki hidroresurslardan əlavə 6,5 giqavatlıq enerji güclərimiz olacaq. Beləliklə, biz bu günə olan potensialımızı demək olar ki, iki dəfə artıracağıq. Nəticə olaraq nəinki neft və qaz, o cümlədən yaşıl enerji də ixrac ediləcək. Bütün bunlar imzalanmış müqavilələr və anlaşma memorandumlarına əsaslanır.

İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə “yaşıl enerji” zonasının yaradılması ilə bağlı qarşıya mühüm vəzifələr qoyulmuşdur. Bu məsələ ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2 fevral 2021-ci il tarixli “Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər” adlı Sərəncam imzalamışdır. Yer səthinə düşən günəş radiasiyasının miqdarına görə Naxçıvan Muxtar Respublikasından sonra Qarabağın cənub düzənlik hissəsi – Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan rayonları ikinci yerdə dayanır. Həmin ərazilərin günəş enerjisi potensialı 3000-4000 meqavatdır. Qarabağda külək enerjisi də istehsal etmək mümkün olacaq. Qarabağın dağlıq ərazilərində külək enerjisinin potensialı 300-500 meqavat kimi qiymətləndirilir.

Daha sonra forumda çıxış edən ölkəmizin başçısı Ermənistan-Azərbaycan məsələsinə də toxunmuşdur. Xalqımız işğal illərini, Ermənistanın təcavüzü nəticəsində vətəndaşlarımızın çəkdiyi əzab-əziyyətləri yaddan çıxarmayacaq. Xüsusilə, 613 insanın, onlardan 60-dan çox uşağın və 100-dən artıq qadının ermənilər tərəfindən qətlə yetirildiyi Xocalı soyqırımını yaddan çıxarmamalıyıq.

13-15 mart tarixləri aralığında davam edən forumda bir neçə panellər üzrə mövzular müzakirə edilib. Həmin mövzular bunlardır: “Geosiyasi dəyişmələr: Məsuliyyətli tərəfdaşlıq rəqabətə qarşı”, “Çoxqütblü dünya üçün multilateralizmə yenidən baxılması”, “Gələcək üçün BMT paktı: Yeni qlobal konsensusun yaradılması”, “Sülhə gedən yol”, “Yeni dünya nizamında orta güclər”, “Sülh – münaqişə sonrası yenidənqurma və regional sabitliyin yenidən bərpası”, “COP29: Belem üçün sıçrayış – Transformasiyanın sürətləndirilməsi”, “Avropanın gələcəyi”, “Yeni dünya üçün yeni texnologiyalar”, “Gender-Təhlükəsizlik-İqlim bağlantısı”, “Qlobal səhiyyə böhranı: Hazırlıq və bərabərlikdə yeni cəbhələr” və “Gənclər danışsın, biz dinləyək” bu istiqamətlərdə vacib mövzular əhatə olunub.

Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərəzi qlobal problemlərin həlli yollarını araşdıran və bu barədə dünya ictimaiyyətini məlumatlandıran mühüm beynəlxalq platformadır. Mərkəzin təşkil etdiyi tədbirlərə ildən-ilə maraq artmaqdadır.