“Yurd.Media” bölgələrin inkişafına töhfə verməyi hədəfləyir - MÜSAHİBƏ

Azərbaycanın bölgələrinin sosial-iqtisadi həyatının işıqlandırılması üzrə ixtisaslaşmış “Yurd.Media” xəbər portalı fəaliyyətə başlayıb. Sayt ölkənin hər guşəsindən son xəbərləri çatdırmaqla yanaşı regionlarının inkişafı ilə bağlı reportajlar, araşdırmalar təqdim etməyi hədəfləyir.

Mövzu ilə bağlı “Yurd.Media” saytının təsisçisi və baş redaktoru Murad Əliyev Crossmedia.az-a geniş müsahibə verib. Həmin müsahibəni sizə təqdim edirik:

"Azərbaycanda belə bir layihəyə  tələbat var"

-  Bu gün Azərbaycanda xeyli sayda onlayn xəbər resursu mövcuddur. "Yurd.Media" nə ilə seçiləcək? Saytın əsas məqsədi nədir?

-  Azərbaycanda bu gün saytların sayı kifayət qədər çoxdur. Əvvəlki dövrlərlə müqayisədə peşəkarlıq səviyyəsi isə xeyli yüksəlib. O vaxtlar hər gün yeni bir sayt yaranırdı, yalan başlıqlarla və şişirdilmiş məsələlərlə oxucu cəlb etməyə çalışırdılar. Lakin bu cür tendensiyalar zamanla zəifləyib. Buna da səbəb olan məsələlərdən biri “Media haqqında” yeni qanunun qəbul olunması, həmçinin Medianın İnkişaf Agentliyinin yaradılmasıdır. Bu qurum həm fəaliyyətləri tənzimləyir, həm də medialara müəyyən dərəcədə yardım edir. Saytlara qarşı yeni tələblər qoyuldu, bəzi saytlar fəaliyyətini dayandırdı, digərləri isə daha peşəkar fəaliyyət göstərməyə başladı. Ancaq bir istiqamətdə durğunluq qaldı. Günümüzdə iqtisadiyyat, idman və digər sahələrdə saytların inkişafı nəzərə çarpsa da, bölgələrə dair xəbərlər yenə də əvvəlki illərdəki formatda qalır. Məsələn, qəzalar, hadisələrin işıqlandırılması bölgələrdən verilən xəbərlərdə əsas yeri tutur. Artıq bölgələrdə genişmiqyaslı layihələr həyata keçiririk, yaşıl dünyaya keçid dövrü başlayıb, kənd təsərrüfatının intensiv inkişafı ilə bağlı layihələr reallaşdırırıq. Bütün bunların fonunda yenə əvvəlki qaydada bölgələrdən xəbər axınının təmin olunması ölkənin inkişafı ilə bir o qədər uzlaşmır. Ona görə də, belə bir layihəyə tələbat var idi. Nə xoş ki, saytımızın fəaliyyətə başlaması məhz mətbuatın 150 illiyinə təsadüf etdi. Ümid edirəm ki, növbəti onilliklərdə Azərbaycanın bölgə mətbuatı da “Yurd.Media” vasitəsilə daha da inkişaf edəcək.

“ "Yurd Media" tək sayt üçün xəbər hazırlayıb verməklə yetinməyəcək"                          

-  Gələcəkdə regionlarda, xüsusən də Qarabağda ofis açmaq planlarınız varmı, yoxsa fəaliyyətinizi yalnız Bakıdan idarə etməklə məhdudlaşdırmağı düşünürsünüz?

