İqtisadiyyat
Ekoturizmin əhəmiyyəti: Təbiət və mədəniyyət birliyində dayanıqlı gələcək
Ekoturizm, təbiətin və mədəni irsin qorunması ilə yanaşı, turizm fəaliyyətlərinin davamlı şəkildə təşkili məqsədini daşıyan xüsusi bir turizm növüdür. Bu yanaşma ətraf mühitə zərər vermədən, təbii sərvətlərin və yerli mədəniyyətlərin qorunmasını təşviq edərək turizmin dayanıqlığını təmin etməyə çalışır. Son illərdə ekoloji problemlərin artması və təbiətə qarşı məsuliyyətli yanaşma tələbi ekoturizmi qlobal səviyyədə ön plana çıxarıb.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a danışan Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyasının sədri Samir Dübəndi bildirib ki, ekoturizm ölkəmiz üçün yeni bir sahədir və bu anlayış bəzən səhv başa düşülür:
“Ekoturizm ölkəmiz və ümumilikdə beynəlxalq turizm sənayesi üçün nisbətən yeni bir istiqamətdir. Ancaq bəzi hallarda ekoturizm anlayışı yanlış qəbul edilir. Məsələn, düşünürlər ki, təbiətə irihəcmli, dizellə işləyən nəqliyyat vasitələri ilə səyahət etmək və ya təbiət ərazilərində beton konstruksiyalar qurmaq ekoturizmə uyğundur. Halbuki, bu yanaşmalar ekoturizmin əsas prinsiplərinə ziddir. Ekoturizm biomüxtəlifliyin qorunması, ətraf mühitin mühafizəsi və yerli icmaların rifahına töhfə vermək prinsiplərinə əsaslanır.”
S.Dübəndi qeyd edib ki, hazırda ölkəmizdə 10 Milli Park fəaliyyət göstərir və bu ərazilər ölkənin ümumi sahəsinin 4,9%-ni təşkil edir.
“Azərbaycanda Milli Parkların əsas funksiyası biomüxtəlifliyin qorunması və ekoturizmin inkişafıdır. Lakin bu parklarda xidmətlərin məhdud olması turizmin potensialını tam istifadə etməyə imkan vermir. Düşünürəm ki, bu sahədə strateji yol xəritəsinin hazırlanması vacibdir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda da yaxın gələcəkdə Milli Parkların yaradılacağına ümid edirəm.”
Son illərdə aqroturizm, kənd turizmi, kulinariya turları, ekstrimal turizm və yaşıl turizm kimi sahələrdə də müəyyən canlanma müşahidə olunur. Ekspert həmçinin ekoloji standartların tətbiqi sahəsində irəliləyişlərə toxunub.
Texnologiyaların ekoturizmlə inteqrasiyası məsələsinə də toxunan Dübəndi bildirib ki, bu istiqamətdə fikir ayrılıqları mövcuddur:
“Texnologiyalar ekoturizmin inkişafında həm köməkçi, həm də maneə yarada bilər. Məsələn, elektron xəritələr və dağ marşrutları üzrə tətbiqlər səyahət edənlərin təhlükəsizliyini artırır. Lakin digər tərəfdən, ‘digital detox’ anlayışı kimi texnologiyasız istirahət təklifləri də populyarlaşır. Ölkəmizdə Turizm Rekreasiya Zonalarının (TRZ) yaradılması ilə bağlı işlər görülür və bu zonalar turizm fəaliyyətlərinin daha sistemli şəkildə inkişafına imkan yaradacaq.”
Azərbaycanın mədəni irsin qorunmasına xüsusi diqqət göstərdiyini vurğulayan ekspert bildirib ki, bu, ekoturizmin inkişafında mühüm rol oynayır:
“Azərbaycanın mədəni və qeyri-maddi irs nümunələri UNESCO-nun siyahısına daxil edilib. Bu irs nümunələri əsasında etno, arxeoloji, mədəni və tarixi turizm məhsulları yaradılır. Ekoturizm isə həm bu irsin qorunmasını, həm də gələcək nəsillərə ötürülməsini təmin edir və davamlı inkişaf prinsipinə xidmət edir.”
Dübəndi əlavə edib ki, COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizdə ekoloji mədəniyyətin və ekoturizmin inkişafına müsbət təsir göstərəcək:
“COP29 çərçivəsində ölkəmizin ağıllı kənd və şəhər konsepsiyalarının inkişafı, yaşıl enerjiyə keçid və iqlim dəyişikliklərinə qarşı tədbirlərdə iştirak etməsi ekoturizmin gələcək inkişafını dəstəkləyəcək.”
