Mütəxəssislər Asiyanı sarsıdan zəlzələni araşdırdı
Myanmada baş verən 7,7 bal gücündə zəlzələ ölkənin son onilliklərdə yaşadığı ən dağıdıcı təbii fəlakətlərdən biri olub.
Crossmedia.az xəbər verir ki, ABŞ Geoloji Araşdırmalar Mərkəzi (USGS) zəlzələnin episentrinin Sagaing şəhərinin şimal-qərbində, sıx məskunlaşmış Mandalay yaxınlığında yerləşdiyini və böyük insan tələfatına səbəb olacağını bildirib. İlkin hesablamalara görə, ölənlərin sayı 10 minlə 100 min arasında ola bilər. Maddi ziyan isə on milyardlarla dollara çata və ölkənin ümumi daxili məhsulunu aşa bilər.
İlkin zəlzələdən bir neçə dəqiqə sonra 6,7 bal gücündə güclü artçı təkan qeydə alınıb və daha çox artçı zəlzələlərin baş verəcəyi gözlənilir. Imperial College London mütəxəssisləri zəlzələnin Sagaing Fayı boyunca baş verdiyini və bu fayın Kaliforniyadakı San Andreas Fayı ilə müqayisə edilə biləcəyini bildiriblər. 1 200 km uzunluğundakı bu tektonik qırılma xətti, enerjinin daha geniş sahədə yayılmasına və sarsıntının daha dağıdıcı olmasına səbəb olub. Bundan əlavə, zəlzələnin dayaz dərinlikdə baş verməsi yer səthindəki təsirini artırıb.
Myanmada əvvəllər də güclü zəlzələlər olub. Son yüz ildə 6 və daha böyük bal gücündə 14-dən çox zəlzələ qeydə alınıb. Ancaq mütəxəssislər son illərdə tikinti sektorundakı sürətli və nəzarətsiz inkişafın riskləri artırdığını bildirirlər. Ölkədə tikinti standartlarının zəif olması, xüsusilə çoxmərtəbəli binaların artması fəlakətin miqyasını böyüdüb. Londondakı Royal Holloway Universitetinin mütəxəssisi Ian Watkinson bildirib ki, əvvəlki güclü zəlzələlər zamanı Myanmar nisbətən inkişaf etməmişdi və evlərin çoxu azmərtəbəli taxta çərçivələrdən ibarət idi. Ancaq indi beton konstruksiyaların geniş yayılması təhlükəni artırıb.
Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, insanları zəlzələ deyil, zəif tikilmiş binalar öldürür. UCL mütəxəssisi Ilan Kelman hökumətlərin tikinti normalarına ciddi nəzarət etməli olduğunu qeyd edib. Myanmadakı hərbi xunta ölənlərin sayının minlərlə olduğunu açıqlasa da, real itkilərin daha yüksək ola biləcəyi ehtimal edilir.
Zəlzələ Tayland və Çində də güclü hiss olunub. Xüsusilə Taylandda bir tikilməkdə olan 30 mərtəbəli göydələn çökərək işçiləri dağıntılar altında qoyub. Myanmarın əsas şəhərlərində dağıntıların miqyasının böyük olduğu və xilasetmə işlərinin çətinliklə aparıldığı bildirilir.
Mədinə Cəlilova
17:40 29.03.2025
Oxunuş sayı: 1314
