“Donald Tramp Ukrayna və NATO məsələsində təkbaşına qərar verə bilməz”

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski və ABŞ-nin seçilmiş Prezidenti Donald Trampın inauqurasiyadan sonra keçiriləcək görüşü üçün hazırlıqlar artıq başlayıb. Zelenski bildirib ki, görüş zamanı əsas müzakirə mövzuları Ukrayna üçün müharibəni ədalətli şərtlərlə bitirmək və təhlükəsizlik təminatlarını gücləndirmək olacaq. Bu çərçivədə Ukraynanın Avropa İttifaqı və NATO-ya üzvlük planları da prioritet məsələlərdən biridir.

Politoloq Natiq Miri ABŞ-nin yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın Ukrayna müharibəsi ilə bağlı siyasətini şərh edib. O, Crossmedia.az saytına açıqlamasında bildirib ki, Trampın sülh danışıqlarına dair ritorikası real vəziyyəti tam əks etdirmir və onun bu məsələdə təkbaşına qərar verməsi mümkün deyil.
“Donald Tramp hər nə qədər bu məsələyə son qoymaq və müəyyən mənada Rusiyaya güzəştlər etmək görüntüsü yaratmış olsa da, əslində vəziyyət tamamilə fərqlidir. Çünki Donald Tramp bu məsələdə təkbaşına hərəkət etmir. Onun komandasında yer alan müşavirlər, təhlükəsizlik ekspertləri, eləcə də güc strukturları və xüsusi xidmət orqanları bütün sahələr üzrə konkret hesabatlar təqdim edəcəklər. Bütün bu təhlillər aparıldıqdan sonra yalnız Donald Tramp hərəkətə keçəcək və konkret qərarlar verəcək”. – deyə politoloq vurğulayıb.

Natiq Miri qeyd edib ki, Ukrayna-Rusiya münaqişəsi sadəcə iki dövlət arasında gedən müharibə deyil, Qərblə Rusiya arasında dərin geosiyasi qarşıdurmadır. Bu baxımdan, ABŞ-ın Ukraynanı tək buraxması və ya NATO-dan çıxması real gözlənti deyil.
“Bəzi insanlar düşünə bilər ki, Donald Tramp əvvəllər dediyi kimi prezident seçiləcəyi təqdirdə ABŞ-ı NATO-dan çıxaracaq. Lakin bu, real deyil və belə bir gözlənti yoxdur. Çünki bu, həm ABŞ-ın qlobal hegemonluq iddiasına, həm də Avroatlantik məkanın təhlükəsizliyinə zidd olardı. Buna görə də Donald Tramp təkcə ABŞ-ın deyil, eyni zamanda onun müttəfiqi olan bütün güc mərkəzlərinin maraqlarını nəzərə almaq məcburiyyətindədir” – politoloq bildirib.

Politoloqun sözlərinə görə, Ukrayna sülh danışıqlarına mümkün qədər güclü mövqedə getmək istəyir və buna görə də Rusiya ərazisində müəyyən hərbi əməliyyatlar həyata keçirir.
“Ədalətli müharibə şərtləri dedikdə, Ukrayna müharibə dayandırıldığı təqdirdə mövqelərinin daha güclü olmasını istəyir. Buna görə də Ukrayna ordusu Rusiya ərazisinə, xüsusilə Kursk vilayətinə hərbi müdaxilə edib və müəyyən əraziləri nəzarətə götürüb. Hazırda həmin əraziləri hələ də öz nəzarətində saxlayır. Bunun əsas səbəbi odur ki, sülh danışıqlarında Ukrayna bu əraziləri Rusiyanın işğal etdiyi bəzi Ukrayna torpaqları ilə dəyişdirmək imkanına sahib olsun” – deyə Natiq Miri vurğulayıb.

Bundan əlavə, politoloq bildirib ki, Ukrayna ordusu son vaxtlar Rusiya ərazisində strateji hədəflərə – hərbi, sənaye və enerji obyektlərinə dron və raket hücumları təşkil edir. Bu, Rusiya üçün ciddi iqtisadi və hərbi ziyanla nəticələnir.
“Bu hücumlar Rusiyaya ciddi ziyan vurur və bu zərərin miqyasının daha da artırılması nəzərdə tutulur ki, Rusiya sülh danışıqlarına daha zəif mövqedən otursun və Ukraynanın təhlükəsizlik maraqlarını nəzərə almağa məcbur olsun” – deyə o qeyd edib.
Politoloq bildirib ki, Ukrayna artıq xarici yardımın yetərli olmadığını anlayıb və buna görə də öz hərbi sənayesini gücləndirmək üçün müttəfiq dövlətlərlə əməkdaşlıq edir.

“Ukrayna bu müharibə müddətində anladı ki, xarici dövlətlərə və onların silah tədarükünə tamamilə güvənmək səhv siyasətdir. Buna görə də öz müdafiəsini təmin etmək üçün güclü ordusu və inkişaf etmiş müdafiə sənayesi kompleksinə malik olmalıdır. Hazırda bu istiqamətdə ciddi işlər aparılır. Ukrayna güclü müdafiə sənayesi kompleksinin qurulması üçün müttəfiq dövlətlərlə əməkdaşlıq edir və bu prosesin davam etməsində maraqlıdır” – deyə o bildirib.
Politoloq hesab edir ki, Ukrayna müharibədən sonra öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün NATO ölkələrinin sülhməramlı kontingentlərinin Ukrayna ərazisində yerləşdirilməsində maraqlıdır.

“Bundan əlavə, Ukrayna təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ona yardım edən müttəfiq dövlətlərin hərbi kontingentlərinin sülhməramlı missiya çərçivəsində Ukrayna ərazisində yerləşdirilməsini istəyir. Belə bir qüvvənin Ukrayna ərazisində, xüsusilə cəbhə xəttində yerləşdirilməsi, gələcəkdə Rusiyanın güclənərək Ukraynaya yenidən hərbi müdaxilə etməsinin qarşısını alacaq. Çünki bu qüvvələr bilavasitə NATO üzvü olan ölkələrin hərbi kontingentləri olacaq”, – deyə politoloq vurğulayıb.

Natiq Miri sonda qeyd edib ki, Ukrayna üçün əsas prioritet Avropa Birliyi və NATO-ya inteqrasiya prosesinin davam etdirilməsidir və Zelenski administrasiyası bu istiqamətdə qətiyyətli mövqe tutur.

Nihat Tahirov