Ekspert sonda Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyasının fəaliyyəti haqqında məlumat verib:
“Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyası (AzETA) 2019-cu ildə yaradılıb. Təşkilatın əsas məqsədi ekoturizm və ekoloji mədəniyyətin inkişafına dəstək olmaqdır. AzETA, bir növ, ‘beyin mərkəzi’ kimi fəaliyyət göstərərək bu sahədə ən səmərəli həllərin tədqiqi və tətbiqi ilə məşğuldur.”
Saida Ramazanova
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a danışan Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyasının sədri Samir Dübəndi bildirib ki, ekoturizm ölkəmiz üçün yeni bir sahədir və bu anlayış bəzən səhv başa düşülür:
“Ekoturizm ölkəmiz və ümumilikdə beynəlxalq turizm sənayesi üçün nisbətən yeni bir istiqamətdir. Ancaq bəzi hallarda ekoturizm anlayışı yanlış qəbul edilir. Məsələn, düşünürlər ki, təbiətə irihəcmli, dizellə işləyən nəqliyyat vasitələri ilə səyahət etmək və ya təbiət ərazilərində beton konstruksiyalar qurmaq ekoturizmə uyğundur. Halbuki, bu yanaşmalar ekoturizmin əsas prinsiplərinə ziddir. Ekoturizm biomüxtəlifliyin qorunması, ətraf mühitin mühafizəsi və yerli icmaların rifahına töhfə vermək prinsiplərinə əsaslanır.”
S.Dübəndi qeyd edib ki, hazırda ölkəmizdə 10 Milli Park fəaliyyət göstərir və bu ərazilər ölkənin ümumi sahəsinin 4,9%-ni təşkil edir.
“Azərbaycanda Milli Parkların əsas funksiyası biomüxtəlifliyin qorunması və ekoturizmin inkişafıdır. Lakin bu parklarda xidmətlərin məhdud olması turizmin potensialını tam istifadə etməyə imkan vermir. Düşünürəm ki, bu sahədə strateji yol xəritəsinin hazırlanması vacibdir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda da yaxın gələcəkdə Milli Parkların yaradılacağına ümid edirəm.”
Son illərdə aqroturizm, kənd turizmi, kulinariya turları, ekstrimal turizm və yaşıl turizm kimi sahələrdə də müəyyən canlanma müşahidə olunur. Ekspert həmçinin ekoloji standartların tətbiqi sahəsində irəliləyişlərə toxunub.
Texnologiyaların ekoturizmlə inteqrasiyası məsələsinə də toxunan Dübəndi bildirib ki, bu istiqamətdə fikir ayrılıqları mövcuddur:
“Texnologiyalar ekoturizmin inkişafında həm köməkçi, həm də maneə yarada bilər. Məsələn, elektron xəritələr və dağ marşrutları üzrə tətbiqlər səyahət edənlərin təhlükəsizliyini artırır. Lakin digər tərəfdən, ‘digital detox’ anlayışı kimi texnologiyasız istirahət təklifləri də populyarlaşır. Ölkəmizdə Turizm Rekreasiya Zonalarının (TRZ) yaradılması ilə bağlı işlər görülür və bu zonalar turizm fəaliyyətlərinin daha sistemli şəkildə inkişafına imkan yaradacaq.”
Azərbaycanın mədəni irsin qorunmasına xüsusi diqqət göstərdiyini vurğulayan ekspert bildirib ki, bu, ekoturizmin inkişafında mühüm rol oynayır:
“Azərbaycanın mədəni və qeyri-maddi irs nümunələri UNESCO-nun siyahısına daxil edilib. Bu irs nümunələri əsasında etno, arxeoloji, mədəni və tarixi turizm məhsulları yaradılır. Ekoturizm isə həm bu irsin qorunmasını, həm də gələcək nəsillərə ötürülməsini təmin edir və davamlı inkişaf prinsipinə xidmət edir.”
Dübəndi əlavə edib ki, COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizdə ekoloji mədəniyyətin və ekoturizmin inkişafına müsbət təsir göstərəcək:
“COP29 çərçivəsində ölkəmizin ağıllı kənd və şəhər konsepsiyalarının inkişafı, yaşıl enerjiyə keçid və iqlim dəyişikliklərinə qarşı tədbirlərdə iştirak etməsi ekoturizmin gələcək inkişafını dəstəkləyəcək.”
Ekspert sonda Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyasının fəaliyyəti haqqında məlumat verib:
“Azərbaycan Ekoturizm Assosiasiyası (AzETA) 2019-cu ildə yaradılıb. Təşkilatın əsas məqsədi ekoturizm və ekoloji mədəniyyətin inkişafına dəstək olmaqdır. AzETA, bir növ, ‘beyin mərkəzi’ kimi fəaliyyət göstərərək bu sahədə ən səmərəli həllərin tədqiqi və tətbiqi ilə məşğuldur.”
Saida Ramazanova
16:20 13.12.2024
Oxunuş sayı: 20955