- Bu işi Bakıdan başlamağa məcbur idik. Əvvəla, hazırda bölgələrdə fəaliyyəti ilə seçilən gənc jurnalistlər Bakıya üz tuturlar, burada fəaliyyətini davam etdirirlər. Digər tərəfdən, “Yurd.Media” daha çox gənclərlə çalışmağa üstünlük verir. Təbii ki, bu iş savadlı və təcrübəli redaktorların nəzarəti altında həyata keçirilir. O gənclər də əsasən Bakıda təhsil alırlar. Son 3 ay ərzində biz 30-a yaxın gənci təlimlərə cəlb etdik. Onlardan bir çoxu artıq jurnalistikanın əsaslarına yiyələnərək saytımıza töhfə verə bilirlər. Lakin gələcəkdə “Yurd.Media”nın baş ofisinin bölgələrdə yerləşməsi kimi bir fikrimiz var. Baş ofis elə bir bölgədə olmalıdır ki, oradan digər rayonlra əlçatanlıq təmin olunsun. Bizim fəaliyyətimizin əsas istiqamətlərindən biri də Qarabağın inkişafına media vasitəsilə töhfə verməkdir. Qarabağa gedən bütün işləri – istər yenidənqurma, tikinti, istərsə də əhalinin həyatının işıqlandırılması ilə bağlı mövzuları diqqətlə izləməliyik. Buna görə də, Qarabağ bizim üçün əsas istiqamətlərdən biridir. Bununla yanaşı, Bakı daxil olmaqla ölkənin bütün bölgələrində müxbir postları olmalıdır. Bizim bölgə ofislərimiz gənclərin toplaşıb öyrənəcəyi bir mərkəzə çevrilməlidir. Beləliklə, növbəti mərhələdə yeni kadrlar özünü göstərmək imkanı əldə edəcəklər. Bu baxımdan “Yurd.Media" tək sayt üçün xəbər hazırlayıb verməklə yetinməyəcək, həm də bölgələrdə kadrların hazırlığına da xüsusi diqqət edəcək. Bütün bu işlər mütləq peşəkar və təcrübəli jurnalistlərin nəzarəti altında həyata keçirilməlidir. Əks halda, lazımı nəticələrə ümid etmək olmaz.

Əsas hədəf informasiya agentliyi kimi rəqabət aparmaq deyil, bölgələrdəki xəbər boşluğunu doldurmaqdır

-  Ölkənin əsas informasiya agentliklərindən biri olan “Report” informasiya agentliyinin yaradıcısı və uzun müddət baş redaktoru olmusunuz. Mən də həmin kollektivin bir üzvü kimi, orada mövcud olan xoş və ailəvi mühiti görmüşəm. Sizin rəhbərliyiniz sayəsində agentliyin tanınıb şöhrət qazanması göz qabağındadır. Bənzər bir uğur və iş mühiti “Yurd.Media”da da tətbiq oluna bilərmi?

-  Mən "Turan" İnformasiya Agentliyindən jurnalistika fəaliyyətə başlamışam, daha sonra "Trend" İnformasiya Agentliyinə keçərək müxtəlif sahələri işıqlandırmışam. Həmin dövrdə də fikrimdə müəyyən məsələlər var idi, onların tətbiq edilməsini vacib hesab edirdim. Düşünürdüm ki, bu sahə daha da inkişaf etməlidir. 2015-ci ildə "Report" İnformasiya Agentliyinin yaradılması ideyası ortaya çıxdığında, artıq bu məsələlərdə konkret addım atmağa hazır idim. O zaman da deyirdilər ki, ölkədə kifayət qədər sayt var, amma "Report" mətbuata yeni bir nəfəs verdi və ötən 10 il ərzində Azərbaycan mətbuatında öz möhkəm yerini tutdu. Hər zaman çalışırdım ki, "Report"da iş mühiti elə formalaşsın ki, insanlar buraya həvəslə işləməyə gəlsinlər. Bu məqsədə nail olduq və bu ənənə bu gün də uğurla davam etdirilir. "Yurd.Media" isə fərqli bir istiqamətdə fəaliyyət göstərir. Əsas hədəf informasiya agentliyi kimi xəbər istehsalında rəqabət aparmaq deyil, bölgələrdəki xəbər boşluğunu doldurmaqdır. Məqsəd bölgələrdə turizm, sənaye və digər sahələrin inkişafını geniş şəkildə təqdim etməkdir. Bu işi hazırda əsasən dövlət qurumları və iqtisadi strukturlar həyata keçirir. Hesab edirəm ki, media bu prosesdə daha aktiv rol almalıdır. Yəni, fəaliyyətimiz yalnız xəbər çatdırmaqla məhdudlaşmır, eyni zamanda bölgələrin inkişafına töhfə verməyi hədəfləyir.

Artıq hadisəyə 5 fərqli perspektivdən baxma bacarığı tələb olunur

-  Tələbələrlə işlədiyinizi nəzərə alsaq, gənclərin fəaliyyətinin əsas istiqamətlərini və onların inkişaf potensialını necə xarakterizə edərdiniz?

