Ermənistan “iki od arasında”: Paşinyan üçün “işıq gələn tərəf hansıdır?”

Ermənistanın Avropa İttifaqına (Aİ) üzvlük məsələsi ölkə gündəmində ciddi müzakirə mövzularından birinə çevrilib. Siyasi və ictimai çevrələrdə bu məsələ ilə bağlı müxtəlif yanaşmalar mövcuddur. Bununla belə, üzvlük qərarının xalqın iradəsinə əsaslanaraq, ümumxalq referendumu vasitəsilə həll edilməsi təklif edilir.
Bu barədə danışan Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Avropa İttifaqına (Aİ) üzvlüyü məsələsi ümumxalq referendumunun keçirilməsi yolu ilə həll edilməlidir.
Kreml gecikmədən məsələyə münasibət bildirib. Belə ki, Rusiya Prezidentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Dmitri Peskov bildirib ki, Ermənistanın eyni anda həm Aİ-də, həm də Avrasiya İqtisadi İttifaqında təmsil olunması mümkü deyil. Bu, əslində rəsmi İrəvana xəbərdarlıqdırmı?
Görünən odur ki, Ermənistan “iki od arasında qalıb”. Ermənistanın gələcəyi və mümkün seçimi barədə Crossmedia.az-a danışan siyasi şərhçi, professor Sabir Məmmədlinin fikrincə, Aİ-nin əsas məqsədlərindən biri, Cənubi Qafqaz regionunda nüfuzunu artırmaq və hərbi sahədə Gürcüstan və Ermənistandan da öz nəzarətinə almaq idi. Aİ bütün post-Sovet məkanına nüfuz etməyə çalışır. Bilirik ki, 1992-ci ildən başlayaraq Aİ bu ölkələrlə əməkdaşlıq təklifləri təqdim etmişdi. Məsələn, 2009-cu ildən əvvəl TRASEKA proqram çərçivəsində əməkdaşlıq qurmuşdu, sonra 2009-cu ildən sonra Şərq Tərəfdaşlığı adlı bir proqram tətbiq edilmiş və 6 ölkə bu proqramda yer almışdı. Onlar Belarus, Ukrayna, Moldova, Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan da daxil idi”. 

Politoloq bildirib ki, Aİ-nin konkret qaydaları var: “Belə ki, ittifaq yalnız dövlətlərarası təşkilat deyil, müəyyən mənada vahid dövlət qurumuna bənzəyən təşkilatdır. Üzv olan ölkələr müəyyən mənada ayrı-ayrı sahələrdə səlahiyyətlərini Aİ-nin üst qurumlarına tapşırır. Bu mənada Avropa Şurasının üzvü olan ölkələr həm xarici siyasət, həm də müxtəlif məsələlərdə əməkdaşlığı gücləndirirlər. Yalnız maliyyə və müdafiə məsələlərində müstəqilliklərini saxlayırlar. Aİ post-Sovet ölkələrini öz sıralarında görmək istəyir və bu istiqamətdə fəaliyyətləri artacaq. Gürcüstan ilə bağlı münasibətlərdə son seçkilərlə əlaqədardə problemlər yaranıb. Gürcüstanda müxalif qüvvələr seçkilərin şəffaf keçirilmədiyini və saxtakarlıq olduğunu iddia edirlər. Bu iddiaların müəyyən əsası var. Çünki onlar avtomatlaşdırılmış seçki sistemində şəffaflıq və ədalət çatışmazlığı müşahidə olunub. Eyni zamanda, Aİ Ermənistanla də sıx əməkdaşlıq etməkdə maraqlıdır. 
Məqsəd Cənubi Qafqazda təsirini artırmaq və Rusiyanı regiondan sıxışdırmaqdır. Bu çərçivədə Ermənistanın müxtəlif sahələrdə inkişafını dəstəkləyir və maliyyə yardımları ayırır. Bununla bağlı Paşinyan hökumətinin xarici siyasətində, xüsusilə Türkiyəyə və Azərbaycana qarşı iddialar mövcuddur. Aİ Paşinyan hakimiyyətini dəstəkləyir. Çünki bu, ittifaqın maraqlarına cavab verir. Məsələ burasındadır ki, Paşinyan Soros Fondunun dəstəyi ilə hakimiyyətə gəlib. Aİ Ermənistan vasitəsilə həm də Gürcüstan üzərindən bu regiona nüfuz etməyə çalışır”.

Analitikin fikrincə, Aİ Azərbəyanla əlaqələri gücləndirmək istəyir: “Azərbaycan, təşkilata daxil olan ölkələrdən qaz və digər enerji ehtiyatlarını təchiz edir və gəlir əldə edir. Azərbaycanla Aİ arasında qarşılıqlı maraqlar mövcuddur. Bu əməkdaşlıq, qarşı tərəflərin maraqlarına uyğun şəkildə genişlənə bilər. Paşinyanın təşəbbüs qrupunun imza toplama kampaniyası Aİ-yə üzv olmaq üçün başlanıb. Paşinyan Ermənistanın ittifaqa üzv olması üçün cəmiyyəti dəstəkləməyə çalışır. Bu prosesdə Rusiya, Ermənistanın Aİ-yə üzv olmasını istəməyəcək və cəzalandırma tədbirləri görə bilər. Lakin Rusiya Ermənistanla iqtisadi əlaqələrini gücləndirməkdə maraqlıdır. Çünki Ermənistan vasitəsilə Rusiya öz sənaye məhsullarını təchiz edir. Nəticə olaraq, Aİ və Rusiya arasında Ermənistan üzərində təsir mübarizəsi gedir. Hər iki tərəf Ermənistanın gələcək siyasi qərarlarını dəstəkləmək və ya qarşısını almaq üçün müxtəlif addımlar atmağa davam edəcək”.

Fidan Hacızadə