Şimali Kiprdə gərginlik: Fransa ilə Türkiyəni qarşıdurma gözləyirmi? - AÇIQLAMA
Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyəti Fransaya hava sərhədini pozacağı təqdirdə ciddi tədbirlər görüləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Həmçinin Yunan Kipri Fransa hərbi hava qüvvələrinə adanın şimal hissəsində “uçuş izni” verib. Bəs bu addım Şərqi Aralıq dənizi bölgəsindəki siyasi və hərbi gərginliyi artırarmı? Türkiyə və Fransa arasında ciddi problemlərə səbəb ola bilərmi?
Məsələ ilə bağlı politoloq Əli Mustafa Crossmedia.az saytına açıqlamasında bildirib ki, son vaxtlar dünyada bir çox gərginliyin yarandığını müşahidə edirik:
"Hətta bəzən NATO-ya üzv olan dövlətlər arasında da anlaşılmazlıqlar meydana çıxır, amma düşünmürəm ki, bu anlaşılmazlıqlar hərbi qarşıdurmaya qədər gedib çıxsın, yəni konkret olaraq Fransa və Türkiyə arasında belə bir ehtimal hələlik mümkün deyil. Bununla yanaşı Şərqi Aralıq dənizi bölgəsi demək olar ki, hələ də bir sıra çalxalanmalarla müşahidə olunur, ümumiyyətlə, Şərqi Aralıq dənizində böyük neft-qaz ehtiyatlarının olması ilə bağlı bir neçə polemikalar da var. Hətta bir çox dünya güclərinin bu sərvətlərdən istifadə etmək üçün sanki bir mücadilə içində olduğu da deyilir. Xüsusilə Güney Kıbrısla, Kuzey Kıbrıs arasında hələ razılaşmamış məsələlər də bəzən burada müəyyən rol alır. Amma Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti əksər dövlətlər tərəfindən tanınmasa da, Türkiyə tərəfindən tanınıb və beynəlxalq hüququn subyekti kimi, yəni bir dövlət olaraq mövcuddur və Güney Kıbrısla da sərhədləri var. Ona görə də Yunan Kiprinin hansı qərar qəbul edib-etməməsindən asılı olmayaraq Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin sərhədlərini hansısa dövlətlərin pozmaq hüququ yoxdur. Əlbəttə heç kimə sirr deyilki, bu Cümhuriyyətin arxasında Türkiyə Cümhuriyyətinin dəstəyi var, Türkiyə dövlətinin hərbi və siyasi himayəsi altındadır. Bu baxımdan düşünmürəm ki, Fransa Hərbi Hava Qüvvələri Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyəti sərhədlərini pozsun, o, mümkündür ki, Yunan Kipri üzərində hansısa uçuşlar həyata keçirtsin, zatən Yunan Kiprinin belə bir icazəsinin olduğu qeyd olunur. O, əgər Yunan Kiprinin ərazisində hansısa uçuşlar edəcəksə, bu Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyəti üçün problem deyil, amma onun sərhədlərini keçərsə, beynəlxalq hüquqi məsuliyyət yaradar və belə olduğu halda həm Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyəti, həm də Türkiyə öz etirazını bildirər".
Həmçinin Ə. Mustafa qeyd edib ki, digər tərəfdən bu gün Fransanın kifayət qədər problemləri var:
"Xüsusilə, Afrika qitəsindən kənarlaşdırılması, davamlı olaraq onun bir çox dövlətlər tərəfindən qovulması prosesi gedir, yəni Fransa getdikcə öz beynəlxalq nüfuzunu itirir. Eyni zamanda Fransanın nüfuz dairəsində olan dövlətlərin də sayının azaldığını müşahidə edirik, belə bir şəraitdə Fransaya əlavə bir problem yaratmaq, Türkiyə ilə üz-üzə gəlmək sərf etməz. Düzdür, Suriyanın, Livanın vaxtilə Fransanın nüfuz dairəsində olması faktı da var, amma artıq Fransa bu bölgədə də öz təsirini itirir. Baş verən bu proseslərin isə Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətilə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Yeni dünya düzəni çərçivəsində baş verən dəyişikliklərin fonunda Fransa bölgədə təsir imkanlarını itirir və oradan uzaqlaşır, ona görə də, düşünürəm ki, Fransa Türkiyə ilə qarşı-qarşıya gəlmək istəməz, lakin təbii ki, Kuzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin sərhədlərini, onun hava məkanını pozarsa, o halda istisna deyil ki, Fransa və yaxud digər dövlət olmasından asılı olmayaraq Türkiyə qətiyyətlə Şimali Kipri müdafiə edəcək, yəqin ki, Fransa tərəfi də bunu yaxşı anlayır".
Gülşad İbrahimova
14:51 02.01.2025
Oxunuş sayı: 9606
