Azərbaycanda büdcə xərclərinin illik artımı müşahidə olunur

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Milli Məclis tərəfindən qəbul edilmiş "2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanunu təsdiqləyib. Gələn il üçün dövlət büdcəsinin gəlirləri 38 milyard 356 milyon manat, xərcləri isə 41 milyard 407,6 milyon manat həcmində proqnozlaşdırılır. Bu, ötən illə müqayisədə müvafiq olaraq 5,4% və 4,2% artım deməkdir. Büdcə kəsiri 3 milyard 51,6 milyon manat olmaqla ÜDM-in 2,36%-ni təşkil edəcək və illik müqayisədə 9% azalma müşahidə ediləcək.
Prezident eyni zamanda qanunun tətbiqi ilə bağlı fərman imzalayıb. Fərmanda büdcə vəsaitlərinin funksional və inzibati təsnifata uyğun olaraq bölüşdürülməsi nəzərdə tutulur.

Elm və Təhsil Nazirliyi İqtisadiyyat İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, i.f.d., dosent Təbriz Yadigarov "2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanunun təsdiqi ilə bağlı Crossmedia.az-a geniş açıqlama verib. Onun sözlərinə görə, dövlət büdcəsi təkcə ölkənin maliyyə göstəricisi deyil, həm də sosial-iqtisadi və siyasi problemlərin həlli üçün əsas alətlərdən biridir.

Yadigarov bildirib ki: "Dövlət büdcəsi bir tərəfdən dövlətin tam sərəncamına daxil olan və onun maliyyə potensialını müəyyən edən vəsaitlərdirsə, digər tərəfdən, dövlət ehtiyacları üçün nəzərdə tutulan vəsaitlər büdcədə cəmlənir və dövlətin mülkiyyətində deyil, dövlət orqanlarının sərəncamındadır."

O, qeyd edib ki, Azərbaycanda büdcə xərclərinin illik artımı müşahidə olunur. "Statistik mənbələrə əsasən, Azərbaycanda dövlət büdcəsinin xərcləri artan dinamika ilə inkişaf edərək 2024-cü ildə 39 milyard 742 milyon manat olmuşdur ki, bu da gəlirlə müqayisədə 3 milyard 354 milyon 300 min manat çoxdur," – deyə o vurğulayıb.

2025-ci ilin büdcə prioritetlərini təhlil edən Təbriz Yadigarov qeyd edib ki, iqtisadi fəaliyyət sahələrinə yönəldiləcək xərclər 8 milyard 377 milyon 915 min manat nəzərdə tutulub ki, bunun 99%-i mərkəzləşdirilmiş xərclərdir. Təhsil xərcləri 4 milyard 937 milyon 283 min manat təşkil edir, sosial müdafiə və sosial təminat üçün isə 4 milyard 751 milyon 730 min manat ayrılması planlaşdırılır. Səhiyyə sahəsinə ayrılan vəsait isə 1 milyard 993 milyon 578 min manat olacaq.

Təbriz Yadigarov vurğulayıb ki, dövlət büdcəsinin xərclərinin artması iqtisadi inkişaf və ÜDM-in artımı ilə birbaşa əlaqəlidir: "Orta hesabla ÜDM-in hər bir faiz artımı dövlət büdcəsinin xərclərinin Azərbaycanda 1,02 faiz artımı ilə nəticələnir. Böhran şəraitində bazar mexanizmi daha az səmərəli olduğundan, dövlət maliyyə vəsaitlərinin yenidən bölüşdürülməsi prosesinə müdaxiləsini genişləndirməlidir."

O həmçinin bildirib ki, büdcə xərclərinin artırılması Qarabağ və işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasında mühüm rol oynayır. "2021-ci ildə respublikamızın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə 2 milyard 200 milyon manat investisiya qoyulmuşdur. 2022-ci ildə bu məbləğ 87 faiz artaraq 4 milyard 100 milyon manat təşkil etmişdir. 2023-cü ildə isə Qarabağ və Şərqi Zəngəzura yönəldilən investisiyaların həcmi əvvəlki illə müqayisədə 55 faiz artaraq 6 milyard 300 milyon manat olmuşdur," – deyə o əlavə edib.

Yadigarov qeyd edib ki, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə sahibkarlığın inkişafı üçün dövlət tərəfindən geniş dəstək mexanizmləri tətbiq olunur. "İnvestisiya layihəsi həyata keçirən sahibkarların kredit məbləği 5 milyon manatadək, 7 il müddətində, illik faiz dərəcəsi 15 faizədək olan biznes kreditlərinin 90%-dək hissəsinə dövlət zəmanəti verilməsi mühüm addımlardan biridir," – deyə o vurğulayıb.

Təbriz Yadigarovun fikrincə, dövlət büdcəsinin artan xərcləri ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına və milli iqtisadiyyatın rəqabətqabiliyyətliliyinin artırılmasına əhəmiyyətli töhfə verir. O, əlavə edib ki: "Bu artım davamlı və yüksək iqtisadi artımın təmin edilməsini, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsini şərtləndirməklə ölkəmizdə dinamik və inklüziv cəmiyyətin formalaşmasına öz töhfəsini verəcəkdir."

O həmçinin qeyd edib ki, büdcə artımları "Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər" çərçivəsində ölkənin strateji inkişaf hədəflərinə nail olmaqda mühüm rol oynayacaq.

Nihat Tahirov