Moldova postsovet məkanından uzaqlaşaraq Avropa Birliyinə tam inteqrasiya etməkdə qərarlıdır - Politoloq
Moldovada parlament və hökumətin yenidən formalaşmasından sonra ölkənin xarici siyasət xətti daha sistemli və strateji şəkildə müəyyənləşdirilib. Yeni hökumət Avropaya inteqrasiyanı dövlət siyasətinin əsas prioriteti elan edərək, yaxın illərdə Moldova Respublikasının Avropa İttifaqına tamhüquqlu üzv olmasını qarşısına məqsəd qoyub. Rəsmi Kişinyov bu istiqamətdə hüquqi, iqtisadi və institusional islahatların həyata keçirilməsini sürətləndirmək niyyətindədir.
Hakim “Hərəkət və həmrəylik” partiyası Avropa dəyərlərinə əsaslanan idarəetmə modelinin ölkədə tam tətbiqini təmin etmək, korrupsiya ilə mübarizəni gücləndirmək, şəffaf və hesabatlı dövlət idarəçiliyi formalaşdırmaq kimi vacib hədəfləri prioritet sayır. Parlament üzvlərinin sözlərinə görə, bu məqsədlər yalnız siyasi deyil, həm də ictimai dəstəyə söykənir — çünki Moldovanın əksər vətəndaşları Avropa gələcəyinə səs verib və bu istiqamətdə islahatları dəstəkləyir.
Bununla yanaşı, Moldova diplomatik münasibətlərdə balanslı siyasət yürütmək niyyətindədir. Avropa İttifaqı ilə inteqrasiya əsas istiqamət olsa da, ölkə Yaxın Şərq, Qafqaz və Orta Asiya dövlətləri, eləcə də keçmiş postsovet məkanındakı tərəfdaşlarla əməkdaşlığını davam etdirmək istəyir. Enerji, təhsil, mədəniyyət və iqtisadiyyat sahələrində qarşılıqlı münasibətlərin genişləndirilməsi planlaşdırılır.
Moldova həm coğrafi mövqeyinə, həm də tarixi təcrübəsinə görə Şərqlə Qərb arasında mühüm strateji körpü kimi çıxış edir. Yeni hökumət bu üstünlüyü qoruyaraq, ölkəni regional əməkdaşlıq və beynəlxalq inteqrasiya mərkəzinə çevirməyi qarşısına məqsəd qoyub. Bu isə Moldovanın gələcəkdə həm Avropa məkanında, həm də qlobal miqyasda nüfuzunun daha da artacağına dair gözləntiləri gücləndirir.
Baş verən hadisələrlə bağlı politoloq Elçin Xalidbəyli Crossmedia.az-la öz fikirlərini bölüşüb: "Moldova, Avropa İttifaqına inteqrasiya xətti yürüdən Müstəqil Dövlətlər Birliyinə (MDB) və ümumilikdə postsovet məkanına daxil olan ölkələrdən biridir. İndiyə qədər bu proses postsovet ölkələrinin əsas hədəfi olsa da, Qərb tərəfindən nisbətən nəzarət altında və ehtiyatlı şəkildə idarə olunub. SSRİ-nin dağılmasından dərhal sonra Baltikyanı ölkələr – Estoniya, Latviya və Litva – sürətlə Avropa İttifaqına və NATO-ya inteqrasiya oldular.
Lakin sonrakı mərhələdə baş verənlər Qərbin bu məsələdəki ikili standartlarını bir daha üzə çıxardı. Ukrayna, Gürcüstan və Moldova da Avropa ilə inteqrasiya siyasətini davam etdirməyə çalışsalar da, bu proses onlara fərqli nəticələr gətirdi. Ukraynanın bu yolda qarşılaşdığı reallıq artıq hər kəsə məlumdur: ölkə hələ də nə Avropa İttifaqına, nə də NATO-ya qəbul edilib və məhz Qərbə inteqrasiya istiqamətində addımlar atdığı üçün Rusiyanın genişmiqyaslı hərbi təcavüzünə məruz qalıb. Rusiya Ukraynanı qərbyönümlü siyasətindən çəkindirmək və onu öz təsir dairəsində saxlamaq məqsədilə işğal müharibəsinə başlayıb.
Gürcüstanda isə vəziyyət fərqli şəkildə inkişaf edib. İvanişvili komandasının hakimiyyətə gəlişindən sonra ölkə tədricən Qərbə inteqrasiya siyasətindən uzaqlaşaraq Rusiya ilə daha praqmatik, bəzən isə asılı münasibətlər qurmağa meyllənib.
Beləliklə, postsovet məkanında Qərbə inteqrasiya xəttini ardıcıl şəkildə davam etdirən yeganə nümunə kimi Moldova qalıb. Rusiyayönümlü qüvvələrin seçkilərdə məğlubiyyətindən sonra formalaşan yeni hökumət Avropa İttifaqına üzvlük yolunda ciddi siyasi iradə nümayiş etdirir. Lakin bu proses asan baş vermir. Moldova da digər postsovet ölkələri kimi Rusiya tərəfindən müxtəlif təzyiq mexanizmlərinə məruz qalır. Xüsusilə Dnestryanı (Pridnestroviye) bölgəsindəki separatçı rejim və orada yerləşən Rusiya hərbi kontingenti ölkənin suverenliyinə və sabitliyinə real təhdid yaradır.
Hazırkı mərhələdə Moldova üçün həm daxili, həm də xarici baxımdan mürəkkəb dövrdür. Ölkə Avropaya inteqrasiya yolunu seçsə də, eyni zamanda Rusiya ilə qarşıdurma şəraitində addımlamaq məcburiyyətindədir. Buna baxmayaraq, rəsmi Kişinyovun bəyanatları göstərir ki, Moldova postsovet məkanından tam uzaqlaşaraq Avropa Birliyinə tam inteqrasiya etməkdə qərarlıdır".
Politoloq həmçinin bu istiqamətdə Moldovanın ən böyük dəstəkçisinin Rumıniya olduğunu qeyd edib: "Rumıniyanın siyasi, iqtisadi və enerji sahələrində göstərdiyi yardım Moldovanın həm Avropaya inteqrasiya prosesinin davam etdirilməsi, həm də ümumilikdə dövlət müstəqilliyinin qorunması baxımından mühüm rol oynayır.
Bütün bu amilləri və eyni zamanda Rusiyanın Ukraynada hərbi və siyasi cəhətdən zəifləməkdə olduğunu nəzərə alaraq demək olar ki, Moldova yaxın gələcəkdə Avropaya inteqrasiya prosesini müsbət nəticə ilə yekunlaşdırmaq üçün real şansa malikdir".
Elmir Heydərli
14:14 11.11.2025
Oxunuş sayı: 1259
