Sosium

28 May - Azərbaycanın dünya tarixinə yazdığı şərəf səhifəsi

1918-ci il mayın 28-i Azərbaycan tarixinin ən əlamətdar tarixlərindən biridir. Bu gün Şərqin ilk demokratik, hüquqi, dünyəvi parlamentli respublikası elan edildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (ADR) təkcə müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət kimi deyil, həm də Şərqdə demokratiya, bərabərlik və qanunun aliliyi prinsiplərinə əsaslanan ilk respublikalardan biri kimi tarixə düşüb.

Rusiya imperiyasının süqutundan sonrakı siyasi xaos şəraitində Azərbaycan elitası cəmiyyəti konsolidasiya edərək müasir dövlət yarada bildi. ADR milliyyətindən, dinindən və cinsindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşların bərabər hüquqlarını tanıdı ki, bu da o dövr üçün inqilabi addım idi. Şərq tarixində ilk dəfə olaraq qadınlar səsvermə hüququnu aldılar - bir çox Avropa ölkələrindən daha tez.

ADR parlamentarizm və qanunun aliliyi modeli oldu. Müxtəlif siyasi qüvvələrin və milli azlıqların təmsil olunduğu respublikanın Müəssislər Məclisi (parlamenti) Azərbaycan dövlətçiliyinin əsaslarını qoyan bir sıra mütərəqqi qanunlar qəbul etdi.

Respublika dini siyasətdən ayıraraq dövlətin dünyəvi xarakterini elan etdi və bu, cəmiyyətin modernləşməsinə şərait yaratmağa imkan verdi. İlk milli universitet, dövlət bankı, ordu və diplomatik xidmət yaradıldı. ADR qısa müddət ərzində (1918-1920) mövcud olmasına baxmayaraq, Azərbaycan xalqının müstəqil dövlət quruculuğuna qadir olduğunu sübut edərək tarixdə silinməz iz buraxmışdır.

“Müstəqilliyi qorumaq və saxlamaq ona nail olmaqdan qat-qat çətin iş idi” - Heydər Əliyev.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu sözləri Azərbaycanın 20-ci əsrdəki taleyini ən gözəl şəkildə əks etdirir. 1920-ci ildə ADR-in süqutundan sonra ölkə uzun onilliklər ərzində müstəqilliyini itirərək SSRİ-nin tərkibinə daxil oldu. Bununla belə, azadlıq arzusu azərbaycanlıların qəlbində yaşayırdı.

1991-ci il oktyabrın 18-də Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdi. Lakin suverenliyin ilk illəri daxili münaqişələr, siyasi qeyri-sabitlik və erməni təcavüzü ilə yadda qaldı. Bu kritik anda Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışı ölkəni fəlakətdən xilas etdi.

Onun müdrik siyasəti sayəsində Azərbaycan nəinki müstəqilliyini qoruyub saxladı, həm də qüdrətli inkişafın əsasını qoydu. 1995-ci ildə yeni Konstitusiyanın qəbulu, dövlət institutlarının möhkəmlənməsi, neft strategiyası və diplomatik uğurlar Azərbaycanı regionun lider dövlətinə çevirdi.

Azərbaycan dövlətçiliyinin əsas rəmzlərindən biri də göy, qırmızı və yaşıl rənglərdə olan, aypara və səkkizguşəli ulduz olan üçrəngli bayraqdır. Bu bayraq ilk dəfə 1918-ci ildə ADR bayrağı kimi qaldırılıb, lakin sovet işğalından sonra qadağan edilib.

Tarixi hadisə 1990-cı il noyabrın 17-də o vaxt Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri olan Heydər Əliyev üçrəngli bayrağı rəsmi olaraq dövlət bayrağı kimi təsdiq edəndə baş verdi. Bu addım milli kimliyin dirçəlişinin güclü siqnalı və Azərbaycanın tezliklə müstəqilliyini bərpa edəcəyinin xəbərçisi oldu. Bu gün ədalətin təntənəsi, xalqın birliyi və dövlət suverenliyinin yenilməzliyi rəmzi olan Azərbaycan bayrağı işğaldan azad edilmiş Qarabağ torpaqları üzərində qürurla dalğalanır.

28 May sadəcə tarix deyil, Azərbaycan xalqının öz dövlətçiliyini yaratmağa və bərpa etməyə qadir olduğunu xatırladan milli qürur günüdür. ADR əsasını qoydu və müasir Azərbaycan Prezident cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə müstəqilliyini möhkəmləndirməkdə, ölkəni güclü və firavan dövlətə çevirməkdə davam edir.

Bu gün 1918-ci ilin günlərini xatırlayaraq dərk edirik ki, müstəqillik qorunmalı və gələcək nəsillərə çatdırılmalı olan ən böyük dəyərdir. Bayramın mübarək, Azərbaycan! Yaşasın Azərbaycanın müstəqilliyi!