Vüqar Zifəroğlu: “Media savadlılığı XXI əsr insanının əsas bacarıqlarından biridir”

16-22 dekabr tarixlərində Medianın İnkişafı Agentliyi tərəfindən “Media Savadlılığı” həftəsi təşkil olunub. Məqsəd, cəmiyyətdə media savadlılığı ilə bağlı məlumatlılığı artırmaq, beynəlxalq təcrübələri öyrənmək və gənclərin bu sahədə bilik və bacarıqlarını təkmilləşdirməkdir.
Həftə ərzində iştirakçılara informasiya mənbələrindən düzgün və effektiv istifadə yolları öyrədiləcək, məsuliyyətli rəqəmsal vətəndaşlıq prinsipləri təşviq ediləcək. Tədbir çərçivəsində həm yerli, həm də xarici ekspertlər öz təcrübələrini paylaşacaq, müxtəlif tərəfdaş qurumların nümayəndələri ilə müzakirələr aparılacaq.
Medianın İnkişafı Agentliyinin hər il ənənəvi olaraq keçirdiyi bu həftə, media savadlılığının müxtəlif aspektlərini əhatə edən layihələrlə fərqlənir. Xüsusilə, gənclərin biliklərinin artırılması və onların rəqəmsal məkanda daha şüurlu davranışlarının təşviqi həftənin əsas prioritetlərindən biridir.

Mətbuat Şurasının sədr müavini və Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin dekanı Vüqar Zifəroğlu Crossmedia.az-a açıqlamasında Azərbaycanda media savadlılığı sahəsində görülən işlər və bu bacarığın əhəmiyyəti barədə danışıb.

Vüqar Zifəroğlu bildirib ki, media savadlılığı insanların mediada təqdim olunan məlumatları analiz etmək, faktları fərqləndirmək və media vasitələrindən düzgün istifadə etmək bacarıqlarını əhatə edir:
“İnternetin sürətli yayılması və sosial medianın təsiri nəticəsində bu sahədə məlumatlılığın artırılması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ümumiyyətlə, 21-ci əsr insanı mediatik və mediasavadlı olmalıdır.”

O, əlavə edib ki, media savadlılığı cəmiyyətin sosial və mədəni baxımdan daha məlumatlı və məsuliyyətli olmasına kömək edir. Bu bacarıq həm də insanların gündəlik həyatlarında medianın və məlumatın rolunu düzgün anlaması və ondan faydalı şəkildə istifadə etməsini təmin edir.

Vüqar Zifəroğlu Azərbaycanda media savadlılığına diqqətin son illərdə daha da artdığını vurğulayıb:
“Bildiyiniz kimi, ‘Media haqqında’ qanunda da bu məsələ ayrı maddə olaraq qoyulur. Media İnkişaf Agentliyinin və Azərbaycan Mətbuat Şurasının bu istiqamətdə gördüyü işlər olduqca əhəmiyyətli və təqdirəlayiqdir.”

Vüqar Zifəroğlu müasir dövrdə medianın strateji əhəmiyyətini də vurğulayıb:
“Media qurumları cəmiyyətlərdə yalnız məlumat paylaşan platformalar deyil, həm də ictimai rəyin formalaşmasında mühüm rol oynayan təsir mexanizmləridir. XXI əsr jurnalistikasında ciddi yenilənmənin, hətta transformasiyanın şahidi oluruq. Bu yeniliklər müsbət tendensiyalarla yanaşı, mənfi məqamlarla da özünü göstərir. Təsadüfi deyil ki, hazırda ‘informasiya ekologiyası’, ‘informasiya manipulyasiyası’, ‘rəqəmsal irqçilik’, ‘dezinformasiya’ problemləri ilə üzləşməkdəyik.”

Zifəroğlu əlavə edib ki, doğru xəbərlə dezinformasiyanı ayırmaq üçün bir neçə vacib prinsip və metod tətbiq olunmalıdır:
“Bu yanaşmalar həm media istehlakçıları, həm də jurnalistlər üçün məlumatın doğruluğunu qiymətləndirməkdə kömək edə bilər. İnformasiyanı yayan platformanın etibarlılığı, xəbərin rəsmi mənbə ilə təsdiqini tapması, xəbərin əsası olan ilkin mənbəyə çıxışın şəffaflığı kimi kriteriyalar olduqca vacibdir.”

O, qeyd edib ki, doğru xəbərlə yalan məlumatı ayırd etmək səbir, tənqidi yanaşma və məlumatlı olmağı tələb edir:
“Bu prinsipləri tətbiq etmək yalan məlumatlara qarşı daha yaxşı mübarizə aparmağa kömək edir.”

Zifəroğlunun fikrincə, media savadlılığı cəmiyyətin dezinformasiyadan qorunması və daha sağlam informasiya mühitinin formalaşdırılması üçün əsas alətdir.

Nihat Tahirov