ABŞ Azərbaycan və Ermənistan münasibətlərinin tənzimlənməsi prosesinə qoşulmaq istəyir - Rəy
Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin imzalanması prosesi həlledici mərhələyə daxil olub. ABŞ Dövlət katibi Marko Rubionun bu istiqamətdə səsləndirdiyi ümidverici fikirlər beynəlxalq dəstəyin davam etdiyini göstərir. Lakin sülhün taleyi artıq kənar qüvvələrdən deyil, birbaşa Bakı və İrəvan arasında aparılan təmaslardan və Azərbaycanın irəli sürdüyü iki əsas şərtin - Ermənistan Konstitusiyasındakı ərazi iddialarının ləğvi və Minsk Qrupunun rəsmi şəkildə bağlanmasının yerinə yetirilməsindən asılıdır. Prosesin uğurla başa çatması Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sabitliyin əsasını qoya bilər.
Bu barədə Crossmedia.az-a açıqlamasında politoloq Elçin Xalidbəyli bildirib ki, ABŞ-nin Dövlət katibi Marko Rubionun Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanacağına olan ümidlərini ifadə etməsi kifayət qədər pozitiv bir yanaşmadır: “Ancaq Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqlarının imzalanması hazırda nə ABŞ-dən, nə də hər hansı digər qlobal gücdən asılıdır. Çünki hazırda Azərbaycan və Ermənistan arasında qeyri-rəsmi danışıqlar və yaxud da ikitərəfli təmaslar mövcuddur.
Ancaq bu təmaslar əsasən iki ölkə arasında gündəlik və yaxud da vaxtaşırı yaranan müəyyən problemlərin həll olunması məqsədi daşıyır. Hazırda sülh danışıqları demək olar ki, davam etdirilmir və buna ehtiyac da yoxdur. Çünki Azərbaycan və Ermənistan yekun sülh sazişinin mətnini artıq tam şəkildə razılaşdırıblar. Bu sazişin mətni ilə bağlı hansısa danışıqların aparılmasına artıq ehtiyac qalmayıb. İndi əsas məsələ rəsmi Bakı ilə İrəvan arasında Azərbaycanın yekun sülh sazişinin imzalanması üçün irəli sürdüyü iki önəmli şərtin icrası ilə bağlıdır. Böyük ehtimalla, rəsmi Bakı və İrəvan arasında ikitərəfli birbaşa təmaslarda məhz bu məsələlər müzakirə olunur. Yəni sülh sazişinin özü və ya mətni deyil, sazişin imzalanmasına şəraitin yaradılması, Azərbaycanın Ermənistana irəli sürdüyü iki şərtin yerinə yetirilməsi məsələləri müzakirə olunur”.
Politoloq qeyd edib ki, bu şərtlərdən birincisi ondan ibarətdir ki, rəsmi Bakı Ermənistan Konstitusiyasında Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını əks etdirən müddəaların dəyişdirilməsini tələb edir. Bu tələblə paralel olaraq, rəsmi Bakı Ermənistana başqa bir şərt də irəli sürür ki, yekun sülh sazişi imzalanmazdan öncə Azərbaycan və Ermənistan ortaq şəkildə ATƏT-ə Minsk Qrupunun ləğvi ilə bağlı müraciət etməlidirlər. Yəni de-fakto ləğv olunmuş Minsk Qrupu həm də de-yure olaraq ləğv edilməlidir: “Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin imzalanması üçün yalnız bu iki şərtin yerinə yetirilməsi kifayətdir. Buna da artıq hər hansı bir qlobal gücün, xarici dövlətin, üçüncü tərəfin və ya vasitəçinin müdaxiləsinə ehtiyac yoxdur. Hər şey Paşinyan hakimiyyətindən asılıdır. Rəsmi İrəvan Ermənistanda Konstitusiya dəyişikliyini nə vaxt edərsə və Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları nə vaxt ləğv olunarsa, o zaman Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin imzalanması üçün heç bir maneə qalmayacaq. Həmçinin bu sənəd iki dövlət arasında imzalanacaq və ən əsası, onun imzalanması ilə Cənubi Qafqazda sülh və sabitlik dövrü başlamış olacaq. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, əgər Ermənistan Azərbaycanın iki şərtini ən qısa müddətdə yerinə yetirərsə, o zaman Azərbaycan və Ermənistan rəsmi idarələri ikitərəfli birbaşa təmaslarla yekun sülh sazişinin imzalanacağı yer və vaxtı da qısa müddətdə müəyyənləşdirə bilərlər. Bu məsələ də nəhayət ki, sona çatmış olar".
“Bütün bunlar onu göstərir ki, hazırda kənardan müdaxiləyə – nə ABŞ-nin, nə Rusiyanın, nə Avropa Birliyinin, nə də Fransanın bu məsələyə qarışmasına ehtiyac yoxdur. Əksinə, kənardan müdaxilə proseslərin çətinləşməsinə və hətta pozulma təhlükəsinin ortaya çıxmasına yol aça bilər”, - deyə o,fikrini yekunlaşdırıb.
Fidan Xəlilova
22:21 09.07.2025
Oxunuş sayı: 12500