-  Bu gün gənclər kifayət qədər aktiv şəkildə fəaliyyət göstərirlər və gözlədiyimdən də çox xoş təəssürat yaradırlar. Hazırda tələbələr, bir çox illik staja malik olan jurnalistlərdən daha yaxşı şəkildə süni intellekt, müxtəlif proqramlar kimi alətlərdən istifadə edə bilirlər. Məsələn, neçə illik təcrübəsi olan jurnalistlər var ki, özlərini təkmilləşdirmək üçün addımlar atmırlar. Amma mənim müşahidə etdiyim gənclər özlərini inkişaf etdirir, bu sahəyə olan həvəsi çox böyükdür. Hesab edirəm ki, tələbələrin bu üstünlüklərin üzərinə gəlsək, onlar bu gün mənəm-mən deyən jurnalistlərdən daha yaxşı inkişaf  edə bilərlər. Bəzi jurnalistlər "mənim işim yalnız yazmaqdır”, digərləri SMM, fotoqraf olduğunu deyirlər. Halbuki müasir jurnalist bir işlə məhdudlaşmamalıdır. Məsələn, hadisə gördüyünüz zaman həm operator, həm müxbir, həm də SMM kimi fəaliyyət göstərməlisən. Artıq hadisəyə 5 fərqli perspektivdən baxma bacarığı tələb olunur. Bu yanaşma yalnız bu şərtlər daxilində jurnalistikada uğur qazanma imkanı verir. İndiki gənclər də bu çoxşaxəli fəaliyyətə tədricən hazır olurlar.

-  Saytınızda tələbələr üçün təcrübə imkanları təqdim edərkən, bu prosesdə onların istedadını və maraqlarını necə nəzərə alırsınız? Bu yanaşma yalnız jurnalistika fakültəsinin tələbələri üçün məhdudlaşır, yoxsa müxtəlif fakültələrdən olan tələbələrə də imkanlar yaradılırmı?

-  Hesab edirəm ki, bölgə jurnalistikasına töfhə vermək baxımından bölgələrdəki ali məktəblərlə də işləmək lazımdır. Bizim işimiz tək jurnalistika fakültəsinin tələbələri ilə məhdudlaşmamalıdır, digər bütün tələbələrdən öz istiqamətləri üzrə mediaya cəlb olunmasını təmin edə bilərik. Məsələn, Xankəndidə yerləşən Qarabağ Universitetində təhsil alan gənclərin bilik və bacarıqlarından istifadə etmək olar. Gəncə, Lənkəran, Naxçıvan və digər bölgələrdə də ali təhsil müəssisələrində kifayət qədər savadlı, bacarıqlı gəncləri var. Hesab edirəm ki, Azərbaycan mətbuatına kadr hazırlamaq məsələsi ortaya gələndə biz tək jurnalistika fakültəsini deyil, bu sahəyə marağı olan bütün gəncləri cəlb etməliyik. 

Daim inkişaf etməyə səy göstərənlər üçün süni intellekt güclü bir dəstəkçi və yoldaş rolunu oynayacaq

-  Gələcəkdə peşəkar jurnalistlərə ehtiyacın azalacağı və süni intellektin jurnalistika sahəsində bütün işləri əvəzləyəcəyi fikirlərinə necə yanaşırsınız?

- Son aylarda bu məsələlər kifayət qədər geniş müzakirə olunur. Demək olar ki, hər gün hansısa bir işin öhdəsindən süni intellektin daha yaxşı gəldiyini eşidirik. Mən planlaşdırıram ki, növbəti aylarda məhz bölgə gəncləri üçün bu istiqamətlər üzrə təlimlər təşkil edək. Bilirsiz ki, cənab Prezident İlham Əliyev martın 19-da Azərbaycanda süni intellektlə bağlı strategiyanın qəbul olunması ilə bağlı sərəncam imzalayıb. Orda gənclərin maarifləndirilməsi və təbliğat işlərinin aparılması kimi bir çox məqamlar var. Elə həmin strategiyanın müəyyənləşdirdiyi istiqamətləri də əsas götürüb yola çıxmalıyıq. Süni intellektin nə olduğu və necə istifadə edilməsi gənclərə izah edilməlidir ki, bu texnologiya onlara zərər deyil, fayda versin. Bu məqsədlə, ayrı-ayrı bölgələrdən gəncləri bir araya toplayaraq xüsusi təlimlər təşkil etmək mümkündür. Düşünürəm ki, süni intellekt sənin yanında gedən bir yoldaşdır. Sənin bir çox işlərini - istər tərcümə, istər redaktə, istərsə də səsyazma məsələsi olsun, asanlaşdırır. Əvvəllər müsahibənin səsini yazıya çevirmək üçün bir nəfər saatlarla çalışırdı, nəticədə jurnalist bir müsahibə üzərində bütün gününü itirirdi. Lakin indi proqram bu prosesi sürətləndirərək bütün səsi avtomatik şəkildə yazıya çevirir. Süni intellekt sayəsində jurnalistin bir günü qənaət olunur. Mətni çıxardıqdan sonra tərcümə işləri başlayırdı, tərcürməçi isə həmin məqaləni bir gün boyunca tərcümə edirdi. Lakin artıq süni intellekt bu işləri sürətli və effektiv şəkildə həyata keçirir. Üstəlik adi tərcümə proqramlarından fərqli olaraq süni intellekt mətnə olunan düzəlişləri yadda saxlayır və bu gələcəkdə daha inkişaf etmiş tərcümə proqramlarının yaranmasına zəmin yaradır. Nəticədə 5-10 il sonra tam inkişaf etmiş tərcümə proqramlarını görəcəyik. Yəni, əvvəllər 3 günə yerinə yetirilən işləri yarım saat ərzində başa çatdırmaq mümkündür. Əvvəllər sayt üçün dizayner tələb olunurdusa, indi süni intellekt bu işi də həll edir. Doğrudur, süni intellekt bəzi peşə sahiblərini işsiz qoyur, lakin bu, əsasən adaptasiya olmağı və inkişaf etməyi bacarmayan insanlara aiddir. Daim inkişaf etməyə səy göstərənlər üçün süni intellekt güclü bir dəstəkçi və yoldaş rolunu oynayacaq, öz üzərində işləmək istəməyənlər üçün isə - düşmən.

Əsas missiyamız regiondaxili məsələlərimizdir

-  Azərbaycan xarici siyasətində Qərbi Azərbaycana qayıdış məsələsinin xüsusi əhəmiyyətini nəzərə alaraq, “Yurd.Media”nın bu istiqamətdə hansı fəaloiyyətini görə bilərik?

-  Bütün bölgələrlə bərabər, saytımızda Qərbi Azərbaycana həsr olunmuş bölmə də var. Çünki bu, bizim üçün həssas bir mövzudur. Bir əsir boyu öz dədə-baba yurdundan köçürülənlərin ağrısı, acısı, həsrəti göz qabağındadır. Bizim töhfəmiz o ola bilər ki, həmin şəxslərin həyat hekayələrini canlandıraq, qayıdışın konturlarını cızaq. Bilirsiz ki, "Yurd.Media" xarici siyasət məsələlərinə o qədər də diqqət ayırmır. Bizim əsas missiyamız regiondaxili məsələlərimizdir. Eyni zamanda, düşünürəm ki, Qərbi Azərbaycanlıların da problemləri, arzu və istəkləri bizim əsas məsələlərimizdən biridir.

150 sadəcə bir rəqəm deyil

-  Sizcə, dövlət başçısının mətbuatın 150 illiyinin qeyd olunması ilə bağlı imzaladığı sərəncamın əhəmiyyəti nədən ibarətdir və bu qərarın milli mətbuatın inkişafına olan təsiri necə qiymətləndirilə bilər?

-  Uzun tarix çapında 150 sadəcə bir rəqəm kimi görünə bilər. Amma biz Azərbaycan mətbuatının tarixinə baxanda bu 150 ilin hansı mərhələlərdən keçdiyini görürük. Azərbaycan mətbuatı müxtəlif dövlət quruluşları içərisində fəaliyyət göstərib, çox keşməkeşli yollardan keçib. Azərbaycan mətbuatının çox zəngin bir tarixi var. Bizim də əsas vəzifəmiz o tarixə nəzər salıb, nəticələr çıxarmaq, buraxılmış boşluqları doldurmağa çalışmaqdır.

Kənan Novruzov,

Fatimə Məmmədova